Page 117 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 2.
ADIM
MÖ 6. Yüzyıl - MS 2. Yüzyıl Felsefesi-2

1. • Evreninin arkhesi ateştir. 4. Platon’un bilgi felsefesinde içinde yaşadığımız evren, sanal-
• Evrendeki tüm varlıklar zıtlıkların çatışmasıyla gerçekleşen dır; gerçeklik ise idealar evreni denen ayrı bir dünyada yer
sonsuz bir oluş sürecine sahiptir. almaktadır. Dünyamızdaki varlıkların var olma nedenleri, ide-
• Oluşu belirleyen “Logos”tur. alar dünyasındaki idelerden pay almalarına bağlıdır. Örneğin
• Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir. iyi birisinin iyi olma nedeninin, iyi ideasından pay almasından
Buna göre aşağıdaki savlardan hangisi Herakleitos’un bu dolayı iyi olması ya da bir ağacın ağaç ideasından pay alıp vü-
görüşlerini destekler niteliktedir? cuda gelmesi gibi. Ancak bu görüşe öğrencisi Aristoteles kar-
şı çıkarak “Ben şimdi gökyüzüne baktığımda aslında idealar
A) Her şeyin temeli düşüncedir.
dünyasında var olan bir gökyüzü ideasının suretine bakmış mı
B) Var olan her şey maddedir. oluyorum?” sorusunu sorar. Ona göre asıl gerçeklik nesnelerin
C) Nesneler dünyasındaki varlıklar idealarından pay almala- içindeki öz’de saklıdır.
rıyla var olurlar.
Buna göre Aristoteles’in idealar dünyası kuramına karşı
D) Bir nehirde iki kere yıkanılmaz. çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

E) Varlık birbirine indirgenemeyen ikili bir yapıya sahiptir.
A) Aristoteles’in evren anlayışının tamamen materyalist bir
bakış açısından ibaret olması
B) Platon’un geliştirdiği savların zaman içerisinde çürütüle-
bilir hâle gelmesini kavraması
2. Aristoteles, varlığı incelerken onun iki yapıdan meydana gel-
diğini düşünmüştür. Bunlara form ve madde adını vermekte- C) Fenomenler dünyasında, her ideaya uygun bir varlığın
dir. Form; varlığın özünü, yapma kabiliyetini ve potansiyelini bulunamayacağı düşüncesine sahip olması
temsil ederken madde, onun kalıcı olmayan yanına işaret D) Platon’un kurgusunun gerçeklikten uzak ve nesnenin
eden bir kavramdır. Bu tanımlamayı insan özelinde açmak içindeki asıl gerçekliği yok sayan bir yapıda olması
gerekirse ruh insanın formu iken bedeni, madde kısmını tem-
E) Fenomenler dünyasının gerçekliğe sahip olduğunu, idea-
sil etmektedir. Aristoteles böylelikle varlıkta değişim ya da
ların yansımayla gerçekleştiğini savunması
oluş - bozuluş gibi durumlara açıklık getirmiştir. Bu öğreti, bir
bakıma Herakleitos’un sürekli değişime dayalı varlık anlayışı
ile Parmenides’in değişmezlik ilkelerinin uzlaşısı anlamına gel-
mektedir.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi mad-
de-form kavramlarına örnektir?
A) Kalemin yazı yazması - Kalemin mürekkebi

B) Sandığa konulan eşya - Sandığın eşya taşıması
5. Demokritos’a göre hareket, atomların asli özelliğidir. Onun
C) Heykeldeki mermer - Heykelin kişiyi temsil etmesi zamanda bir başlangıcı yoktur. Atomlar boşlukta kütlelerine
D) Gözün plazması - Gözün görme işlevinde bulunması bağlı olarak farklı hızlarla düşerler. Bu düşüşte büyük olanlar
küçüklerine çarparak onların yönlerini değiştirir. Böylece son-
E) Bir tohumun ağaca dönüşmesi - Ağacın seli önlemesi
suz vurma ve çarpmalar dizisi başlar. Sonuç olarak etrafımız-
da gördüğümüz her şey bu vurma ve çarpmaların ürünüdür.
Bütün bunlar mekanik bir zorunlulukla ortaya çıkar.
3. Aristoteles’e göre bir varlıkla ilgili bilgiye ulaşmak için onun sa-
Demokritos’un varlık konusundaki bu görüşlerinden hare-
hip olduğu dört nedenin bilinmesi gerekir. Bu dört neden varlığın
ketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
kendisinin meydana geldiği maddesini, biçimini, hareket ettirici-
sini ve biçim kazanmasındaki amacı açıklar. A) Evrende değişim yoktur.
B) Hiçbir şey rastlantısal değildir.
Buna göre “alçının vazo görünüşünü alması” aşağıdaki ne-
denlerden hangisi ile açıklanabilir? C) Her şey rastlantısal gerçekleşir.
D) Var olan her şey algılarımıza bağlıdır.
A) Maddi B) Manevi C) Formel
E) Tüm varlıkların bir yaratıcısı vardır.
D) Ereksel E) Fail

115