Page 24 - RİTİM EĞİTİMİ VE HALK DANSLARI 11

19. yüzyılın ilk yarısında ilk halk dansları derleme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Halk dansları
ve halk türküleri ülkelerin eğitim sistemine alınmış, müfredatlarında yer almaya başlamış ve farklı sosyal
alanlarda öğretilmeye başlanmıştır. 19. yüzyılın ilk yarısından itibaren halk dansları repertuvarı oluşturmaya
yönelik çalışmalar yoğunlaşmıştır. Bu çalışmalarda yüzü aşkın dans, kayıt altına alınmıştır. Bu dansların
büyük çoğunluğu, Çek ve Almanlara aittir. Halk kültürü ve halk danslarının sahneye ilk kez taşınması, bu
yüzyılın sonuna doğru Çek-Slovak Etnografik Sergisi’nde gerçekleşmiştir. Yapılan çalışmaların ortak ama-
cı; kaybolmaya yüz tutan, millî kimlik olgusuna ait gelenekleri ileri taşımak ve korumaktır. Bu çalışmalarla
ileride yeniden işlemeye uygun pek çok veri elde edilmiştir. Kurulan dernek ve kuruluşlarca halk dansları-
nın canlandırılması, icra edilmesi teşvik edilmiştir. Yapılan uygulamalı çalışmaların yanı sıra derlemelere
ait yayınlar hazırlama, yazılı kaynak oluşturma gibi teorik uygulamalara da ağırlık verilmiştir. Böylece
halk danslarının okul programlarına dâhil edilebilme fikri doğmuştur. Halk dansları hakkında ülkelerin farklı
bölgelerine ait farklı dans türlerini içeren kitap dizileri yayımlanmaya başlamıştır. 1909 yılında İngiltere’de
İngiliz halk dansları, ilk ve ortaöğretim düzeyinde beden eğitimi dersinin müfredatına alınmıştır.
1911’de Avrupa’da ilk halk dansları topluluğu İngiltere’de kurulmuştur. İngiliz Halk Dansları Toplulu-
ğu adı verilen bu topluluk; sahne gösterilerine zemin hazırlamış, halk danslarıyla ilgili eğitsel çalışmalara ve
ulusal farkındalık oluşumuna katkıda bulunmuştur. 19. yüzyılın sonunda halk danslarına ilişkin ilk yarışma
düzenlenmiştir. Bu yarışmada gelenekte var olan eşli dansların bilinirliğinin artması, korunması ve yaygın-
laştırılması amaçlanmıştır.
Halk dansları, yüzyıllar boyu, bağlı olduğu müzik türleri ile gelişerek insanlığın ortak sanatı olmaya
devam etmiştir. Zamanla gelişen salon dansları ve bale eserlerinde yine bu halk danslarının etkileri
görülmeye devam etmiştir. 20. yüzyıl başlarında sahneleme anlayışıyla uygulanan halk danslarında kos-
tüm konusu da önem kazanmıştır. Geleneksel kıyafetlerin araştırılması, danslara eşlik edebilecek şekilde
yeniden tasarlanması, sahne kostümü olarak yenilenmesi fikri ortaya çıkmıştır. Bulunduğu kültürde halk
dansları anlayışı ile ortaya çıkan dansların bazıları, zamanla tüm dünyada bilinen popüler danslar hâline
gelmiştir. Bilinirliği artan bu dansların uygulanma yerleri de değişmiştir (Görsel 1.18).

Görsel 1.18: Dünya dansları örneği

DERS İÇİ ETKİNLİK
Aşağıda dünya dans türleri örnekleri ve bu dans türlerinin görüldüğü yüzyıllar verilmiştir. Bu
dans türleri ve ait oldukları yüzyılları eşleştiriniz.

Volt 16. yüzyıl Salsa
Polka 17. yüzyıl Gavotte
Kadril Jig
Vals 18. yüzyıl Morisco
Basse-Dance 19. yüzyıl Mazurka
1. ÜNİTE Saltarello 20. yüzyıl Swing
Tango
Menuet

22