Page 114 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

2020 TYT 7. Birçok felsefe tarihçisine göre, felsefe ilk olarak MÖ. 6. yüz-
yılda İyonya’da önemli bir ticaret merkezi ve liman kenti olan
5. Hazzı insan yaşamının bir ereği olarak kabul eden Epiküros, Miletos kentinde sistemli hâle gelmiştir. Felsefenin bu coğraf-
hazdan ne anladığını ise şöyle açıklar: “Hazzın bizim için yada sistemli hâle gelmesinin birçok sebebi olmalıdır. Sadece
hayatın en üstün amacı olduğunu söylemekle ne sadece coğrafyaya ve ekonomiye bağlı avantajlar bu durumu açıkla-
her şeyin tadını çıkarmak isteyen uçarıların zevklerini ne de
maddi hazların sınırsızca doyurulmasını kastediyorum. Bunu yamaz. Evet, coğrafi ve ekonomik koşulların olumlu etkileri ol-
yalnız, doktrinimizi anlamayan bilgisiz insanlar ya da kötülük muştur: Birçok değişik kültür ve medeniyetler Miletos’ta tanış-
olsun diye anlamaz görünenler söyler. Bizim için haz, beden mıştır. Kültürel zenginlik oluşmuştur. İnsanlar zengin olduğu
alanında acı çekmemek, ruh alanında da hiçbir huzursuzluk için yeterince boş zamanları olmuştur. Özgür bir ortam vardır.
duymamaktır.” Ancak, Aristoteles’e göre asıl sebep, mitoloji gibi doğaüstü an-
latımların doğal bir yeti olan akılla eleştirilmesinin ilk defa bu
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz? coğrafyada Thales tarafından gerçekleşmesidir. Thales mito-
A) Haz, anlamlı bir yaşamın biricik ölçütüdür. lojiye karşın aklını kullanma cesareti göstererek suya ilk taşı
atan filozof olmuştur. Böylece felsefe dalga dalga yayılmıştır.
B) Acıdan mümkün olduğunca kaçınmak gerçek hazza ulaş-
manın bir yoludur. Buna göre felsefenin sistemli hâle gelmesine aşağıdaki
C) Maddi hazlardan daha çok ruhsal huzurun peşinden ko- ilkelerden hangisi bir temel olmuştur?
şulmalıdır.
A) Tüm var olanların özü ideadır.
D) Haz her şeyin tadını çıkarmak ve zevklerin sınırsızca do-
B) Varlığın ana maddesi değişir.
yurulması değildir.
C) Doğru bilginin kaynağı akıldır.
E) Gerçek haz, bedensel acıdan bile huzur duyabilmektir.
D) Bilginin birçok kaynağı vardır.
E) Farklı kültürlerin birlikte olması gerekir.

8. Thales: Tüm var olanların özü sudur. Su tüm değişmelerin
sebebidir ancak kendisi değişmez.
Herakleitos: Tüm var olanların arkhesi, tüm değişmelerin se-
bebi olurken kendisi de değişmelidir. Ateş hem değiştirdiği
6. Nigel Warburton’un ifadesiyle: ‘‘Platon oturduğu yerden felse-
hem de değiştiği için asıl arkhedir.
fe yapmaktan hoşnut olabilirdi ama Aristoteles duyularımızla
deneyimlediğimiz gerçekliği keşfetmek istiyordu.’’ Aristoteles, Parmenides: Birden ancak bir çıkar. Değişmeler çokluktur ve
hocasının formlar teorisini reddetmiş, bunun yerine, herhangi birden çokluk çıkması çelişkidir. Bu nedenle değişme yoktur.
bir genel kategoriyi anlamanın yolunun, onun tikel örneklerini
incelemek olduğuna inanmıştı. Yani bir kedinin ne olduğunu Protagoras: “Varlık nedir?” sorusu yerine insan üzerinde du-
anlamak istiyorsanız kedi formu hakkında soyut düşünmek rulmalıdır. “Varlık nedir?” sorusuna farklı cevaplar verildiğine
yerine, gerçek kedilere bakmalıydınız. göre insan her şeyin ölçüsüdür. Bu nedenle herkesin üzerinde
uzlaşacağı mutlak bir doğru yoktur.
Buna göre Platon ve Aristoteles’i birbirinden ayıran yön
aşağıdakilerden hangisidir?
Gorgias: Aynı konuda farklı görüşler ortaya konduğuna göre
A) Platon somut olan âlemin gerçekler olduğunu kabul eder- bilgi yoktur.
ken Aristoteles tam tersini savunmaktadır.
MÖ 6. yüzyıl ve MS 2. yüzyıl aralığında yaşamış olan bu
B) Platon her şeyin aslının duyu deneyiminde saklı olduğunu
filozofların görüşlerinden hareketle aşağıdaki yargılar-
söylerken Aristoteles asılları soyutlukta aramaktadır.
dan hangisine ulaşılamaz?
C) Platon gerçeğin ve asılların soyut olanda saklı olduğuna
inanırken Aristoteles somuta odaklanmak gerektiğini söy- A) İlk Çağ felsefesinde farklı görüşler vardır.
lemektedir. B) “Varlık nedir?” sorusu cevaplandırılmaya çalışılmıştır.
D) Aristoteles’e göre gerçek kedilere bakmak yerine, kedi for-
C) Mitolojik öğelerle açıklamalar yapılmıştır.
mu hakkında soyut düşüncelere odaklanmak önemlidir.
D) Filozoflar birbirlerini eleştirmektedir.
E) Platon oturduğu yerden somuta odaklanarak felsefe ya-
parken Aristoteles hakikati soyutta aramaktadır. E) İlk Çağ felsefesi kümülatiftir.

112