Page 17 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

Aşağıdaki öğrenme çıktısını temel alarak oluşturulan örnek açık uçlu soru, eleştirel düşünme ve analitik bece-
rilerin geliştirilmesine yöneliktir. Bu soru, öğrencilerin analiz etme, karşılaştırma yapma ve sonuçları değerlen-
dirme becerilerini kullanmalarını hedefler .
TARİH DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
ÖĞRENME ÇIKTILARI TAR.10.1.1. Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte 1040-1299 yılları arasında meydana
VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ gelen önemli askerî mücadelelerin Türk tarihinin seyrine etkilerini karşılaştırabilme
a) Türk tarihinin seyrini değiştiren önemli askerî mücadeleleri tarih şeridi üzerinde
sıralar.
b) Türk tarihinin seyrini değiştiren önemli askerî mücadelelerin özelliklerini belirler.
c) Türk tarihinin seyrini değiştiren önemli askerî mücadelelerin etkilerini benzerlik ve
farklılıkları açısından listeler.
TAR.10.1.2. Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerde devlet ve ordu teşkilatında
meydana gelen değişim ve sürekliliği yorumlayabilme
Örnek Soru: "1040-1299 yılları arasında Türkistan’dan Anadolu’ya uzanan süreçte gerçekleşen ve Türk
a) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerde devlet ve ordu teşkilatında
tarihinin seyrini değiştiren önemli askerî mücadeleleri ele alınız. Bu mücadelelerin Türk tarihinin
meydana gelen değişim ve sürekliliği sağlayan unsurları inceler.
seyrine etkilerini, dönemin sosyal, ekonomik ve siyasi koşullarıyla birlikte değerlendirerek
b) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerde devlet ve ordu teşkilatında
karşılaştırmalı bir analiz yapınız. Ayrıca, bu mücadelelerin günümüz Türkiye’sinin kültürel ve
meydana gelen değişim ve sürekliliğin etkilediği unsurları inceler.
sosyal yapısına etkilerini tartışınız.
c) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerde devlet ve ordu teşkilatında
meydana gelen değişim ve sürekliliğin kurumlara etkilerini sorgular.
5.4.1.1.3. Yaratıcılık ve Özgün Düşünce
ç) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerde devlet ve ordu teşkilatında
meydana gelen değişim ve sürekliliğin neden ve sonuçlarını açıklar.
Açık uçlu sorular, öğrencilerin yaratıcılıklarını gösterme ve özgün düşüncelerini ifade etme fırsatı sunar. Stern-
berg (2006) yaratıcılığın, bilgiyi yenilikçi ve etkili bir şekilde kullanma yeteneği olarak tanımlandığını ve açık
TAR.10.1.3. Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerin sosyoekonomik faaliyetleri
ile yerleşme ve şehirleşme anlayışları arasındaki ilişkiyi sorgulayabilme
uçlu soruların bu tür bir düşünceyi teşvik edebileceğini belirtir. Bu tür sorular, öğrencilerin standart cevapların
a) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerin sosyoekonomik faaliyetleri ile
ötesinde düşünmelerini ve kendi özgün çözümlerini geliştirmelerini sağlar.
yerleşme ve şehirleşme anlayışları arasındaki ilişki hakkında merak ettiği konuları
Yaratıcılık ve özgün düşünceyi teşvik eden açık uçlu bir soru, Kimya Dersi Öğretim Programı'ndan alınan aşa-
belirler.
ğıdaki öğrenme çıktısını temel alarak yazılabilir. Bu soru, öğrencileri alışılmışın ötesinde farklı düşünmeye ve
b) İlgili konular hakkında sorular sorar (5N1K).
yaratıcı çözümler geliştirmeye teşvik eder. Ayrıca, öğrencilerin kimya bilgisini gerçek dünya sorunlarını çöz-
c) Farklı kaynaklar üzerinden konuya ilişkin bilgi toplar.
mede ve çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada uygulama becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.
ç) Topladığı bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
d) Topladığı bilgiler üzerinden Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türklerin sos-
KİMYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI yoekonomik faaliyetleri ile yerleşme ve şehirleşme anlayışları arasındaki ilişki hak-
kında çıkarım yapar.
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE KİM.9.3.1. Evsel atıklardan metal nanoparçacık elde etmek üzere deney yapabilme
SÜREÇ BİLEŞENLERİ TAR.10.1.4. Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türk-İslam medeniyetinde bilim, kül-
a) Evsel atıkları kullanarak gümüş ve bakır nanoparçacık elde etmek üzere deneyler
tür, eğitim ve sanat alanlarında meydana gelen gelişmeleri Anadolu’nun Türkleşme
planlar.
ve İslamlaşma sürecine etkisi açısından değerlendirebilme
b) Farklı evsel atıklardan gümüş ve bakır nanoparçacık eldesine ilişkin deney verileri-
a) Türk-İslam medeniyeti ile Batı medeniyetinin bilim, kültür, eğitim ve sanat anlayı-
ni analiz eder.
şını karşılaştırır.
