Page 77 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 1.
ADIM
Öğretici Metinler - 1

1. Akıllı telefon, tablet gibi teknolojik cihazlar günümüzde iyi- 4. Aşağıdakilerden hangisi bir makaleden alınmış olamaz?
den iyiye yer ediniyor. Çok yakında hastalara acil müda-
A) Mutlak sıfıra nasıl ulaşabilir veya yaklaşabiliriz? Termodi-
hale için “Ayaklı Cankurtaran” uygulaması geliyor. “Ayaklı
namiğin ikinci yasası bize, ısının sıcak bir cisimden soğuk
Cankurtaran”, acil hastaların yerini harita üzerinden sesli
bir cisme kendiliğinden akacağını ancak “yardım edilme-
uyarı mesajıyla saptamada oldukça etkili bir uygulama. Bu
den” ters yönde akmayacağını söylüyor.
uygulamayla ilk yardım çalışanları ile ilk yardım sertifikasına
sahip gönüllüler hastalara anında müdahale edebilecek. B) Bir kabın içine bir miktar gaz koyulup ısıtılırsa gazın ba-
sıncı artar, basınç dediğimiz şey aslında gaz molekülle-
Bu haber metnindeki altı çizili bölümlerde aşağıdaki 5N1K rinin kabın duvarlarına çarpmasıdır ve sıcaklık arttıkça
sorularından hangisinin cevabı yoktur? moleküllerin hızı arttığından bu çarpma da fazlalaşır.

A) Niçin B) Ne zaman C) Nerede C) Modern teknolojinin en çarpıcı etkilerinden biri, zengin ve
yoksul uluslar arasındaki uçurumu derinleştirmesidir. Aç-
D) Nasıl E) Ne
ları doyurmak pek kârlı değil. İnsanın insandan esirgediği
insaniyet, binlerce insanın açlıktan ölmesine yol açıyor.

D) Eski çağlarda gerçekleşen yanardağ faaliyetlerinin kalın-
tılarını incelerken jeologlar; dünyanın farklı bölgelerinde,
içerikleri birbirine çok benzeyen ve en bol elementlerden
2. Ömer Seyfettin; 1914’te yazdığı “Millî Şiirler” başlıklı yazı-
olan silikon ve magnezyum içeren lav örnekleri buldular.
sında dilin gittikçe sadeleştiğine, “aruz”un ihmal edildiğine
temas ederek Recaizade Ekrem ile Aka Gündüz’ün ilk şe- E) Ultrasonik uygulamaların pek çoğu iki olgudan yararlanır.
hit pilotlarımız üzerine yazdığı şiirlerini karşılaştırıyor. Ekrem İlki, ultrasonik bir ses dalgasının iki maddeyi birbirinden
Bey’in “Vatan ey fikr-i âsmân-peymâ” dizesiyle başlayan ayıran yüzeye ulaşır ulaşmaz geri yansımasıdır. Bu etki,
“Tayyarecilerimiz” başlıklı şiirini halkın anlamayacağını fakat hem mühendislikte hem de tıpta kullanılan kusur dedek-
Aka Gündüz’ün “Yaşayan Ölüler” başlıklı “Gökte bulutlara bir törünün temelini oluşturur.
yoldaştınız” dizesiyle başlayan şiirini ise herkesin anlayaca-
ğını yazıyor. Yazısının devamında Ömer Seyfettin şöyle di-
yor: “Millî şiirler, millet için yazılır; bir zümre için yazılmaz.”

Bu parçada sözü edilen yazının türü aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Makale B) Röportaj C) Sohbet
5. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın son eseri “Üç Şehitler Destanı”
D) Fıkra E) Anı
1949 yılında İstanbul’da basılmış. Yüz kuruşa satılan alt-
mış iki sayfalık bir kitap bu. İkinci İnönü Savaşı sırasında
Üç Şehitler Tepesi’nin nasıl altı kere kazanılıp kaybedildiğini
anlatıyor. Çoğu, üç kıtayla altı dörtlük arasında değişen kırk
dokuz parçadan meydana gelmiş. Bir iki istisna bir yana, bü-
3. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünün özelliklerinden tün kıtalar dörder dizelik. Bu dizelerin birinciyle üçüncüleri ara
değildir? sıra ama ikincileriyle dördüncüleri her zaman uyaklı.
A) Eleştiri bir sanatın, yazarın, eserin olumlu ve olumsuz Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene-
yönlerini ortaya koymaktır. bilir?
B) Eleştiri, sanat yapıtının veya yazarın hak ettiği değeri ka-
A) Sanat yapma kaygısıyla edebî sanatlara başvurulmuştur.
zanmasını sağlar.
B) Bir eser hakkında öznel yorumlar yapılmadan bilgi veril-
C) Eleştiri; yazıldığı dönemin sosyal, siyasal ve edebî görü-
miştir.
şünü ortaya koyar.
C) Eleştirmen bilgi verirken kendi duygularından kurtulama-
D) Eleştiri sayesinde sanatçı daha nitelikli eserler meydana
mıştır.
getirmeye çalışır.
D) Eserin olumsuz yönleri gözler önüne serilmiştir.
E) Eleştiri, olumsuzlukları ortaya koyduğu için nesnel değer-
E) Eserdeki kişiler hakkında ayrıntılı değerlendirme yapıl-
lendirmeler yapılmasını sağlar.
mıştır.

77