Page 68 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1. ADIM

7. Âşık edebiyatının yeniçeri şairlerindendir. Aruz ve hece ölçü- 10. Şairliğinin yanında aynı zamanda büyük bir mutasavvıftır.
süyle şiirler yazmıştır. Divan şairlerinden oldukça etkilenmiştir. “Yaradılanı hoş gördük Yaradan’dan ötürü.” sözüne dayanan
Şiirlerinde ilk başta divan şairlerine özenerek “Adlî” mahlasını insan sevgisi, insanlık anlayışı yahut “Mecnunlara Leylî ge-
kullanmıştır. Heceyle yazdığı şiirleri aruzla yazdıklarına nazaran rek, bana seni gerek seni.” mısrasındaki evrensellik tartışı-
daha başarılıdır. Çağdaşı Kayıkçı Kul Mustafa’dan etkilendiği gö- lamaz. Ancak biz, ondan günümüze kadar gelen bu sesi, bu
rülen sanatçı binin üzerinde şiir yazmış olup âşık edebiyatının en söz kudretini, Allah’ın bize bahşettiği ana dilimizin ifade zen-
fazla eser bırakan sanatçısıdır. Bir de “Divan”ı olan sanatçı Türk ginliği ile sesimizin derin ahengi sayesinde duyabilmekteyiz.
edebiyatındaki ilk “Şairnâme”nin de müellifidir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mevlânâ B) Ahmet Yesevî
A) Seyranî B) Sümmanî
C) Hacı Bektâş-ı Velî D) Kaygusuz Abdal
C) Âşık Ömer D) Karacaoğlan
E) Yunus Emre
E) Dadaloğlu

11. Asıl adı Alaeddin Gaybî’dir. Menkıbeye göre genç Gaybî,
bir gün avlanmaya çıkar. Bir geyiğe rastlar ve ona ok atar.
Ok, geyiğin koltuk altına saplanır. Yaralı geyik, koşa koşa
Elmalı’da Abdal Musa’nın tekkesine ulaşır ve içeriye girer.
8. Aşağıdakilerden hangisi halk şiirinin özelliklerinden Arkasından koşan Gaybî de tekkeye girer, dervişlere başvu-
değildir? rur. Nihayet Abdal Musa’nın huzuruna çıkan Gaybî; işi anla-
tır, geyiğini ister. Abdal Musa, koltuğunun altından vücuduna
A) Çoğu zaman saz eşliğinde söylenir.
saplanmış bir oku çıkararak “Oğul okun bu mu?” der. Gaybî,
B) Nazım birimi beyittir ancak çok az da olsa türkülerde ve attığı oku tanıyınca Abdal Musa’nın ayaklarına kapanır ve ar-
ninnilerde üçlü, beşli söyleyişler görülür. tık tekkeden çıkmaz. Hem hece hem aruz ölçüsünü kullanan
C) Aruzla yazılmış şiirler olmakla birlikte, kullanılan asıl ölçü ozan Yunus Emre’den etkilenmiştir. Nükteli ve iğneli bir dili
hece ölçüsüdür. benimseyen şairin en önemli eserleri arasında Budalanâme
ve Saraynâme gösterilebilir.
D) Halk arasında kullanılan konuşma diliyle söylenir.
Bu parçada sözü edilen tekke edebiyatı şairi aşağıdaki-
E) Mâni, koşma, varsağı, semai, destan gibi nazım şekilleri
lerden hangisidir?
kullanılmıştır.
A) Eşrefoğlu Rûmî B) Nesîmî
C) Pir Sultan Abdal D) Hacı Bektâş-ı Velî
E) Kaygusuz Abdal

9. Bağa girdim üzüm yok, 12. Kırmızı gül nispet eder yanağa
El yârinde gözüm yok. Altın sırma düşmüş sandım topuğa

Ben yârimi küstürdüm,
Gümüş yüzükleri takmış parmağa
Barışmaya yüzüm yok.
Altun burma beyaz kola uydurmuş
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Zengin uyağa yer verilmiştir.
A) Düz kafiye şemasıyla söylenmiştir.
B) Âşık edebiyatı ürünüdür.
B) Kişileştirmeye yer verilmiştir.
C) 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
C) Doğa teması işlenmiştir.
D) Sözcük durumunda redif kullanılmıştır.
D) Nazım türü güzellemedir.
E) Mâni tipi uyaklanmıştır.
E) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

66