Page 207 - Öğretim Programı Okuryazarlığı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 2: Fizik 9 (9.4.3.1.-Değerlendirme) Ders Planı Örneği

Kaykaycının tüm hareketini tamamlayarak durmasını bekleyiniz ve aşağıdaki cümleleri doğru bir şekilde ta-
mamlayınız.
Kaykaycı hareketini tamamladığında
Potansiyel enerjisi:
Kinetik enerjisi:
Isı enerjisi:
Toplam enerji:

Sürtünmeli bir sistemde hareket eden kaykaycının hareketi sırasında tüm sistemin (kaykaycı ve kaykay pisti-
nin) sahip olduğu enerjileri göz önünde bulundurarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Kaykaycı harekete başladığı anda hangi enerji türü vardı? Bu enerji türü ile toplam enerji arasındaki büyük-
lük ilişkisi nasıldı?

2. Kaykaycı hareketini tamamladığında kaykaycının hangi enerji türü tükenmiş oldu?
3. Sistemdeki toplam enerji değişti mi? Toplam enerji değişmediyse şimdi sistemde hangi enerji türü mevcut?
4. İlk 3 soruya bakarak sürtünmeli sistemlerde mekanik enerji ile ısı enerjisi arasında nasıl bir dönüşüm oluş-
3-AÇIKLAMA
tuğunu kendiniz bir cümle ile ifade ediniz.

5. Fosil yakıtla çalışan bir otomobil enerji kaynağı olarak deposundaki yakıtta bulunan kimyasal enerjiyi kul-
lanır.

a) Buna göre otomobil yokuş yukarı çıkarken yakıttaki kimyasal enerji hangi enerji türlerine dönüşmüştür?
b) Otomobildeki tüm sürtünmeleri dikkate aldığınızda yapılan işin tamamı mekanik enerjiye dönüştürülebilir
mi? Açıklayınız.
Yukarıda benzetim üzerinde yapılan etkinliklerden ve soruların cevaplarından çıkarılan sonuçlar aşağıdaki
gibi özetlenir:
• Sürtünmesiz sistemlerde ısıya dönüşen enerji olmadığı için mekanik enerji değişmez. Mekanik enerji türle-
rinden biri azalırken diğeri artar. Başka bir deyişle bir enerji türü diğer enerji türüne dönüşür.
• Sürtünmeli sistemlerde mekanik enerji ısı enerjisine dönüşüp azalırken ısı enerjisi artar. Ancak sistemde
var olan enerjinin toplamı değişmez.
• Enerji yoktan var edilemez, var olan enerji de yok edilemez. Bir enerji türü başka bir enerji türüne dönüşe-
bilir ya da dönüştürülebilir. Ancak dönüşüm sırasında sistemin toplam enerjisi sabit kalır. Buna Enerjinin
Korunumu Yasası denir.
• Sürtünmeli sistemlerde yapılan işin bir kısmı ısı enerjisine dönüşür. Bu nedenle yapılan işin tamamı meka-
nik enerjiye dönüştürülemez.

Öğretim yöntem ve tekniklerinden düz anlatım kullanılarak konu ile ilgili bilgileri öğrencilere sunmak ve öğrencilerde oluşabilecek
kavram yanılgılarını düzeltmek amaçlanmıştır.

9.4.3.1. kazanımına yönelik yapılan “a” açıklamasının karşılanması amaçlanmıştır.

206
206