KİM.9.3.2. Metal, alaşım ve metal nanoparçacıkların ekosistemdeki etkilerine ilişkin prob-
b) Türkistan’dan Türkiye’ye uzanan süreçte Türk-İslam medeniyetinde bilim, kültür,
lem çözebilme
eğitim ve sanat alanlarında meydana gelen gelişmelerin Anadolu’nun Türkleşme
a) Metaller, alaşımlar ve metal nanoparçacıkların ekosistemdeki etkilerine ilişkin
Örnek Soru: "Evsel atıkların geri dönüşümüne katkı sağlamak amacıyla, evde bulunan atık malzemeler
ve İslamlaşma sürecine etkisine ilişkin kanıtları kullanarak yargıda bulunur.
problemleri (sucul sistemde ve toprakta ağır metal birikimi, metal nanoparçacık-
kullanarak bakır nanoparçacıklarının elde edilmesi için bir yöntem geliştiriniz. Geliştirdiğiniz
c) Hoca Ahmed Yesevi, Kaşgarlı Mahmud, Ömer Hayyam, Cezeri, İbnülarabi, Mevlana
ların sucul sistemden uzaklaştırılamaması sorunu vb.) belirler.
yöntemi adım adım açıklayınız ve bu yöntemin çevresel sürdürülebilirlik açısından önemini
Celaleddin Rumi, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre ve İbni Bibi’nin düşünceleri veya
b) Belirlediği problemlerin ekosistem üzerindeki etkilerini özetler.
değerlendiriniz." eserleri hakkında insanlığın ortak mirasına katkıları bakımından yargıda bulunur.
c) Problemlerin çözümüne yönelik veriye dayalı önermelerde bulunur.
İÇERİK ÇERÇEVESİ Türkistan’dan Türkiye’ye Uzanan Süreçte Meydana Gelen Önemli Askerî Mücadeleler
5.4.1.1.4. Öğrenci Merkezli Öğrenme
ç) Problemin çözümüne yönelik önermelere ilişkin akıl yürütür.
Türkistan’dan Türkiye’ye Uzanan Süreçte Türk Devlet ve Ordu Teşkilatında Meydana Gelen
d) Problemin çözümüne ilişkin değerlendirmelerde bulunur.
Açık uçlu sorular, öğrenci merke
Değişim zli öğrenmeyi destekler ve öğrencilere kendi öğrenme süreçlerini yönlendirme
Türkistan’dan Türkiye’ye Uzanan Süreçte Türklerin Sosyal Yaşamları ve Ekonomik Faaliyetleri
imkânı verir. Duckworth, E. (1987), öğrencilerin kendi anlayışlarını ve yorumlarını inşa etmelerine olanak
İÇERİK ÇERÇEVESİ Nanoparçacıklar ve Ekolojik Sürdürülebilirlik: Metal Nanoparçacıklar, Metal, Alaşım
Türk-İslam Medeniyetinin Bilim, Kültür, Eğitim ve Sanat Alanlarında Ortaya Çıkardığı Etkiler ve
tanıyan eğitim ortamlarının önemini vurgular. Açık uçlu sorular, öğrencilere düşüncelerini keşfetme ve ifade
Metal Nanoparçacıkların Çevresel Etkileri, Yeşil Kimyanın Atık Önleme İlkesi
etme özgürlüğü sunarak öğrenme sürecinin daha etkili ve anlamlı hâle gelmesine yardımcı olur.
Genellemeler/İlkeler/ ağır metal, atık önleme, ekolojik ayak izi, kimyasal ayak izi, metal nanoparçacık
5.4.1.2. Açık Uçlu Soruların Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Anahtar Kavramlar
34 Açık uçlu soruların hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar, öğrencilerin bilgi ve becerilerini doğru
bir şekilde ölçebilmek için kritik öneme sahiptir. Bu soruların hazırlanışı, öğretim kalitesini ve öğrenme dene-
ÖĞRENME Bu temanın öğrenme kanıtlarında ve öğrenme-öğretme uygulamalarında akran değerlen-
yimlerini doğrudan etkiler. Hazırlanmasında dikkat edilecek husular aşağıda şekilde ifade edilmiştir:
KANITLARI dirme, küçük grup tartışması, deney raporu ve proje görevi kullanılabilir.
(Ölçme ve
Öğrenciler, evsel atıklardan gümüş ya da bakır nanoparçacık seçimi yaparak metal nano-
• Soruların açık ve açık ve anlaşılır olması, öğrencilerin soruyu doğru bir şekilde anlamalarını ve cevapla-
Değerlendirme)
malarını sağlar. parçacık elde etmek üzere bir deneyi tasarlayabilir, uygulayabilir ve raporlayabilir. Sürecin
bütünü, “deney tasarım adımlarını takip ederek metal nanoparçacık elde edebilme ve de-
ney sonuçlarını raporlayabilme” ölçütlerini içeren dereceli puanlama anahtarı ile değer- 17
lendirilebilir.
Öğrenciler; yakın çevresinde bulunan bir ekosistemde metaller, alaşımlar ve metal na-
noparçacıkların sebep olduğu problemler üzerine bir performans görevi gerçekleştirebi-
lirler. Performans görevi “problemi belirleme, problemin ekosistem üzerindeki etkilerini
özetleme, çözüme yönelik tahminlerde bulunma, tahminler üzerinden akıl yürütme ve çö-
züme ilişkin değerlendirmede bulunma” ölçütlerini içeren dereceli puanlama anahtarı ile
değerlendirilebilir.
Sınav kâğıtları ve temanın işleniş sürecinde ortaya çıkan ürünler, öğrenci ürün dosyasında
toplanarak değerlendirme amaçlı kullanılabilir.
ÖĞRENME-ÖĞRETME
YAŞANTILARI
Temel Kabuller Öğrenciler, ilkokul üçüncü sınıftan itibaren sürdürülebilirlik teması ile tanışmaktadır.
Öğrencilerin bu tema altında çeşitli beceriler ile birlikte ele alınan geri dönüşüm, ta-
sarruf, su ayak izi, karbon ayak izi kavramlarını; çeşitlilik temasından da metallerin
özelliklerini bildiği kabul edilmektedir.
35