Page 108 - Kimya - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10

CEVAP ANAHTARLARI
Analiz tepkimesi 4. Su, ısıtıcı yardımıyla buharlaştırılır ve kalan katı kütlesi tartılır.
Görselde kap içerisindeki sıvıya elektrik enerjisi verilmektedir. Bulunan değer yüzde verim formülünde yerine konur ve verim
Bir bileşiğin ısı veya elektrik enerjisiyle daha küçük kimyasal tür- hesabı yapılır.
lere ayrışmasına analiz (ayrışma) tepkimesi denir.
Asit–baz tepkimesi Etkinlik No.: 11
Ağzımızdaki tükürük asidik özellik göstermektedir. Yemek ye-
dikçe tükürüğün salgılanma miktarı artacağından ağzımızın 1. Yönerge
asitlik düzeyi de artacaktır, bu da dişlerimizin çürümesine neden
olacaktır. Diş macunu ise bazik özelliktedir. Dişlerimizi fırçala- 1. Öğrencilerin yaratıcılıklarına ve dijital becerilerine bağlı olarak
dığımız zaman asit-baz tepkimesi gerçekleşir ve ortam nötrleşir. cevap öğrencilere bırakılmıştır.
Yanma tepkimesi Tane
Açıkta bırakılan meyveler zamanla havadaki oksijenle tepkime- NA
ye girerek kararır. Oksijenle gerçekleşen tepkimeler ise yanma
tepkimesidir. Kütle MA Mol x NA
2. Yanma tepkimesi: Doğal gazın yanması MA x 22,4 L
Gümüşün kararması x 22,4 L
Odunun yanması Hacim
Kömürün yanması
Analiz (ayrışma) tepkimesi: Kireç taşının ısıyla ayrışması 2. Yönerge
Suyun elektrolizi
Sentez (oluşum) tepkimesi: Suyun oluşumu 1. 206 g/mol
Kireç çözücünün kireci çözmesi 2. 342 g/mol
Fotosentez
PVC üretimi 3. 0,12 mol K
Asit-baz tepkimesi: Pastalara limon ve karbonat ka- 4. 0,0368 g Ar
tılması
22
Mide yanmasını gidermek için 5. 4,586.10 tane Au atomu
maden suyu içilmesi 6. 0,378 mol glisin molekülü
Çözünme-çökelme tepkimesi: Sarkıt ve dikitlerin oluşumu
Kireç oluşumu 7. 0,0250 gram C vitamini
8. 1,31.10 tane sakarin molekülü
20
Etkinlik No.: 10
1,5.10 mol C atomu
-3
1. İkinci balonun, birinci balonun iki katı hacme ulaştığı, üçüncü
balonun ikinci balondan çok az büyük olduğu ve üçüncü ve Etkinlik No.: 12
dördüncü balonların hacimlerinin eşit olduğu gözlemlenir.
2. Birinci ve ikinci erlenlerde hâlâ tepkimeye girmemiş asetik asit 1. Yönerge
çözeltisi olduğu için renk sarıdır. Üçüncü çözeltide reaksiyona 1. Zeynep elindeki malzemelerle en fazla yarım kalıp kek yapabilir.
girmeyen NaHCO kaldığı için pH değeri yükselmiş, çözelti
3
nötre yaklaşmış ve çözeltinin rengi yeşil olmuştur. Dördüncü 2. Zeynep‘in yapacağı kek miktarını belirleyen malzeme süttür.
çözeltide ise reaksiyona girmeden kalan NaHCO miktarı daha 3. Zeynep’in 3 kalıp kek yapabilmesi için; 200.3= 600 g şeker
3
fazladır. Çözelti baziktir ve mavi renk alır. 200.3= 600 mL = 0,6 L süte ihtiyacı vardır.
3. (1. Erlen) CH3COOH + NaHCO3  CH COONa + CO2 + H2O 4. Artan şeker 800 g’dır. 200 g şeker ile kek yaparken 3 yumurta
3
Başlangıç 0,061 0,024 0 0 0 gerektiği için 800 g şekerle kek yaparken 12 yumurta gerekir.
Değişim -0,024 -0,024 0,024 0,024 0,024 5. Zeynep elindeki malzemeleri rastgele kullansaydı kek elde
edemezdi. Mutfakta yapılan ürünlerin belirli oranları vardır. Bu
Son 0,037 0 0,024 0,024 0,024 oranların dışına çıkıldığı zaman elde edeceğimiz ürün ya olmaz
ya da farklı bir şey olur.
Sınırlayıcı bileşen NaHCO3
(2. Erlen) CH3COOH + NaHCO3  CH3COONa + CO2 + H2O 6. Evet kimyasal tepkimelerde de belirli bir oran vardır. Örneğin
Başlangıç 0,061 0,048 0 0 0 12 g C atomuyla 32 g O atomu tepkimeye girdiğinde 44 g CO2
oluşurken; 12 g C atomuyla 16 g O atomu tepkimeye girdiğinde
Değişim -0,048 -0,048 0,048 0,048 0,048 28 g CO oluşur. Bu örnekte de görüldüğü gibi miktar değiştiril-
Son 0,013 0 0,048 0,048 0,048 diğinde oluşan ürün değişmektedir.
Sınırlayıcı bileşen NaHCO3 2. Yönerge
(3. Erlen) CH3COOH + NaHCO3  CH3COONa + CO2 + H2O Bu tepkimede oluşacak ürün miktarını belirleyen madde N2(g) dır.
Başlangıç 0,061 0,071 0 0 0 1.
Değişim -0,061 -0,061 0,061 0,061 0,061 2. 0,6 g H2 (g) artar.

Son 0 0,01 0,061 0,061 0,061 3. Tepkimede 0,3 mol H2(g) artmıştır. Bu artışın olmaması için 0,1
mol N2(g) gereklidir.
Sınırlayıcı bileşen CH3COOH 4. Endüstride verim hesaplamak: Oluşacak ürün miktarı sınır-
(4. Erlen) CH3COOH + NaHCO3  CH3COONa + CO2 + H2O layıcı bileşene göre belirlendiği için tepkimenin verimi de
Başlangıç 0,061 0,095 0 0 0 sınırlayıcı bileşene göre yapılır. Madde israfını önlemek: Sınır-
Değişim -0,061 -0,061 0,061 0,061 0,061 layıcı bileşen bilindiği zaman tepkimelerde kullanılacak diğer
maddelerin miktarı da sınırlayıcı bileşene göre belirlenir ve bu
Son 0 0,034 0,061 0,061 0,061 da diğer maddelerin fazla miktarda temin edilmesinin önüne
Sınırlayıcı bileşen CH3COOH geçilmesini sağlar.

107