Page 112 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

2020 TYT 7. Birçok felsefe tarihçisine göre, felsefe ilk olarak MÖ. 6. yüz-
yılda İyonya’da önemli bir ticaret merkezi ve liman kenti olan
5. Hazzı insan yaşamının bir ereği olarak kabul eden Epiküros, Miletos kentinde ortaya çıkmıştır. Felsefenin bu coğrafyada
hazdan ne anladığını ise şöyle açıklar: “Hazzın bizim için ortaya çıkmasının birçok sebebi olmalıdır. Sadece coğrafya-
hayatın en üstün amacı olduğunu söylemekle ne sadece ya ve ekonomiye bağlı avantajlar bu durumu açıklayamaz.
her şeyin tadını çıkarmak isteyen uçarıların zevklerini ne de
maddi hazların sınırsızca doyurulmasını kastediyorum. Bunu Evet, coğrafi ve ekonomik koşulların olumlu etkileri olmuştur:
yalnız, doktrinimizi anlamayan bilgisiz insanlar ya da kötülük Birçok değişik kültür ve medeniyetler Miletos’ta tanışmıştır.
olsun diye anlamaz görünenler söyler. Bizim için haz, beden Kültürel zenginlik oluşmuştur. İnsanlar zengin olduğu için yete-
alanında acı çekmemek, ruh alanında da hiçbir huzursuzluk rince boş zamanları olmuştur. Özgür bir ortam vardır. Ancak,
duymamaktır.” Aristoteles’e göre asıl sebep, mitoloji gibi doğaüstü anlatım-
ların doğal bir yeti olan akılla eleştirilmesinin ilk defa bu coğ-
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
rafyada Thales tarafından gerçekleşmesidir. Thales mitolojiye
A. Haz, anlamlı bir yaşamın biricik ölçütüdür. karşın aklını kullanma cesareti göstererek suya ilk taşı atan
filozof olmuştur. Böylece felsefe dalga dalga yayılmıştır.
B. Acıdan mümkün olduğunca kaçınmak gerçek hazza ulaş-
manın bir yoludur. Buna göre felsefenin ortaya çıkışına aşağıdaki ilkelerden
C. Maddi hazlardan daha çok ruhsal huzurun peşinden ko- hangisi bir temel olmuştur?
şulmalıdır.
A) Tüm var olanların özü ideadır.
D. Haz her şeyin tadını çıkarmak ve zevklerin sınırsızca do-
B) Varlığın ana maddesi değişir.
yurulması değildir.
C) Doğru bilginin kaynağı akıldır.
E. Gerçek haz, bedensel acıdan bile huzur duyabilmektir.
D) Bilginin birçok kaynağı vardır.
E) Farklı kültürlerin birlikte olması gerekir.

8. Thales: Tüm var olanların özü sudur. Su tüm değişmelerin
sebebidir ancak kendisi değişmez.
Herakleitos: Tüm var olanların arkhesi, tüm değişmelerin se-
6. Nigel Warburton’un ifadesiyle: ‘‘Platon oturduğu yerden felse-
bebi olurken kendisi de değişmelidir. Ateş hem değiştirdiği
fe yapmaktan hoşnut olabilirdi ama Aristoteles duyularımızla
hem de değiştiği için asıl arkhedir.
deneyimlediğimiz gerçekliği keşfetmek istiyordu.’’ Aristoteles,
hocasının formlar teorisini reddetmiş, bunun yerine, herhangi
Parmenides: Birden ancak bir çıkar. Değişmeler çokluktur ve
bir genel kategoriyi anlamanın yolunun, onun tikel örneklerini
birden çokluk çıkması çelişkidir. Bu nedenle değişme yoktur.
incelemek olduğuna inanmıştı. Yani bir kedinin ne olduğunu
anlamak istiyorsanız kedi formu hakkında soyut düşünmek Protagoras: “Varlık nedir?” sorusu yerine insan üzerinde du-
yerine, gerçek kedilere bakmalıydınız. rulmalıdır. “Varlık nedir?” sorusuna farklı cevaplar verildiğine
göre insan her şeyin ölçüsüdür. Bu nedenle herkesin üzerinde
Buna göre Platon ve Aristoteles’i birbirinden ayıran yön
uzlaşacağı mutlak bir doğru yoktur.
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Platon somut olan âlemin gerçekler olduğunu kabul eder- Gorgias: Aynı konuda farklı görüşler ortaya konduğuna göre
ken Aristoteles tam tersini savunmaktadır. bilgi yoktur.
B) Platon her şeyin aslının duyu deneyiminde saklı olduğunu
MÖ 6. yüzyıl ve MS 2. yüzyıl aralığında yaşamış olan bu
söylerken Aristoteles asılları soyutlukta aramaktadır.
filozofların görüşlerinden hareketle aşağıdaki yargılar-
C) Platon gerçeğin ve asılların soyut olanda saklı olduğuna dan hangisine ulaşılamaz?
inanırken Aristoteles somuta odaklanmak gerektiğini söy-
lemektedir. A) İlk Çağ felsefesinde farklı görüşler vardır.

D) Aristoteles’e göre gerçek kedilere bakmak yerine, kedi for- B) “Varlık nedir?” sorusu cevaplandırılmaya çalışılmıştır.
mu hakkında soyut düşüncelere odaklanmak önemlidir.
C) Mitolojik öğelerle açıklamalar yapılmıştır.
E) Platon oturduğu yerden somuta odaklanarak felsefe ya-
D) Filozoflar birbirlerini eleştirmektedir.
parken Aristoteles hakikati soyutta aramaktadır.
E) İlk Çağ felsefesi kümülatiftir.

112