Page 29 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 3.
ADIM
Giriş

1. Aşağıdakilerden hangisi Zemahşerî’nin Arapça öğren- 3.
mek isteyenler için kaynak niteliği taşıyan sözlük türün-

deki eseridir?
A) Kâmûs-ı Türkî
B) Lehce-i Osmânî
C) Dîvânu Lugâti’t-Türk
D) Mukaddimetü’l-Edeb

E) Muhâkemetü’l-Lugâteyn

Bu tablodaki kırmızı kutucuğa aşağıdaki eserlerden han-

gisi getirilemez?
A) Kutadgu Bilig B) Dîvân-ı Hikmet
C) Atabetü’l-Hakâyık D) Dîvânu Lugâti’t-Türk
E) Kitâb-ı Dede Korkut
2. Köşede rahat bir koltuk gibi
Her zaman beni bekleyen
İçime gömülüp 4. Yunus Emre’nin şiirlerinde geçen ve Eski Anadolu Türkçesinin
izlerini taşıyan kelimelerden bazıları anlamlarıyla birlikte şu şe-
Işıklı bir günün orta yerinde uyumak!
kildedir:
Bu metinle aşağıdakilerden hangisi dilin tarihî süreç içe-
risindeki değişimini örneklemek amacıyla kıyaslanabilir?
A) Dün yine Belören’in tepelerine çıktım ve bizim çobanı
aradım. O tepe senin, bu tepe benim dedim fakat bir türlü
koyun sürüsünü göremedim. Sıcağın tesiri ile bir meşenin
gölgesinde oturup serinlemeye çalıştım. Uzunca bir süre
oturduktan sonra aşağılardan çan sesi gelmeye başladı
ve ben sevindim.

B) İki üç saat önce mektup diye sana bir tomar gönderdim. Şim-
di canım sıkkın sana birkaç söz çiziktiriyorum. Malum a ge-
nerale gittik, iş oldu gibi yani John’un buraya gelmesi, yalnız
bundan evvel birkaç kere oldu bitti gibi gözüktü, yirmi dört
saat sonra, durum alabora oldu. Onun için memnun olamı-
yorum. İnşallah yanılmışım. Şimdi matbaadayım.
C) İstanbullı’dur. Evsâfın işitdügümüz şu’arâdandur. Bâr-
gâh-ı mu’allânun kunbaracı bölügünden imiş. Hadd-ı Tablodan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
zâtında ag u kara okumamış ‘âmîdür amma âteş-bâzlık
A) Eski Anadolu Türkçesinde küçük ünlü uyumu kuralı (Düz-
san’atinde hemân bir çakım kav ve bir pâre yanar od imiş.
lük - yuvarlaklık uyumu) bulunmamaktadır.
D) Sıkıntı zamanlarımda da inanmayacaksınız, maviye ve
B) Eski Anadolu Türkçesinin en belirgin özelliklerinden biri
mora çelme takarım. Çünkü beni ancak onlar oyalar, on- olan yuvarlaklaşma hadisesi, Yunus’un şiirlerinde yaygın
lar durgunlaştırır. Gök rengine göz kırpan tirşeye de hayır olarak kullanılmıştır.
demem. Samur kaşlı resimleri de gündemden hiç indir-
C) Yunus’un eserlerinde halk kültürü, deyimler, mahallî ifa-
mem. Bunlar ince tüylü, çok yumuşak anılardır.
deler öne çıkmıştır.
E) — Daha ölmedik Ali emmi, çocuklar ıhlamur kaynatacaklar, D) Yunus’un eserlerinde kullandığı kelimeler, günümüz Türk
dedi. Hani istersen cin mısırı da patlatırız. Ali emmi: şivelerinde birtakım ses değişikliklerine uğrayarak kulla-
nılmaktadır.
— Bizim ev değil ki bulunmasın, dedi ve birdenbire ciddileşi-
verdi, biz essahtan kocamışız, lafın ucunu koyverdik gitti. E) Yunus’un şiirlerinde Arapça ve Farsça kelimeler yoktur.

27