Page 73 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Klavuz Kitabı

HAYAT BILGISI DERSI ÖĞRETIM PROGRAMI
Programda yer alan ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde sürece dayalı, öğrencilerin aktif olduğu ve beceri gelişimlerini
temel alan bir yaklaşım benimsenmiştir. Genel bir çerçeve içinde sunulan ölçme ve değerlendirme etkinlikleri
öğretmenlere esneklik sağlamaktadır. Bu bağlamda ön değerlendirme etkinlikleri kullanılarak hazırbulunuşluk ve
ön öğrenmelerin tespit edilmesi ile başlayan süreç, öğrenme çıktılarına ulaşılma düzeyinin ve öğrenme eksiklerinin
belirlenmesi ile sürdürülmüştür. Öğrenme alanları içinde süreç değerlendirme amacıyla kullanılan ölçme ve
değerlendirme etkinlikleri çeşitlilik göstermektedir. Temel beceri ve öğrenme çıktılarının değerlendirilmesi için boşluk
doldurmalı, eşleştirmeli, kısa cevaplı ve doğru yanlış maddelerinden oluşan çalışma yaprakları önerilmiştir. Daha üst
düzey düşünme becerilerinin değerlendirilmesinde portfolyo, e-portfolyo, sınıf içi performans ve proje görevleri ile
bu görevler kapsamında oluşturulan ürünlerin değerlendirilmesi amacıyla bütüncül dereceli puanlama anahtarlarının
kullanılması uygun görülmüştür. Özellikle psiko-sosyal ve fiziksel gelişime yönelik öğrenme çıktıları için gözlem, gözlem
formu, anektod kaydı, kontrol listesi, tutum ölçekleri gibi yöntem ve araçların kullanılması tercih edilmiştir. Bununla
birlikte üst düzey öğrenme çıktıları için tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid, kelime ilişkilendirme testi, öğrenme
galerisi gibi teknikler önerilmiştir. Ayrıca öğrencilerin özgün ürün oluşturma ve sentez becerilerinin geliştirilmesi
amacıyla broşür, poster, afiş gibi etkinliklerin yanı sıra sanal pano ve sunum gibi dijital uygulama ve araçlarla ölçme
ve değerlendirme süreci zenginleştirilmiştir. Öz, akran ve grup değerlendirme formları ile öğrencilerin üst bilişsel
TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
farkındalıklarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Öğrenme alanlarının sonunda tüm öğrenme çıktılarını kapsayan izleme
testlerinin kullanılması önerilmiştir. Bu sayede öğrenme eksiklerinin belirlenmesi mümkün olacak ve gerekli telafi
çalışmaları düzenlenebilecektir.
1.2.4. ÖĞRENME-ÖĞRETME YAŞANTILARI
Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nın öğrenme yaşantıları bölümünde öğrenme alanlarına ilişkin temel kabuller,
ön değerlendirme süreci, köprü kurma etkinlikleri ve öğrenme-öğretme uygulamaları bulunmaktadır. Temel
kabullerde, öğrencilerin önceki eğitim-öğretim süreçlerinden getirdiği kabul edilen bilgi ve becerilere yer verilmiştir.
Ön değerlendirme sürecinde, öğrencilerin öğrenme alanı ile ilgili sahip oldukları ön bilgilerini, beceri düzeylerini ve ilgi
alanlarını belirlemeye yönelik öneriler bulunmaktadır. Köprü kurma bölümünde; öğrencilerin öğrenme alanı ile ilgili sahip
oldukları bilgi ve becerilerle öğrenecekleri yeni bilgiler ve kazanacakları beceriler arasında bağ kurmaya yönelik etkinlik
önerileri sunulmaktadır. Öğrenme-öğretme uygulamaları bölümünde meraka dayalı, sorgulayıcı, derin ve anlamlı
öğrenmeye yönelik etkinliklere yer verilmiştir. Bu bölüm, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesince yapılan beceri,
değer gibi ilişkilendirmelerinin anlamlandırılmasına rehberlik etmektedir.
