Page 23 - Türk Dili ve Edebiyatı Araştırma Hazırlama Öğretmen Rehber Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ
ARAŞTIRMA HAZIRLAMA ÖĞRETMEN REHBER KİTABI 23

Araştırma yöntemleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için bu alanda yayımlanmış kaynak-
ça da verilen kitaplara ve çerçeve sunması için dipnotta linki verilen kaynağa
7
bakabilirsiniz.

2.3.3. Edebiyat Araştırmaları Kapsamında Kullanılabilecek Bazı Nitel
Araştırma Yöntemleri

Metin analizi, biyografik/otobiyografik çalışmalar, edebî akımları ve dönemleri
inceleyen çalışmalar, karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları, dil bilimi çalışmaları,

derleme çalışmaları, folklor çalışmaları gibi konu başlıklarında yararlı olabile-
cek bazı veri toplama araçları aşağıda verilmiştir (Yıldırım, Şimşek, 2008):
Görüşme

Odak Grup Görüşmeleri

Gözlem
Yaşam Öyküsü

Örnek Olay İncelemesi (Vaka Çalışması, Bir Çeşit Monografi)

Doküman İncelemesi

a. Görüşme

Derinlemesine (Enformel, Biçimsel Olmayan) Görüşme: Derinlemesine
görüşme, araştırma problemine ilişkin yüzeysel bilgilerden çok; kişilerin dü-

şünce, görüş ve deneyimleriyle ilgili bilgi toplanmak istendiğinde kullanılan bir
görüşme tekniğidir. Derinlemesine görüşmelerde az sayıda insanla görüşüle-
rek çok detaylı bilgi elde edilmeye çalışılır. Araştırmacının amacı, görüşülen

kişi ne söylemek istiyorsa bunu söyleyebileceği rahat bir ortam sağlamaktır.
Araştırma konusuna ilişin bütün ayrıntılara ve boyutlara ilişkin bilgilerin görüş-
me sürecinde elde edip edilmemesi, görüşmenin derinliğini yansıtır (Kümbe-
toğlu, 2005, 81).

Görüşme sürecinde araştırmacı çeşitli sorular sorarak görüşmeciyi konuya

yönlendirir, cevapları dikkatle dinler, görüşmenin planlanan şekilde sürüp sür-
mediğini kontrol eder ancak standart bir görüşme yönergesine bağlı kalmaz.
Görüşmeci konudan uzaklaşırsa ya da çok uzun ve dolayımlı cevaplar verirse
araştırmacı görüşülenin konuşma isteğini kırmadan müdahale etmeli ve gö-
rüşmeyi planlanan konuya çekmelidir (Kümbetoğlu, 2005, 91-92).

Görüşme yaparken araştırmacının konuşmaktan çok dinlemesi, görüşülen ki-
şiyi yönlendirecek konuşma ya da hareketlerden kaçınması, görüşülen kişinin

7 https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=707