Page 68 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

Eski Türklerde Okçuluk

Okçuluk; Türklerin millî kültüründe, dinî inançlarında ve toplum hayatında önemli bir yere sahip-
tir. Türk ve İslam tarihinin vazgeçilmez yaşam parçası ve kültürel mirasıdır.
Türkler, tarih boyunca ok kullanmadaki
üstün becerileriyle tanınmışlardır. Oğuz Han’ın
ok ve yayı çok iyi kullandığı ve oğullarından ilk
üçü olan Gün, Ay ve Yıldız’a Bozok ve diğer üç
oğlu Gök, Dağ, ve Deniz’e de Üçok adlarını verdi-
ği bilinmektedir.
Hunların at üzerinde kullandıkları en
önemli araç oktu (Görsel 3.24). Çocuklar; okçu-
luk eğitimine yedi, sekiz yaşlarında başlar on, on
iki sene boyunca sürekli atış talimleri yaparlardı.
Küçük yaşlardan itibaren ata biner gibi koyunlara
binerler; fare, gelincik, kuş, tilki ve tavşanlara ok
atarlar böylece okçulukta önemli tecrübeler ka-
zanırlardı. Hun hükümdarı Mete’nin ok atma ko-
nusunda oldukça başarılı olduğu bilinmektedir.
Mete Han, askerleriyle yapmış olduğu ok talim-
leri sırasında askerlerine kendisi nereye ok atarsa
onların da oraya ok atmasını emrederdi.

Görsel 3.24: Okçuluk

Göktürkler, savaşlarda ıslık sesi çıkaran oklar
kullanırlardı. Bu okların çıkardığı sesler, düşman üze-
rinde ürkütücü bir etki yapardı. “Çavuş oku” denilen ve
Görsel 3.25: Çavuş oku ses çıkaran bu oklar, çıkardıkları seslere göre haberleş-
me aracı olarak da kullanılırdı (Görsel 3.25).
Göktürkler, oklarının tipine göre farklı zümrelere ayrılmaktaydı. Her ok, bir kabileyi bazen de
bir zümreyi temsil ediyordu. Ok, aynı zamanda davet sembolü olarak da kullanılırdı. Bu da Göktürklerin
oka verdiği önemin bir göstergesidir. Ok ve yayın Türklerde kutsal bir niteliği de vardı. Ok ve yay üzerine
edilen yeminler, özel bir anlam taşırdı.
Uygurlar, hayat mücadelelerinde her an karşılaşabilecekleri düşmanlarına ve vahşi hayvanla-
ra karşı üstün gelebilmek için binicilik ve okçuluk konusunda oldukça ustalaşmak zorunda kalmışlardı.
Sağa, sola, öne ve arkaya oldukça isabetli şekilde ok atmada çok yetenekliydiler. Uygurların bu özellikle-
rinden dolayı savaş alanlarında da çok başarılı oldukları bilinmektedir.
Selçuklularda hem sultanın tuğrasında hem de hâkimiyet alameti olarak bastırılan paraların üze-
rinde ok ve yay figürleri bulunmaktaydı. Bu durum da Türklerin ok ve yay ikilisine verdikleri önemin bir
diğer göstergesidir.

66 TÜRK TARİHİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR