Page 28 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. ADIM

6. Aşağıdaki renkli kutucuklar içerisinde Türk edebiyatının dö- 8. Göktürk Kitabeleri, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Göktürk alfa-
nemlerine ait birer şiir örneği ve altta da bu dönemleri göste- besi ile yazılmış, II. Göktürk Devleti Dönemi’nde dikilmiş mezar
ren bir kronoloji çizelgesi verilmiştir. taşlarıdır. Bulundukları tarihte Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri
olarak kabul edilen kitabelerin en önemlileri Tonyukuk (716), Kül
Tigin (732) ve Bilge Kağan (735) adına dikilmiştir.
Bu parçada sözü edilen ürünler Türkçenin hangi dönemi-
ne aittir?
A) İlk Türkçe B) Ana Türkçe C) Eski Türkçe

D) Orta Türkçe E) Yeni Türkçe

9. Büyük dil bilimci Şemseddin Sâmi’nin Kâmûs-ı Türkî’si hiç şüp-
hesiz kendinden önceki sözlüklere göre Türk sözlükçülüğünde
yeni bir çığır açmış ve Türk sözlük geleneğine getirdiği çağdaş
sözlükçülük ilkeleriyle kendinden sonraki Türkiye Türkçesi söz-
lüklerine temel olmuştur. Esad Efendi’ye ait Lehcetü’l Lugât’ın
yalnız Türkçe sözcükleri kapsayıp bunların Arapça ve Farsça kar-
şılıklarını vermesi; Ahmet Vefik Paşa’nın Lehce-i Osmânî’sinin
Türkçe sözcükleri ayrı, Arapça - Farsça sözcükleri ayrı verme-
si; Muallim Nâci’nin Lugât-i Nâci’sinin ve Mehmet Salahi’nin
Kâmûs-ı Osmânî’sinin yalnız Arapça ve Farsça sözcükleri kap-
Bu kronoloji çizelgesinde X ile gösterilen yere renkli ku-
saması Türkçe söz varlığı bakımından yeterli ve elverişli değildi.
tucuklardan hangisi getirilmelidir?
Türkçenin bütün sözcüklerini içine alan bir sözlük yazmayı ilk
A) Sarı B) Kahverengi C) Yeşil olarak Şemseddin Sâmi başarmıştır. Timurtaş’ın verdiği bilgi-
lere göre 1899’da ortaya konup 1901’de tamamlanan bu eser-
D) Mor E) Pembe
de Redhouse sözlüğü ile Lehce-i Osmânî’den yararlanılmıştır.
Şemseddin Sâmi sadece sözlüğüne aldığı Osmanlı Türkçesinde
kullanılan bütün söz varlığı ile değil uyguladığı yöntemle de söz-
lükçülük tarihimizde bir ilktir.
Bu parçada Kâmûs-ı Türkî ile ilgili aşağıdakilerden hangisi-
ne değinilmemiştir?

A) Kâmûs-ı Türkî’nin günümüz sözlüklerine örnek teşkil ettiğine
B) Eserin o zamana kadar yazılmış Türkçe sözlüklerden
daha kapsamlı olduğuna
C) Türkçede yer etmiş olan Arapça ve Farsça kelimelere de
yer verdiğine
7. Türk edebiyatına ait aşağıdaki şiirlerden hangisi diğerle-
rinden farklı bir alfabe ile yazılmıştır? D) Osmanlı Türkçesinde kullanılan sözcüklere yer verdiğine
E) Dünyadaki büyük sözlükler örnek alınarak hazırlandığına
A) Ödlek arıg kevredi
Yunçıg yavuz tavradı.
10. Uygur Dönemi’ne ait eserlerin büyük bir kısmı dinî eserlerdir.
B) Cûylar mı devr eden tarf-ı çemenzârın yahud Uygur Dönemi Türk Edebiyatı’nın zengin kalıntılarına Turfan ka-
Mâî pervâz ile kat’ olmuş yeşil hârâ mıdır? zılarında rastlanmıştır. Uygur Dönemi’nde kaleme alınan eserler;
bu dönemin dil, kültür ve inancıyla ilgili bilgiler içermektedir.
C) Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su Aşağıdakilerden hangisi Uygur Dönemi’nde kaleme alınan
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su. eserlerden biri değildir?

D) Yanaram mumlayın baştan ayağa A) Altun Yaruk
Nedür, bu yanmağın pâyânı yok mu? B) Codex Cumanicus
C) Sekiz Yükmek
E) Ey benim aşkında bülbül gibi nâlân olduğum
D) Irk Bitig
Îyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum.
E) Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi

26