Page 90 - SPOR VE BESLENME 11

2.1.2. EGZERSİZLERDE ENERJİ TÜKETİMİ

İnsan vücudunda enerji, besin ögelerinden sağlanır. Bunlar karbonhidratlar, proteinler ve yağlardır. Alınan
besinlerin her biri farklı kalori değerlerine sahip olduğu için vücuda farklı değerlerde enerji verir. Bu besin ögelerinin
sindirilmeleri ve organizmada metabolize olmaları sonucunda karbonhidratlar glikoza, proteinler amino aside, yağlar
da yağ asidi ve gliserole dönüşür. Bunlar daha sonra kan yolu ile hücrelere taşınarak enerji üretiminde kullanılır.
Vücuttaki hücrelerin besin ögelerini enerjiye çevirebilmeleri için oksijene gereksinimleri vardır. Besin ögele-
rinin parçalanması sonucu oluşan enerji, ATP (adenozin trifosfat) sentezini sağlar. Sentezlenen ATP’nin parçalanması
sonucu oluşan enerji; kas kasılması, sinir iletisi ve salgı bezlerinin çalışması gibi yaşamsal fonksiyonların yerine getiril-
mesinde kullanılır.
Enerji oluşumunu yapılan egzersizin tipine, şiddetine, süresine ve alınan oksijene göre anaerobik ve aerobik
olarak ayırmak mümkündür. ATP’nin yenilenmesi şu şekilde gerçekleşir:

1. Anaerobik enerji üretimi
a) ATP-CP (kreatin fosfat) veya fosfojen
b) Laktik asit veya anaerobik glikoliz
2. Aerobik enerji üretimi
a) Oksijen veya oksidatif glikolitik

Büyük kas kitlesini içeren maksimal yüklenmelerde sürelere bağlı olarak aerobik ve anaerobik sisteminlerin
toplam enerji üretimine katılım yüzdeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir (Tablo 2.3).

Tablo 2.3: Enerji Katılım Yüzdeleri

Sistem 1 dk. 2 dk. 4 dk. 10 dk. 30 dk. 60 dk. 120 dk.

Anaerobik %85 %65-70 %50 %30 %10-15 %5 %2

Aerobik %15 %30-35 %50 %70 %85 %85-90 %98

Yapılan egzersizin süresi, tipi, şiddeti ve antrenman düzeyi hangi enerji üretim sistemlerinin kullanılacağını
belirlemektedir. Egzersizde enerji kaynaklarının tüketimi ise yine egzersizin şiddeti, süresi ve tipi gibi faktörlere bağlı
olarak gerçekleşir.

Görsel 2.1: Egzersiz

88 ENERJİ TÜKETİMİ VE BESLENME