Page 31 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 2.
ADIM
İslamiyet Öncesi - Geçiş Dönemi

1. I. Dinî-ahlaki bir eser olan Atabetü’l Hakayık’ta deyim, ata- 4. Kaklar kamug kölerdi
sözü ve özdeyişlere yer verilmiştir. Taglar başı ilerdi
II. Divân-ı Hikmet’te dinî-tasavvufi konular işlenmiş, şiirlerin Ajun tını yılırdı
bir kısmı gazel nazım şekliyle ve aruz ölçüsüyle yazılmış- Tütü çeçek çerkeşür
tır.
Etil suwı aka turur
III. İdeal insanı konu alan Kutadgu Bilig’de Ögdülmiş (vezirin Kaya tübi kaka turur
oğlu) akıbeti temsil eder. Balık telim baka turur
IV. Dönemin halk kültürü, edebî anlayışı, coğrafyası hakkında Kölün takı küşerür
bilgi veren Divânu Lügâti’t-Türk Diyarbakırlı Ali Emiri tara-
Bu dizelerden sözlü edebiyat ürünlerinin aşağıdaki özel-
fından kültür dünyasına tanıtılmıştır.
liklerinden hangisine ulaşılamaz?
V. Geçiş Dönemi eserleri, Eski Türkçe Dönemi’ne ait son
A) Dörtlükler hâlinde söylenir.
eserlerdir.
B) Dili, öz Türkçedir.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
C) Dize sonlarında zengin uyak görülür.
A) I B) II C) III D) IV E) V D) Hece ölçüsüyle söylenir.
E) Aliterasyonla ahenk sağlanır.

2. (I) Divân-ı Hikmet, gerek söz varlığı gerek de içeriği yönüyle
Türkçenin dünya kültürüne armağan ettiği nadide eserlerden
5. I. Ukuşluğ köni hem silig til sözi,
birisidir. (II) Ahmet Yesevi’nin söylediği hikmetlerin yazıya
Bütünlük bile boldı kılkı tözi
geçirilmesi ile oluşan bu eser Hakaniye Türkçesi ile kaleme
alınmıştır. (III) Ahmet Yesevi söylediği hikmetlerde İslami- (Akıllı doğrudur, dili ve sözü yumuşaktır; hareketinin esası
yet’in esaslarını, tasavvufun inceliklerini bir Türk mutasavvıfı doğruluk üzerine kurulmuştur.)
olarak yorumlayarak bunları halk edebiyatının bilinen şekilleri
II. Könilik özele keser-men işig,
ile söylemiştir. (IV) Tamamı dörtlüklerden oluşan bu eserde
Adırmaz-men begsig ya kulsığ kişig
sadece hece ölçüsü kullanılmıştır. (V) Aynı zamanda bu eser
(Ben işleri doğruluk ile hallederim; insanları, bey veya kul
içerik yönüyle didaktik özellikler taşımaktadır.
olarak ayırmam.)
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi Kutadgu Bilig’den alınmış bu beyitlerdeki sözler sırasıyla
yanlışı vardır? aşağıda belirtilen kişilerden hangilerine aittir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) Ögdülmiş - Kün Togdı
B) Kün Togdı - Ay Toldı
C) Odgurmuş - Kün Togdı
D) Kün Togdı - Ay Toldı
3. “Türk edebiyatında ilkler” üzerine araştırma yapan biri Ge- E) Ögdülmiş - Odgurmuş
çiş Dönemi eserlerini
I. Mesnevi şeklinde yazılmış ilk eser.
II. Siyasetname türünde ilk eser.
III. İlk pendname. 6. Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet öncesi Türk şiiri için
IV. Antoloji özelliği taşıyan ilk eser. söylenemez?
V. Türkçenin ilk dil bilgisi kitabı. A) Hece ölçüsü kullanılmıştır.
özelliklerinden hangilerini örneklemek için kullanamaz? B) “Kopuz” denilen bir çalgı eşliğinde söylenmiştir.
C) Dil, yabancı dillerin etkisinden uzaktır.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.
D) II ve IV E) IV ve V
E) Ölüm konusunun işlendiği şiirlere “ağıt” adı verilmiştir.

31