Page 107 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
Felsefi Okuma ve Yazma-2

1. İdama mahkûm edilen Sokrates ile onu suçlayan Meletos 4. Bir bilim kurgu filmi yorumcusu incelemiş olduğu filmde bir
arasında şöyle bir diyalog geçer: yaşanan gerçeklik, bir de yaşananın ötesinde olan gerçeklik
Sokrates: Gençleri doğru yoldan çıkarıyor, kötülüğe götürüyor olduğunu belirtir. Filmdeki kahramana mavi ve kırmızı olan iki
diye beni suçluyorsun. Sence ben bunu bilerek mi yapıyorum? hap sunulur. Kırmızı hapı seçerse bu dünyanın ötesindeki asıl
Meletos: Bilerek diyorum.
gerçek dünyaya geçecek, mavi hapı seçerse de yaşamış oldu-
Sokrates: Ben onları doğru yoldan çıkarmıyorum. Çıkarıyorsam
ğu eski, sıradan ve aldatıcı hayatına geri dönecektir. O, kırmızı
da bilmeyerek yapıyorum. İşlediğim suç bilmeyerek işlenmişse
hapı seçer ve onun için artık hiçbir şey eskisi gibi olmaz.
kanun onu suç tanımaz. Ayrıca beni bir kenara çekip öğüt vermen
gerekirdi, bilmeyerek işlediğim suçu işlemekten vazgeçerdim. Film yorumcusunun ifadeleri ile verilen filozoflardan
Bu diyalogdan aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz? hangisinin görüşlerinin aynı doğrultuda olduğu savunu-
labilir?
A) İnsanlar hatalarında, önce uyarılmalıdır, öğüt verilmelidir.
B) İnsan bilerek kötülük yapmaz. A) B) Gerçeklik ve hakikat
Her şey ezeli ve ebe- görünür evrendedir, gö-
C) Bilmeden yapılan kötü eylemlerin kanunda cezası yoktur. didir.Yoktan varlık, var- rünür olandan bağım-
lıktan yokluk meydana sız bir başka hakikat
D) Kötü eylemler her koşulda cezalandırılmalıdır. gelmez. yoktur. Form görünür
evrende ve maddeye
“Parmenides” içkindir.
E) Bilgi insanı hata yapmaktan alıkoyar. “Aristoteles”
C) Tüm evren olayları D) Evren, birbirlerine indir-
atomlar arası etki ve genemez iki yapıdadır.
tepki ilişkilerinden oluş- Bunlar idealar âlemi ve
2. Sanatçılar sanat eserlerini ortaya çıkarırken gelişigüzel bir yol maktadır. Ruh da dâhil duyular âlemidir. İdealar
âlemi zamana ve mekâ-
her şey atomdan oluş-
izlemezler. Her sanat eserinin kendine has bir ilham ışığı var- muştur. na tabi olmayan ölümsüz
yapılar âlemidir. Duyular
dır Örneğin İstiklal Marşımız, Mona Lisa tablosu, Kaplumbağa “Demokritos” âlemi ise yanıltıcıdır.
“Platon”
Terbiyecisi, Mozart’ın 9. Senfonisi gibi birçok sanat eseri ken-
E)
dine hastır. İnsanlarda farklı duygular uyandırabilir. Evrendeki bütün
değişme, zıt unsurların
Buna göre aşağıdakilerden hangisi sanat eserinin bir yer değiştirmesidir.
Bu değişim Logos’a
özelliği değildir? ulaşma çabasıdır.
“Herakleitos”
A) Sanat eserleri biriciktir.
B) İnsanlarda estetik haz duygusu uyandırır.
5. “Mit”, sözcük olarak “söylence, efsane” demektir. Toplum
C) Her sanat eseri taklit ürünüdür. içerisinde bilinmeyen zamanlarda doğan; varlığını sadece
geçmişle sınırlandırmayıp geleceğe de aktarabilen ve tarihin
D) Duygulara dayanarak ortaya çıkar.
akışı içinde genişleyerek yayılan; dünyanın yaratılışı, insan-
E) Somuttur.
ların ve diğer canlıların var oluşları hakkında toplumun ortak
inancını ve düşüncesini ortaya koyan anlatılara mit, bunların
3. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? sözlü veya yazılı efsane birikimlerine de mitoloji denmektedir.
Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Mitolojik olaylarda yer alan; unsurlar, yerler ya da kahraman-
Ya gözler altındaki mor halkalar? lar toplumdan topluma farklı şekillerde ve silüetlerde sergile-
Neden böyle düşman görünürsünüz, nir. Örneğin tanrılar Yunan mitolojisinde insan biçiminde gös-
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? terilirken Mısır mitolojisinde hayvan insan karışımı varlıklar
Zamanla nasıl değişiyor insan! olarak sergilenir.
Hangi resmime baksam ben değilim.
Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim. A) Mitolojik olayların zamanı ve mekânı belirginlikten uzaktır.
Yalandır kaygısız olduğum yalan.
B) Mitolojik unsurlar, içinde doğduğu toplumun kültürüne
Verilen şiirin ana teması aşağıdakilerden hangisi ile ben-
göre şekillenir.
zerlik göstermektedir?
C) Mit; her zaman bir yaratılış, var olma ya da oluşla ilgilidir.
A) Varoluş özden önce gelir.
D) Bütün kültürlerde kutsal olan mitin insan görünümünde
B) Bir ırmakta iki kere yıkanılmaz.
simgelenmesi ortak noktadır.
C) İnsan her şeyin ölçüsüdür.
E) Mitler, sadece geçmişi değil, modern hayatı da kuşatır,
D) Varlık birdir ve değişmez.
modern toplumda da mitler yaşar.
E) Düşünüyorum, o hâlde varım.

105