Öğrenme-öğretme uygulamaları bölümünde öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal becerilerinin en üst düzeyde
gelişiminin sağlanması için okul içi ve okul dışı ortamlara uygun etkinliklere yer verilmiştir. Öğrenci merkezli bu etkinlikler
ile öğrencilerin daha aktif hâle gelmeleri ve öğrenme ortamlarının eğlenceli olması beklenmektedir. Bu süreçte okul
içi öğrenme ortamları (sınıf, okul kütüphanesi, laboratuvarlar, beceri ve tasarım atölyeleri, okul bahçesi vb.) ile okul
dışı öğrenme ortamlarından da (tarihî mekânlar, anıtlar, millî parklar, arkeolojik kazı alanları, sergiler, kütüphaneler,
müzeler, kültür merkezleri, bilim ve sanat merkezleri, araştırma enstitüleri, resmî ve özel kurum ile kuruluşlar vb.)
yararlanılması, öğrencilerin okul ile yaşam arasında bağ kurmalarını sağlayacaktır. Uygun okul içi veya okul dışı öğrenme
ortamlarının oluşturulmasında öğrenme çıktılarının kapsamı, öğrenci özellikleri, okul imkânları ve ekonomiklik gibi
etkenler göz önünde bulundurulmalıdır. Dijital öğrenme ortamları ve uygulamaları (EBA, çevrim içi paylaşım platformları,
eğitici dijital içerikler vb.) ile ulusal ve uluslararası projeler (TÜBİTAK, sosyal sorumluluk projeleri vb.) mümkün oldukça
Hayat bilgisi dersine ait olan bu örnekte görüldüğü gibi öğretim programlarının
gerçekleştirilmelidir. Bununla birlikte millî gün ve bayramlarda, dinî gün ve bayramlarda, belirli gün ve haftalarda çeşitli
uygulanmasına ilişkin esaslarda program dışı etkinliklerin önemi açıklanmış ve
etkinliklerle öğrencilerin millî bilinç ve manevi değerleri geliştirilmelidir.
bu faaliyetlerin programın zenginleştirilmesinde oldukça önemli bir yeri olduğu
Öğrenme-öğretme uygulamalarında öğrencilerin hem bağımsız öğrenmelerine hem de iş birliği içinde çalışmalarına
vurgulanmıştır.
imkân tanıyan öğretim stratejileri (sunuş, buluş ve araştırma-inceleme yoluyla öğretim) kullanılmalıdır. Bu stratejiler
kapsamında anlatım, tartışma, örnek olay, gösterip yaptırma, problem çözme, yaratıcı drama, bireysel çalışma, grup
çalışması, beyin fırtınası, gösteri, soru-cevap, benzetim, eğitsel oyunlar, sözlü tarih, yerel tarih, müze gezisi, proje
vb. öğretim yöntem ve tekniklerine yer verilmelidir. Somut işlemler döneminde oldukları düşünülen bu öğrenciler
için öğrenme ortamları öğrencilerin ilgilerini çekecek şekilde düzenlenmelidir. Öğrencilerin konu içeriklerine göre
hazırladıkları afiş, poster, pano, broşür, gazete, tablo, grafik vb. materyallerin sınıf içi, okul içi ve dışı ortamlarda
Öğretim programlarında yer alan program dışı etkinlikler, öğrencilerin bireysel gelişimlerine katkı sağlayarak
sergilenmesi sağlanmalıdır.
yeni ilgi alanları ve beceriler edinmelerine olanak tanır. Aynı zamanda, kültürel değerlerin yaygınlaştırılmasını
ve gelecek nesillere aktarılmasını destekler. Bu etkinlikler, öğrencileri gönüllülük faaliyetlerine teşvik eder ve
insan hakları ile toplumsal konular hakkında bilinçlenmelerini amaçlar. Ders saatleri dışında gerçekleştirilen
bu sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler, öğrencilere daha zengin bir öğrenme deneyimi sunmaktadır.
8
Sosyal Sorumluluk
Hayat Boyu Öğrenme

İnfografik: Program Dışı Etkinlikler

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programlarında yer verilen program dışı etkinlikler, “sosyal
sorumluluk” ile “hayat boyu öğrenme” olmak üzere iki boyutta ele alınmaktadır.

73