Page 76 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. ADIM

6. Nedîm, Divân’ındaki tüm konuları yaşadığı hayattan ilham alarak 9. Bahâriyye: Nesib bölümünde bahar konusunu işleyen kasi-
şiirlerine aktarırken kendisini her açıdan serbest bırakmış ve dış delerdir.
dünyadan aldıklarını duyduğu gibi yansıtmıştır. Şiirlerinde Lale
Methiye: Kasidede şairin kasideyi sunacağı kişiyi iyilik, ada-
Devri’nin sosyal hayatını anlatmıştır. Bu şekilde, ele aldığı konu-
let, kahramanlık, cömertlik, zenginlik gibi özellikleriyle övdü-
larla devrini beyitlerinde âdeta ölümsüzleştirmiştir. Hayat zevki,
ğü bölümdür.
hayalleri ve ruhu ile döneme tam anlamıyla uyum sağlamış ve
şiir yazma konusundaki başarısıyla devrin en önemli temsilcisi Taç beyit: Kasidede şairin mahlasını söylediği beyittir.
olarak günümüze kadar kendisinden bahsettirmiştir. Başarısının
Şitâiye: Kasidenin kış mevsimini anlatan giriş bölümüdür.
sırrı ve onu dönemin diğer şairlerinden üstün kılan yanı da budur.
Aşağıdakilerden hangisi bu bölümlerden birine örnek
Buna göre aşağıdaki beyitlerden hangisinin Nedîm gösterilemez?
Divân’ından alındığı söylenemez?
A) Dest-bûsı ârzûsıyla ger ölsem dostlar
A) Habbezâ hurrem behâr-ı zevk u şâdî vü tarab
Kûze eylen toprağum sunun anunla yâra su
Kim bu helvâ bezmini reşk-i çırâğân eyledi
B) Hem siyâdet mülkünün yüz devlet ile mâliki
B) Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan
Hem sa’âdet tahtının bin baht ile sultânıdır
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’d-âbâda
C) Rûh-bahı oldı Mesîhâ sıfat enfâs-ı bahâr
C) Yine bezm-i çemene lâle fürûzan geldi
Açdılar dîdelerin hâb-ı ademden ezhâr
Müjdeler gülşene kim vakt-ı çırağan geldi
D) Donar soğuktan efendi semender âteşte
D) Nâmı gibi olmuşdur o hem sa’d hem âbâd
Bir iki gün dahî böyle eserse bu sarsar
İstanbula sermâye-i fahr olsa revâdır
E) Koma Bâkî kulunı cür’a sıfat ayakta
E) Dünyâda çeker mihneti erbâb-ı mahabbet
Dest-gîr ol ana ey dâver-i âlî-mikdâr
Ey sufî bu gün bana ise irte sanâdur

7. Divan edebiyatı nazım biçimlerindendir. Bu türde çoğunlukla 10. Her ikisi de 16. yüzyılın gazelleriyle ünlü şairlerindendir. Azeri
nükte, yergi, fikir konuları işlenir. Kafiyelenişi gazeldeki gibi- Türkçesini kullanan ---- bir ızdırap şairidir; aşkı hep hüzün,
dir. İki beyitten oluşan bu şiirlerde şairlerin mahlası çoğun- keder ve acı yönüyle görür. Rint bir şair olan ---- zevke, eğ-
lukla yoktur. lenceye düşkündür, din dışı konuları işlemiştir.

Bu parçada tanıtılan divan edebiyatı nazım biçimi aşağı- Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangi-
dakilerden hangisidir? leri sırasıyla getirilmelidir?
A) Kıt’a B) Rubâî C) Tuyuğ A) Ali Şîr Nevâî - Nedîm B) Şeyh Gâlip - Nedîm
D) Müstezat E) Mesnevi C) Ahmet Paşa - Nâbî D) Şeyhî - Nâilî
E) Fuzûlî - Bâkî

8.
yYAZARr YÜZYIL ÜÜSLUP/TARZ
I 18. yüzyıl Mahallîleşme
Nâbî II Hikemî
Nâ’ilî 17. yüzyıl III

Bu tabloda numaralanmış yerlere aşağıdakilerden hangi-
leri getirilmelidir?
11. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin özelliklerinden
I II III değildir?
A) Şeyh Gâlip 17. yüzyıl Sebk-i Hindî A) Anlamdan çok söyleyiş güzelliğine önem verilmiştir.
B) Nedîm 17. yüzyıl Sebk-i Hindî B) Sanatlı ve ağır bir dil kullanılmıştır.
C) Neşâtî 18. yüzyıl Türkî-i Basît C) Parça güzelliğine önem verilmiştir.

D) Bâkî 18. yüzyıl Türkî-i Basît D) Kulak için kafiye ilkesi benimsenmiştir.
E) Fuzûlî 18. yüzyıl Türkî-i Basît E) Daha çok, tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.

74