Page 68 - SPORCU SAĞLIĞI 11

6. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

66 Kramplar

6.1. Kramp Çeşitleri

Egzersizin neden olduğu kramplar hem yarışmaya hazırlanan hem de sağlık için spor yapan
bireylerde sıklıkla görülebilmektedir. Kişiyi dayanılamayacak ağrılarla karşı karşıya bırakan kramp,
özellikle yarışma sporcularının sportif performansını olumsuz yönde etkilemekte ve genellikle tıbbi
müdahale gerektirmektedir. Egzersiz sırasında ya da sonrasında aktiviteye bağlı olarak iskelet
kasının kontrolsüz kasılması şeklinde ortaya çıkan bu durum “Egzersiz Kaynaklı Kramp” (EKK)
olarak adlandırılmaktadır. Yapılan aktivitenin özelliğine göre farklı kas gruplarında görülebilen
kramp genellikle baldır, hamstring veya quadriseps kaslarında ortaya çıkmaktadır.

Aşağıda görüldüğü gibi egzersiz kaynaklı kramplar oluşum biçimine bağlı olarak iki çeşittir:

EGZERSİZ KAYNAKLI
KRAMPLAR (EKK)

ANİ SIVI ve MİNERAL KAYBI İLE SİNİR - KAS ÇALIŞMASININ DEĞİŞİMİNE
OLUŞAN KRAMPLAR YOL AÇAN DURUMLAR İLE OLUŞAN
KRAMPLAR

1. Ani sıvı ve mineral kaybı ile oluşan kramplar: Her ne şartta olursa olsun vücudumuz iç ko-
şullarını her an dengede tutabilmek adına çeşitli önlemler alıp tepkiler verir. Egzersizle oluşan ısı-
nın vücuttan uzaklaştırılması için en belirgin tepki terlemedir. Görsel 6.4’te görüldüğü gibi özellikle
sıcak havalarda gerçekleştirilen egzersizlerde terleme yoluyla ciddi miktarda su ve mineral kaybı
meydana gelir. Bu kayıplar aktivite içinde yeterince telafi edilemediğinde ilk olarak kişide yorgunluk,
bilinç karışıklığı, denge kaybı ve kusma gibi durumlar oluşur. Bu durumdan sporcunun fiziksel ve
zihinsel performansı olumsuz yönde etkilenir. Öyle ki meteorolojik şartların ve yapılan egzersizin
özelliğine göre bazı durumlarda kişilerin hayatını tehdit eder hâle gelebilir. Sporcu sağlığını tehlikeye
sokan bu durumu engelleyebilmek için spor müsabakalarının devre aralarında, molalarda, bazen de
hakemlerin gerekli görmesi hâlinde oyunun herhangi bir
anında sporculara sıvı takviyesi yapılmaktadır.
Kas kasılma mekanizmasında rol oynayan sod-
yum, potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi minerallerin
egzersiz sırasında terle vücut dışına atılması antrenör,
sporcular ve sporla ilgilenen pek çok kişi tarafından eg-
zersiz kaynaklı krampın en önemli nedeni olarak düşü-
nülmektedir.
Konu ile ilgili araştırma yapan bazı araştırmacılar,
anormal seviyede kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin hücre
ve dokular arasındaki boşlukta (interstisyel boşluk) şe-
kil bozukluğu oluşturup motor sinir sonlarında (snaps)
mekanik basınç artışına neden olduğunu bu durumunda
krampı oluşturduğunu söylemektedir.
Buna karşın yapılan pek çok çalışma ile ortaya
çıkan sonuçlar ani sıvı ve mineral kaybı hipotezini des-
teklememektedir. Ayrıca krampı tedavi etmek için yapı-
Görsel 6.4: Ani sıvı ve mineral kaybı krampın lan stretching uygulamalarının egzersiz kaynaklı krampı
nedeni olarak görülmüştür. hemen sonlandırması sorunun sıvı kaynaklı olmadığının