Page 67 - SPORCU SAĞLIĞI 11

SPORCU SAĞLIĞI 6. ÜNİTE

Kramplar 65

Görüldüğü gibi kramp oluşumu pek çok faktöre bağlı olarak gelişebilmektedir. Oluşum
faktörlerinin çeşitliliği, korunma ve tedavi yöntemlerinin de çok farklı olmasına yol açmakla birlik-
te günlük yaşantı içinde meydana gelen pek çok krampa çözüm bulunamamaktadır.
Kramplar ortaya çıkış biçimine göre
a) Hastalıkların neden olduğu kramplar
b) Alınan ilaçların neden olduğu kramplar
c) Ortam ısısının neden olduğu kramplar
ç) Vücutta sıvı, iyon ve vitamin eksikliğinin
neden olduğu kramplar
d) Egzersizin neden olduğu kramplar (Görsel 6.2)
olarak sınıflandırılabilir.

Görsel 6.2: Egzersizin neden olduğu kramp
Kas kramplarının nedenini anlayabilmek için istemli kas kasılmasının oluşum mekaniz-
masını bilmek gerekir. Kasılmanın başlaması için ilk aktivite beyinde motor korteks (başın üst
tarafında beynin kafatasına yakın bölümü) olarak isimlendirilen bölümünde başlar. Bu bölümde
oluşan sinyaller beynin çeşitli bölgelerinde denetlendikten ve programlandıktan sonra tekrar mo-
tor kortekse döner. Harekete ilişkin son düzenlemelerin yapılmasından sonra sinyaller omurgada
bulunan sinirlere (spinal sinir), son olarak da iskelet kaslarına ulaştırılır (Görsel 6.3). Böylelikle
sinyallerin özelliğine göre ilgili hareket, kas kasılması yoluyla gerçekleştirilir.
Hareketin gerçekleştirilmesi sırasında kası devamlı olarak denetleyen kas reseptörleri ge-
rekliyse harekete uygun düzenlemeleri yapar. Kas reseptörleri kaslarda ve tendonlarda bulunan ve
bulundukları yapının gerilimini kontrol altında tutan yapılardır.

Beyin

Duysal reseptör

Duysal nöron
Omurilik

Motor nöron Motor sinir sonu
Periferik sinir
Görsel 6.3: Duysal reseptörlerin çalışması karşısında verilen hareketsel cevap
Kas içinde bulunan ve kasın daha fazla kasılmasına neden olacak bildirimler gönderen
yapıya kas iğciği; tendon içinde bulunan, kasılan kasın gevşemesini sağlayan ve aşırı gerginliği
önleyen yapıya golgi tendon organı adı verilir.
Krampların oluşum biçimine ilişkin yapılan araştırmalar, farklı nedenlere bağlı olarak
gerçekleşen krampların kasın içindeki reseptörlerin çalışma biçimini etkilediğini göstermektedir.
Normal şartlar altında kasılan kasın gerginliğinin yetersiz olması durumunda kas iğciğinden gön-
derilen sinyalle kasın daha fazla kasılması sağlanır. Aynı anda golgi tendon organı da kasta aşırı
olabilecek gerginliği gönderdiği sinyalle gevşetir. Golgi tendon organı aslında kas içinde bir emni-
yet sibobu gibi çalışarak kasın aşırı kasılmasından dolayı yaralanmasını hatta kopmasını önlemek-
tedir.
Kas iğciği ve golgi tendon organı arasındaki koordinasyon bozulursa kramp oluşur.