Page 74 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1. ADIM

6. Divan şiirinde işlenen konu ve temalarla ilgili aşağıdaki- 10. Aşağıdakilerden hangisi bir kasidenin ilk beyti olabilir?
lerden hangisi söylenemez?
A) Cefâ taşın ne gam atsa Hayâli sana alçaklar
A) Her beyit kendi içinde anlam bütünlüğüne sahiptir.
Belâgat meyvesin hâsıl eden nahi-hünersin sen
B) İşlenen konular genel bir bakışla dinî ve din dışı şeklinde
B) Yok bu şehr içre senin vasfettiğin dilber Nedim
sınıflandırılabilir.
Bir perî-sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana
C) İlahi ve beşerî manada aşk, en çok işlenen temadır.
C) Gül devri ayş eyyâmıdır zevk u safâ hengâmıdır
D) Konuların işlenişinde belirli ifade kalıpları sıklıkla kullanılmıştır.
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde-dem
E) Şiirler işledikleri konulara göre bahariye, cülûsiye, miraci-
D) Esdi nesîm-i nev-bahâr açıldı güller subh-dem
ye gibi isimler alabilir.
Açsın bizim de gönlümüz sâkî meded sun Câm-ı Cem
E) Suya virsün bâğ-bân gül-zârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek virse min gül-zâra su
7. • Ukde-i ser-rişte-i râz-ı nihânîdür sözüm

Silk-i tesbîh-i dür-i seb’a’l-mesânîdür sözüm
(Benim sözüm, gizlilik sırlarının ipucunun düğümüdür.
Sözüm ise Fatiha suresinin incilerinin dizildiği tespihin ipidir.)
11. • Bir kişiyi, kurumu, toplumu veya olayı yermek için yazılan
• Bir güherdür kim nazîrin görmemişdür rûzgâr
şiirlerdir.
Rûzgâra âlem-i gayb armağanıdur sözüm
• Hz. Muhammed’i övmek, ona yalvarıp şefaat dilemek için
(Benim sözüm âlemin bir benzerini daha görmediği bir yazılan şiirlerdir.
cevherdir. Sözüm, bu zamana gayp âleminden getirdiğim bir
• Ölen kişinin ardından duyulan acıyı ve üzüntüyü dile getir-
armağandır.)
mek, onun üstün yanlarını anlatmak için yazılan şiirlerdir.
Bu beyitler kasidenin hangi bölümünden alınmış olabilir?
• Genellikle devlet adamları, din büyükleri gibi önemli şahıs-
A) Methiye B) Dua C) Tegazzül ları övmek üzere yazılmış şiirlerdir.
D) Girizgâh E) Fahriye Aşağıdaki nazım türleri, verilen bilgilerle eşleştirildiğinde
hangisi dışta kalır?

A) Na’at B) Münâcât C) Mersiye
8. Lale Devri’ni yaşamış ve şiirlerinde yansıtmıştır. Şiirlerinde
D) Methiye E) Hicviye
zevk, sefa, eğlence, nükte, musiki bir aradadır. Şiirdeki inceliğe
büyük önem verir. Divan edebiyatının kuralları dışına çıkmıştır.
Kendine özgü bir dil oluşturmuştur. Mahallîleşme akımının en
önemli temsilcilerindendir. İstanbul Türkçesini şiire getirmiştir.
Bu parçada söz edilen divan şairi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bâkî B) Fuzûlî C) Nedîm 12. I. Rîze-i elmâs eker her açtığı zahme o şûh
D) Ahmedî E) Zâtî Lütfü vâr olsun eder ihsân ihsân üstüne

II. Süzme çeşmin gelmesün müjgân müjgân üstüne
Urma zahm-i sineme peykân peykân üstüne
9. ---- dört dizeden oluşan divan edebiyatı nazım şeklidir. Bu na- III. Dîlde gâm var şimdilik lûtfeyle gelme ey sürûr
zım şeklini divan edebiyatına Türkler kazandırmıştır. Genellikle Olamaz bir hânede mihmân mihmân üstüne
cinaslı kafiye kullanılır. Kafiye düzeni aaxa ya da aaaa şeklin-
IV. Hem mey içmez hem güzel sevmez demişler hakkına
dedir. Dünya görüşü, tasavvuf felsefesi, maddi ve manevi (ila-
hi) aşk konu edilir. Aruz ölçüsünün tek bir kalıbıyla yazılır. Eylemişler Râsih’e bühtân bühtân üstüne
V. Yârdan mehcûr iken düştük diyâr-ı gurbete
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir? Dehr, gösterdi yine, hicrân hicrân üstüne
Numaralanmış beyitlerden hangisi gazelin matla beytidir?
A) Rubâî B) Tuyuğ C) Mesnevi
D) Şarkı E) Murabba A) I B) II C) III D) IV E) V

72