Page 121 - SPOR VE BESLENME 11

Karnitinin diğer önemli faydaları şu şekilde sıralanabilir:

Kan dolaşımı ile kaslara gelen uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondri içine girişlerini kolaylaştırır.

Yüksek şiddetli olmayan (submaksimal) egzersizler sırasında ortamda yeterli serbest karnitin varsa yağlar önce-
likli yakıt olarak kullanılır.

Egzersiz yapmayan sağlıklı kişilerde kaslarda karbonhidratların yakılmasını azaltır, depolanmasını sağlar. Ayrıca
yağların beta-oksidasyon (yağ asitlerinin parçalanması) adı verilen tepkime ile yakılmasını arttırır.

Yüksek şiddetli egzersizlerin hemen başında laktik asit birikimine bağlı oluşan yorgunluğu engeller.

Egzersiz sonrası toparlanmayı hızlandırır.

Diyabet hastalarında kötü huylu kolesterolü (LDL) düşürür.
Karnitin; yüksek şiddetli olmayan egzersizin etkinliğini artırır, yüksek şiddetli egzersizin hemen başında olu-
şan yorgunluğu kısmen engeller. Bu yüzden mesafe koşuları ve bisiklet gibi dayanıklılık sporlarında daha çok kullanıl-
maktadır. Ayrıca tenis, futbol, basketbol, voleybol, jimnastik ve mücadele sporları gibi yüksek şiddetli efor gerektiren
branşlarda da kullanılabilmektedir.

Sauna ve Masaj

Sauna ve masaj faaliyetleri, çoğunlukla yarışma ve antrenman sonrası toparlanmayı hızlandırmak amacıyla
kullanılır. Masaj ayrıca yarışma ve antrenman öncesinde sporcuları yüklenmelere hazırlamak, sporcuların ısınmala-
rına yardımcı olmak, oluşabilecek sakatlıklarını önlemek ve bazı sakatlıklarının tedavisini gerçekleştirmek amacıyla
da kullanılmaktadır. Masajın en önemli ergojenik etkisi ise müsabaka öncesi yapıldığında sporcuya canlılık vermesi,
müsabakadan sonra yapıldığında ise sporcunun toparlanmasına yardımcı olmasıdır (Görsel 3.3, 3.4).

Görsel 3.3: Sauna Görsel 3.4: Masaj

Yüksek İrtifa Antrenmanı

Atmosferin yükseklik nedeniyle yarattığı oksijen zorlanmasına uyum sağlayabilmek için yapılan antrenmandır.
Sporcuların yüksek rakımda yaptıkları antrenmanlar, deniz seviyesinde yaptıkları antrenmanlardan daha hızlı
ve daha fazla fizyolojik değişikliğe neden olmaktadır. Çünkü yüksek rakımda oksijenin kısmi basıncı azaldığı için mak-
simum oksijen alımı azalır ve buna bağlı olarak maksimum iş oranı düşer. 4-6 haftalık iklime alışma antrenmanları,
sporcunun eritrosit hacmini ve hemoglobin konsantrasyonunu artırır. Bu artışlar deniz seviyesine inildiğinde sporcu-
nun performansını yükseltir.
Birçok sporcunun deniz seviyesine dönüşte yüksek rakımda oluşan fizyolojik ayarlamalarını 1-3 haftalık bir
dönemde korumuş oldukları görülmüştür. Sporcuların artan hemoglobin ve eritrosit sayıları, aerobik kapasitelerini
yükseltmiş ve performanslarında artış meydana getirmiştir. Ancak yüksek rakımda geçirilecek olan sürenin bireye göre
değişkenlik gösterdiği bilinmelidir.

ERGOJENLER VE DOPİNG 119