Page 36 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1. ADIM

8. Henüz genç yaşlardayken geldiğinde İstanbul’un en beğenilen 11. • Ukde-i ser-rişte-i râz-ı nihânîdür sözüm
şairlerinden biri olurken hocası için yazdığı “Sümbül Kasidesi” ile Silk-i tesbîh-i dür-i seb’a’l-mesânîdür sözüm
ününü artırdı ve dönemin ünlü şairlerinin dikkatini çekti. Türk şii-
(Benim sözüm, gizlilik sırlarının ipucunun düğümüdür.
rinin önemli isimler yetiştirdiği bir yüzyılda yaşadığı hâlde hepsini
Sözüm ise Fatiha suresinin incilerinin dizildiği tespihin ipidir.)
gölgede bırakan şair, daha çok kaside ve gazel yazdı. Çağdaşı
şairlere göre daha sade ve anlaşılır bir dil seçti. Şiirlerinde za- • Bir güherdür kim nazîrin görmemişdür rûzgâr
man zaman halk söyleyişlerine de yer verdi. “Şairlerin Sultanı” Rûzgâra âlem-i gayb armağanıdur sözüm
anlamına gelen “Sultanü’ş Şuara” unvanını aldı.
(Benim sözüm âlemin bir benzerini daha görmediği bir
Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? cevherdir. Sözüm, bu zamana gayp âleminden getirdiğim bir
A) Fuzûlî B) Bâki C) Nedim armağandır.)
D) Şeyh Galip E) Nef’î Bu beyitler kasidenin hangi bölümünden alınmış olabilir?

A) Methiye B) Dua C) Tegazzül
D) Girizgâh E) Fahriye
9. I. Nedür bu handeler bu işveler bu nâz u istiğnâ
Nedür bu cilveler bu şîveler bu kâmet-i bâlâ

Nedür bu’ârız u hatt u nedür bu çeşm ü ebrûlar 12. I. Bre ağalar bre beyler
Nedür bu hâl-ı hindûlar nedür bu habbe-i sevdâ Ölmeden bir dem sürelim
Gözümüze kara toprak
Dolmadan bir dem sürelim
II. Leylîde ohumak ıztırâbı
II. Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar
Olsa ruh-i Kays idi kitâbı
Düşmanı görünce ayağa kalkar
Kapar mızrağını meydana çıkar

Meşk etmeğe Kays alsa her hat Yiğidin ardında duran olmalı
Leylî kaşı idi ana ser-hat Numaralanmış dörtlüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?

Hat üzre kılurdı ol güzeller A) I. dörtlük, varsağıdan alınmıştır.
Min nâz ile bahsler cedeller B) II. dörtlük, semaiden alınmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu iki metnin ortak özelliği değildir? C) Her iki dörtlükte de yarım uyak kullanılmıştır.
D) Her iki dörtlükte de ek hâlinde redif vardır.
A) Divan şiiri geleneğine ait olması
E) I. dörtlükte yaşam, II. dörtlükte kahramanlık teması işlen-
B) Nazım birimlerinin beyit olması
miştir.
C) Gazel nazım şekliyle kaleme alınması
D) Ahenk unsurlarından yararlanılması
E) Dönemlerinin dil özelliğini yansıtması

13. Geçmiş günü beyhude yere yâd etme
Bir gelmemiş ân için de feryâd etme
10. Divan şiirinde işlenen konu ve temalarla ilgili aşağıdaki-
Geçmiş gelecek masal bütün bunlar hep
lerden hangisi söylenemez?
Eğlenmene bak ömrünü berbâd etme
A) Her beyit kendi içinde anlam bütünlüğüne sahiptir.
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
B) İşlenen konular genel bir bakışla dinî ve din dışı şeklinde
sınıflandırılabilir. A) Tezat sanatından yararlanılmıştır.

C) İlahi ve beşerî manada aşk, en çok işlenen temadır. B) Sözcük hâlinde redif kullanılmıştır.
D) Konuların işlenişinde belirli ifade kalıpları sıklıkla kullanılmıştır. C) Tam uyak örneği vardır.
E) Şiirler işledikleri konulara göre bahariye, cülusiye, miraci- D) ‘‘aaxa’’ şeklinde uyaklanmıştır.
ye gibi isimler alabilir. E) Geçmiş ve gelecek masala benzetilmiştir.

36