Page 27 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı
P. 27
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 2.
ADIM
Giriş
1. Aşağıdaki eserlerden hangisi Türkçenin sözlüklerinden 4. Tarih bilimi veya tarihçi; genelde insanlığın, özelde toplumla-
biri değildir? rın geçmişte karşı karşıya kaldığı önemli olayları ayrıntısına
girmeden konu edinir. Edebiyat ise daha çok tarihin anlatma-
A) Kâmûs-ı Türkî
dığı sıradan kişi ve olaylarla, bunların bıraktığı izlerin ayrın-
B) Lehce-i Osmânî tılarıyla ilgilenir. Tarihî şahsiyetlerin tarihte üstlendikleri rolün
C) Dîvânu Lugâti’t-Türk dışında yaşantılarına ait örneklerin belli bir olay örgüsü içinde
anlatımı edebiyat biliminin, edebiyatçıların, roman ve hikâye
D) Mukaddimetü’l-Edeb
sanatının işleri arasında yer alır. Edebî eserin tarih öğretmek
E) Muhâkemetü’l-Lugâteyn gibi bir işlevi olmasa da tarih ilmini anlama ve sevdirme yo-
lunda etkin bir rolü vardır. Bu bağlamda tarihçinin yazdıkla-
rıyla sunulan bir tarihî olay veya şahsiyet, edebiyat ve edebî
mahsuller vasıtasıyla kişilerin ilgi alanı hâline getirilebilir.
2. Üsküdar iskelesinde vapuru dolduran birçok tazenin, kucak-
larında çocukla gelen emzikli annelerin yüzlerine dikkatle ba- Bu parçada edebiyat ve tarih ilişkisi ile ilgili aşağıdakiler-
karak saadetlerine imrendi. Keşke şimdiye kadar bir çocuğu den hangisine değinilmemiştir?
olsaydı... Bir çocuk ne büyük teselli! Bir çocuk onu bu felâke-
tinde ne iyi avutabilir, bir çocuk, belki babasını da aileye daha A) Edebî eserler tarih kitaplarında yer almayan kişi ve olay-
iyi bağlar, böyle düzensizliklere engel olur, hiçbir geçimsizliğe lara da yer verir.
meydan bırakmazdı. Hakikaten ne iyi şey, ne saadet, bir ço-
B) Edebî eserler, tarihin sevilmesinde ve anlaşılmasında et-
cuk anası olmak.
kilidir.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? C) Edebiyat tarihte yaşamış kişilerin yaşantılarına ait ayrıntı-
ları belli bir olay örgüsü içinde anlatır.
A) Edebiyat psikoloji biliminden yararlanır.
B) Edebiyatın temel konusu insandır. D) Edebiyatçı, tarihî olayları tarihçi kadar iyi bilmelidir.
C) Edebî eserlerde gerçeklik kurmaca içinde anlatılır. E) Edebî eserin amacı tarih öğretmek değildir.
D) Edebî eserlerde toplumsal konular ele alınır.
E) Edebiyatın amacı, insan davranışlarının nedenlerini bul-
maktır.
5. Toplumsal kişilikleri ile biyolojik kişilikleri arasındaki çatış-
maların kurbanı olan üç genç kızın öyküsünün anlatıldığı
Yalnızız romanı manevi değerlerin zaafa uğraması sonucu
3. Birbirine yaslanmakla ayakta durabilen bu ahşap evler, sanki insanın içine sürükleneceği açmazların maddeci görüşlerle
bir sıraya gelmiş uyuyorlar. Yerde duvar üstünde sönük ba- çözümlenemeyeceği gerçeğini kabule yanaşmayanların so-
kışlarıyla ağır ağır gezinen, tüyleri dökülmüş, derisi karnına nunda yalnızlığa düşüp hüsrana uğrayacağı tezi çerçevesin-
yapışmış, birkaç kedi sokağın hareketsizliğini canlandırıyor. de kurulmuştur. Roman kahramanı Samim’in “Simeranya”
Cumbaların birine asılmış küçük kafesteki saka kuşu kafesin adını verdiği ütopik dünyaya ait tasarısının büyük ölçüde
çubuklarını gagalayarak aşağı yukarı çırpınıyor. işlendiği Yalnızız, esas itibariyle düşünsel yanı ağır basan
bir romandır. Yazar romanını bir düşünce üzerine kurmuş,
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
figürlerini de o düşüncenin temsilcileri olarak tanıtmıştır. Söz
A) Öznel bir bakış açısıyla yazılmıştır. konusu düşünce ise düalizmden başka bir şey değildir.
B) Edebî bir metinden alınmıştır. Bu parçadan yola çıkılarak sözü edilen romanda edebi-
C) Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır. yatın hangi bilimden yararlandığı söylenebilir?
D) Somutlamaya başvurulmuştur. A) Tarih B) Sosyoloji C) Felsefe
E) Sanatlı ifadelere yer verilmiştir. D) Fizik E) Psikoloji
25
