Page 28 - ANTRENMAN BİLGİSİ 12

Yapılan araştırmalardan elde edilen ortak sonuca göre küçük yaşlarda branşlaşma ile sporcuların erken
yaşlarda performans artışı sergiledikleri fakat ilerleyen yaşlarda profesyonellik aşamasında aynı başarıyı
yansıtamadıkları görülmüştür. Spora daha geç ve çok yönlü katılımla başlayanların ise erken yaşlarda
başarısız fakat profesyonel yaş aşamasında çok daha verimli oldukları tespit edilmiştir. Çok yönlü katılım
sayesinde sporcu uzun vadede sakatlık, monotonluk, sürantrenman gibi olumsuzlukları daha az yaşar.
Yapılan spor dalına özgü kabiliyetlerin kazanımlarına ek olarak farklı beceri ve motor hareketlerin kaza-
nımı, çok yönlü katılım antrenmanı uygulayan kişilerde görülür.
Antrenmanda Bireysellik
Sporcunun biyomotorik özelliklerini göz önünde bulundurup ek-
siklerine yönelik antrenmanlar yapmasıdır (Görsel 2.4).
Antrenör tarafından hazırlanan antrenman programı, takımın
hedeflerine yönelik ve sporcuların bireysel özellikleri dikkate alı-
narak oluşturulmalıdır. Her sporcunun fiziksel ve teknik becerisine
göre takım antrenman programı şekillenir.
1960’lardan günümüze kadar gelen süreçte, jimnastik ve yüz-
me gibi bazı spor branşlarında spora başlama yaşı, kabul gören
yaş düzeylerinden daha da aşağılara inmiştir. Bu branşlarda spora Görsel 2.4: Bireysel antrenman
başlama yaşının aşağıya çekilmesinin, sporcu gelişim düzeyine
katkı sağladığı görülmüştür. Koşu, kürek ve bisiklet gibi daha çok kuvvete dayalı sporlarda ise spora baş-
lama yaşının aşağıya çekilmesinin gelişim sürecinde olumsuz etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Takvim
yaşından ziyade biyolojik yaş daha önemlidir. Çünkü yaşa göre biyolojik gelişim erken tamamlanabilir. Bu
da sporcuya ilgilenilen branşa takvim yaşından daha önce başlama fırsatı verir.
Her sporcunun anatomik yapısı ve fiziksel yeterlilikleri farklı olduğu için antrenör tarafından uygulanacak
çalışma programında bireysel farklılıklar görülebilir. Bunun yanı sıra sporcunun içinde bulunduğu psikolojik
ve fizyolojik durum ile çevre ve cinsiyet gibi faktörler de bireysel antrenman programı yapılırken göz önünde
bulundurulmalıdır. Örneğin kadınların anatomik ve fizyolojik yapısı erkeklerden farklı olduğu için uygula-
nacak antrenman programında bu durum dikkate alınmalıdır. Çocuk ve gençlerin antrenmanları düşük
kapsam ve orta şiddette olmalı, antrenman planlamasında çocukların sinir sistemi ve duygusal geçişleri
göz önüne alınmalıdır.
Sporcunun sosyal yaşantısı, ikamet ettiği yerin antrenman yapılacak yere uzaklığı gibi faktörlerin topar-
lanma süresini etkileyebileceği düşünülerek bu faktörler antrenman programının içinde değerlendirilmelidir.
Antrenmanda bireysellik daha çok hastalık veya sakatlık yaşamış sporculara tavsiye edilmektedir.

Antrenmanda Çeşitlilik

Üst düzey antrenman programlarında çalışma süresinin
uzunluğu, tekrar sayısının fazlalığından kaynaklı sporcu sıkıl-
ması ve konsantrasyon bozukluğu gibi olumsuzluklara neden
olabilir. Bu olumsuzluklara özellikle uzun süreli dayanıklılık
gerektiren yüzme, bisiklet, koşu ve kürek gibi spor branşların-
da daha çok rastlanır. Antrenmanda, antrenörün çok yönlü ve
donanımlı olması bu gibi problemlerin önüne geçilmesinde
etkili olur (Görsel 2.5).
Antrenör, sporcunun biyomotorik özelliklerinin gelişebil-
mesi için hep aynı hareket dizisini uygulamamalıdır. Bunun
yerine, farklı hareket sistematiği, geliştirilmesi istenen moto-
rik özelliğe göre hedef bölge değiştirilmeden uygulanmalıdır.
Görsel 2.5: Çeşitli branşlar

26