Page 123 - SPOR VE BESLENME 11

Dikkat Kontrolü
Sporcu dikkatini nereye ve nasıl vermesi gerektiğini biliyorsa performansıyla ilgili olmayan engelleyici faktör-
lerden uzak kalacaktır. Sporcular, üzerinde kontrol kurabilecekleri ve performanslarıyla ilgili olan uyaranlar üzerinde
dikkat esnekliğine sahip olmalıdır. Böylece performansta düşüşler görülmeyecektir (Görsel 3.6).

Görsel 3.6: Okçuluk

Motivasyon
Bireyin içinde yaşadığı biyolojik ve toplumsal ortamda varlığını sürdürebilmek için gerçekleştirdiği davranış-
ların nedenine motiv, bütünüyle bu olguya da motivasyon denir. Elit düzeyde performans için yüksek düzeylerde
içsel ve dışsal motivasyon zorunludur.

Olumlu Enerji
Enerji veren eğlence, haz, azim, olumluluk ve takım ruhu gibi kaynaklardan oluşan gerekli bir beceridir. Olum-
lu enerji ve olumlu davranışlar sonucu ideal performans oluşur.

Olumsuz Enerji
Mutsuzluk, kızgınlık, korku, öfke, hüsran, kıskançlık, kin ve şiddet gibi istenmeyen duygulardır. Bu duyguları
kontrol etme, yarışma başarısı için gereklidir.

Zihinde Canlandırma ve İmgeleme
Zihinde canlandırma, sporcunun yapmak ya da başarmak istediği şeyleri zihninde prova etmesidir. Sporcu-
nun yapacaklarını zihinde önceden canlandırarak yaşaması, sinir sistemini olumlu yönde kullanmasına öncülük eder.

İmgeleme, bir durumu zihinde bütün duyularla algılayabilme ve içten gelen kinestetik duyumları yaşayabil-
me becerisidir. Bu becerinin, sporda çok geniş boyutlu bir kullanım alanı vardır. İmgelemenin, performansı kolaylaştır-
dığı ve sporcuyu performansı üzerinde zararlı olabilecek birçok faktörden koruyabildiğine ilişkin görüş ve araştırmalar
bulunmaktadır.

Davranış Kontrolü
Birey, kendisini davranışa sürükleyen bir dürtü veya bir uyarı geldiğinde bazı zihinsel etkinliklerde bulunur.
Önce uyarıyı algılar, sonra bu uyarının niteliğini belirler ve daha sonra uygun davranış biçimini seçmeye çalışır. Bu
esnada seçeceği davranışın neden olabileceği tepkileri ve sonuçlarını da hesaba katar. Bu zihinsel etkinlikler esnasın-
da bireyin kendi kişilik ve duygusal özellikleri, verilecek olan karar üzerinde etkili olur. Tüm bu zihinsel ve duygusal
etkinliklerden sonra kişi, bir karar vererek davranışta bulunur.

ERGOJENLER VE DOPİNG 121