Page 119 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
MÖ 6. Yüzyıl - MS 2. Yüzyıl Felsefesi-2

1. Yunanca “Sophistes (Sofist)” sözcüğü bilgi ve bilgelik kelime- 3. Aristoteles’e göre bir varlıkla ilgili bilgiye sahip olabilmek için
leriyle bağlantılıdır. Bu sözcüğün ilk anlamı “belli bir zanaatta onun sahip olduğu dört nedenin bilinmesi gerekir. Buna göre
ustalaşmış kimse” anlamına gelir. Dolayısıyla Yunanlılar için varlığı oluşturan nedenler; maddi neden, formel neden, fail
“Sophos”, “bilen, bilgili, usta, akıllı” anlamlarını içerir. İlk dö- neden ve ereksel nedendir.
nemde kelimenin olumlu anlamından yola çıkan ilk Sofistler;
Buna göre masanın varlığa gelişi için formel, fail ve ereksel
ücret karşılığında ders veren, gezgin, profesyonel öğretmen-
nedenler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
ler olarak sahnedeydi. Çeşitli meslek gruplarından olan bu
kişiler geniş bilgi dağarcığına sahiplerdi. Bilgilerini aktarırken,
Formel Fail Ereksel
çeşitli söz sanatlarını ustalıkla kullanıyorlardı. Bu konuşmalar
özellikle gençler üzerinde etkili oluyordu. Onların kışkırtıcı so- A) yemek yemek marangoz tahta
ruları üzerinde düşünmek, kuşkucu tavırlarını izlemek, toplu- B) masa şekli marangoz yemek yemek
ma ve siyasi yapıya yönelik eleştirilerini dinlemek gençler için
C) marangoz yemek yemek masa şekli
ayrı bir hazdı.
D) tahta masa şekli marangoz
Bu parçadan Sofistler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
E) marangoz tahta masa şekli
çıkarılamaz?
A) Birçok konuda bilgi sahibi oldukları
4. Sokrates diyaloğu, bilginin açığa çıkmasını sağlayan bir tar-
B) Hitabet sanatında usta oldukları
tışma yöntemi olarak kullanmıştır. Bu tartışmada Sokrates
C) Otoriteye bağlı oldukları
karşısındakine sadece sorular sorar ve onun kendi cevap-
D) Para karşılığı ders verdikleri larından doğan sonuçları görmesini sağlar. Sonuçları akla
uygun olmayan cevapları eleyerek, doğru cevaba ulaşmaya
E) Şüpheci oldukları
çalışır. Böylece kişi düşüncede adım adım ilerleyerek doğru-
ya ulaşacak ya da doğru bildiğinin farkına varacaktır.
Buna göre Sokrates’in yönteminin dayandığı temel var-
sayım aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Bilgi duyu verileri olmadan sezgi yoluyla elde edilir.
B) Akıl, bilgiye deneyimlerin sentezi sonucu ulaşır.
C) Bilgi doğuştan akıl yoluyla gelir.
D) Bilginin varlığı yarar ilkesine dayanır.
E) Bilgilerin doğruluğu kişiden kişiye değişir.

2. İlkin çağdaş Fransız filozofu Foucault’nun “insanın, insanlık
önüne konulan ilk problem olmadığı” sözünde olduğu gibi, ilk
5. Aristoteles’e göre aşırı ve eksik yapılan beden eğitimi gücü
Yunan filozofları kendilerine özgü biçimde dikkatlerini doğa-
yıpratır, aynı şekilde yiyecek ve içecekler çok fazla ya da çok
ya, doğa içinde olan bitenlere, doğal varlıklara, doğal varlıkla-
az olduğu zaman sağlığı bozar; dengeli olduğu zaman ise
rın genelinde gözlemledikleri oluş ve yok oluşa yöneltmişler-
sağlığı meydana getirir, artırır ve korur. Ölçülülük, yiğitlik ve
dir. Bütün bu doğal varlıkları, doğal olayları, oluş ve hareketi,
öteki erdemlerde de bu böyledir. Her şeyden kaçan, korkan
yok oluşu temele aldıkları bir doğal maddeden, ilk nedenden
ve hiçbir şeye dayanamayan korkak; hiçbir şeyden korkma-
hareketle söylenceye dayalı düşüncelerden farklı olarak akıl-
yan, her şeyin üzerine giden atılgan olur. Ölçülülük de yiğitlik
la açıklamak istemişlerdir.
de aşırılık ya da eksiklik yüzünden bozulur.
Buna göre ilk düşünürlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi Buna göre Aristoteles’in düşüncesinin temel dayanağı
söylenemez? aşağıdaki görüşlerden hangisi olabilir?
A) Açıklamaları öznel niteliktedir. A) Bilgi duyu verileri olmadan sezgi yoluyla elde edilir.
B) Arkhe sorunu ile ilgilenmişlerdir. B) Akıl, bilgiye deneyimlerin sentezi sonucu ulaşır.
C) Eleştirel bir yaklaşım sergilemişlerdir. C) Bilgi doğuştan akıl yoluyla gelir.
D) Var olanları yeni bakış açısı ile yorumlamışlardır. D) Bilginin varlığı yarar ilkesine dayanır.
E) Mitolojik açıklamaları akılla temellendirmişlerdir. E) Bilgilerin doğruluğu kişiden kişiye değişir.

117