Page 105 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
Felsefi Okuma ve Yazma - 2

1. İdama mahkûm edilen Sokrates ile onu suçlayan Meletos 4. Bir bilim kurgu filmi yorumcusu incelemiş olduğu filmde bir
arasında şöyle bir diyalog geçer: yaşanan gerçeklik, bir de yaşananın ötesinde olan gerçeklik
Sokrates: Gençleri doğru yoldan çıkarıyor, kötülüğe götürüyor olduğunu belirtir. Biri rüya, diğeri ise sanal gerçeklik. Filmdeki
diye beni suçluyorsun. Sence ben bunu bilerek mi yapıyorum?
Meletos: Bilerek diyorum. kahramana mavi ve kırmızı olan iki hap sunulur. Kırmızı hapı
Sokrates: Ben onları doğru yoldan çıkarmıyorum. seçerse bu dünyanın ötesindeki asıl gerçek dünyaya geçe-
Çıkarıyorsam da bilmeyerek yapıyorum. İşlediğim suç bilme- cek, mavi hapı seçerse de yaşamış olduğu eski, sıradan ve
yerek işlenmişse kanun onu suç tanımaz. Ayrıca beni bir ke- aldatıcı hayatına geri dönecektir. O, kırmızı hapı seçer ve
nara çekip öğüt vermen gerekirdi, bilmeyerek işlediğim suçu onun için artık hiçbir şey eskisi gibi olmaz.
işlemekten vazgeçerdim.
Film yorumcusunun ifadeleri ile verilen filozoflardan hangi-
Bu diyalogdan aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?
sinin görüşlerinin aynı doğrultuda olduğu savunulabilir?
A) İnsanlar hatalarında, önce uyarılmalıdır, öğüt verilmelidir.
A) B)
B) İnsan bilerek kötülük yapmaz. Her şey ezeli ve ebedidir. Gerçeklik ve hakikat görünür
evrendedir, görünür olandan

C) Bilmeden yapılan kötü eylemlerin kanunda cezası yoktur. Yoktan varlık, varlıktan yok- bağımsız bir başka hakikat
luk meydana gelmez. yoktur. Form görünür evrende
D) Kötü eylemler her koşulda cezalandırılmalıdır. “Parmenides” ve maddeye içkindir.
“Aristoteles”
E) Bilgi insanı hata yapmaktan alıkoyar.
C) Tüm evren olayları atomlar D) Evren, birbirlerine indirge-
nemez iki yapıdadır. Bunlar
2. Sanatçılar sanat eserlerini ortaya çıkarırken gelişigüzel bir yol arası etki ve tepki ilişkile- idealar âlemi ve duyular âlemi-
rinden oluşmaktadır. Ruh
dir. İdealar âlemi zamana ve
izlemezler. Her sanat eserinin kendine has bir ilham ışığı var- da dâhil her şey atomdan mekâna tabi olmayan ölümsüz
dır. Örneğin İstiklal Marşımız, Mona Lisa tablosu, Kaplumbağa oluşmuştur. yapılar âlemidir. Duyular âlemi
Terbiyecisi, Mozart’ın 9. Senfonisi gibi birçok sanat eseri ken- “Demokritos” ise yanıltıcıdır. “Platon”
dine hastır. İnsanlarda farklı duygular uyandırabilir. E)
Evrendeki bütün değişme,
Buna göre aşağıdakilerden hangisi sanat eserinin bir zıt unsurların yer değiştir-
özelliği değildir? mesidir. Bu değişim Logos’a
ulaşma çabasıdır.
“Herakleitos”
A) Sanat eserleri biriciktir.
B) İnsanlarda estetik haz duygusu uyandırır.
C) Her sanat eseri taklit ürünüdür.
D) Duygulara dayanarak ortaya çıkar.
5. “Mit”, sözcük olarak “söylence, efsane” demektir. Toplum
E) Somuttur.
içerisinde bilinmeyen zamanlarda doğan; varlığını sadece
geçmişle sınırlandırmayıp geleceğe de aktarabilen ve tarihin
3. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? akışı içinde genişleyerek yayılan; dünyanın yaratılışı, insan-
ların ve diğer canlıların var oluşları hakkında toplumun ortak
Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?
inancını ve düşüncesini ortaya koyan anlatılara mit, bunların
Ya gözler altındaki mor halkalar?
sözlü veya yazılı efsane birikimlerine de mitoloji denmektedir.
Neden böyle düşman görünürsünüz,
Mitolojik olaylarda yer alan; unsurlar, yerler ya da kahraman-
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
lar toplumdan topluma farklı şekillerde ve silüetlerde sergile-
nir. Örneğin tanrılar Yunan mitolojisinde insan biçiminde gös-
Zamanla nasıl değişiyor insan!
terilirken Mısır mitolojisinde hayvan insan karışımı varlıklar
Hangi resmime baksam ben değilim.
olarak sergilenir.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim. Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Yalandır kaygısız olduğum yalan.
A) Mitolojik olayların zamanı ve mekânı belirginlikten uzak-
tır.
Verilen şiirin ana teması aşağıdakilerden hangisi ile
B) Mitolojik unsurlar, içinde doğduğu toplumun kültürüne
benzerlik göstermektedir?
göre şekillenir.
A) Varoluş özden önce gelir.
C) Mit; her zaman bir yaratılış, var olma ya da oluşla ilgilidir.
B) Bir ırmakta iki kere yıkanılmaz.
D) Bütün kültürlerde kutsal olan mitin insan görünümünde
C) İnsan her şeyin ölçüsüdür. simgelenmesi ortak noktadır.
D) Varlık birdir ve değişmez. E) Mitler, sadece geçmişi değil, modern hayatı da kuşatır,
E) Düşünüyorum, o hâlde varım. modern toplumda da mitler yaşar.

105