Page 762 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
b) Belli bir sükûnete sahip olan insanlara bakarsak onların her Roman: Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Açlık Oyunları…
zaman mahzun bir tavırları vardır. Üstlerinde saltalar olsa Çizgi film: Oyuncak Hikayesi, Kayıp Balık Nemo, Ejderhanı Nasıl
dahi hissettikleri yalnızlıktan dolayı üşürler. Hisarlarda da Eğitirsin?..
yaşasalar kendilerini yalnız hissederler. Semadan gelen yağ-
murlar adeta onların kalplerinin gözyaşlarıdır. Eğlencelerde, Etkinlik No.: 46
mesirelerde dahi kendilerine mahsus olan bu mahzunlukla- 1.
rı gitmez. Bundan dolayı bu kişilikte olan insanlara da sevgi- Vatan sevgisinin her şeyden üstün olduğu etkili bir şekilde an-
mizi ve saygımızı her zaman göstermeliyiz. latılmıştır.
2. Evet, anlatabilir çünkü iletişimin büyük bir bölümü beden dili- 2. İbiş Dayı Tosun’un karasızlığını gideren, ona yol gösteren, sözü
ni oluşturan jest ve mimiklerle, bir bölümü ses tonu ve şekille, dinlenen, köyün en yaşlı kişisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
çok az bir bölümü de sözcüklerle gerçekleşir. Bu yüzden ileti- yönleriyle Dede Korkut’a benzemektedir.
şimde jest ve mimikler büyük önem taşır. Ancak sözcükler ve 3. Halk hikâyelerinde yer yer olağanüstülükler gösteren kahra-
ses tonunun da iletişimde önemi vardır. Kısaca söylemek gere- manlar zaman içinde yerini gerçekçi kişilere bırakmıştır. Tosun
kirse bu üç unsuru da iletişimde kullanmak gerekir. ve nişanlısı gerçek yaşamda karşılaşabileceğimiz kişilerdir.
Hayır, anlatılmaz çünkü insanlar isteklerini, dileklerini sadece 4. Hikâye gerçekçidir. Savaş yılları, gerçekçi bir şekilde dile geti-
jest ve mimiklerle ifade edemezler. Mutlaka sözcükler kullanıl- rilmiştir.
malı, cümleler kurulmalı, ifadeler belirtilmelidir. Yoksa anlatıl-
mak istenenlerin büyük bir kısmı havada kalır. 5. Savaş devam eder. Tosun’dan hiçbir haber yoktur. Tosun’un ni-
şanlısını, babası başlık parası için muhtarın oğluna vermek ister.
3. Bu cümle ile yazar, mecazlı bir anlatım kullanmıştır. Hikâye Tosun’un nişanlısı intihar etmek üzereyken İbiş Dayı gelir ve
kahramanının içinde bulunduğu karamsarlığı, üzüntüyü, kederi onu kurtarır. İbiş Dayı bütün malını satarak başlık parsını öder.
tozlarlarla ifade etmiş, bu kederi gün ışığının bile gideremediği- Aylar sonra Tosun savaştan döner ve sevdiğine kavuşur.
ni, üzüntüsünün gündüzü lekelediğini dolayısıyla mutsuz oldu-
ğunu anlatmaya çalışmıştır. Etkinlik No.: 47

4. Rağbetli: İstek gören, rağbet gören, rağbet edilen. 1. Bülbül, aşkından acı çekse de sabretmekten vazgeçmez. Güle
Teşvik: İsteklendirme, özendirme. duyduğu aşkını kimseye söyleyemez. Çünkü kimsenin kimseye
bir faydasının olamayacağının farkındadır. Hâlinden anlayacak
İstekli müşteriler tarafından özendirilen Paskal her hafta sahneye tek bir kişi vardır: O da sevdiği (gül). Yani kendini o duruma
yeni yeni oyunlar koyacaktır. düşüren de güldür, derdine derman aradığı da. Bu yüzden çek-
Kendisini isteyen müşterilerin özendirmesiyle Paskal her hafta tiği acıyı, derdi, sıkıntıyı ona anlatmak ister. O kadar acı çeker ki
sahneye yeni yeni oyunlar koyacaktır. aşkından kanlı gözyaşları döker ve durumunu sevdiğine anlat-
mak ister.
Etkinlik No.: 45 2. a) Âşığına sürekli naz eden, cefa eden, vefa göstermekten uzak,
can alıcı bakışlara sahip bir sevgili söz konusudur. Hatta na-
1. Okuduğumuz metinlerden birinci metnin özellikleri b), ikinci zında da eziyetinde de sınır yoktur. Bu durum sanki onda
metnin özellikleri a), üçüncü metnin özellikleri ise c) paragra- âdet hâline gelmiştir. Kısacası tüm acımasızlığını, vefasızlığı-
fında anlatılmıştır. nı, cefakârlığını gösterecek bir yaklaşım sergilemektedir.
2. Olası Cevaplar b) Olayların ilerlemesini sağlayan asıl durum gülün bu yaklaşı-
Destan türünü seçerdim. Çünkü tarihî olayların bu türle daha mıdır. Gül böyle cefakâr, vefasız olmasaydı; bülbülün aşkına
karşılık verseydi muhtemelen olay da bu şekilde ilerlemeye-
iyi anlatılacağını düşünüyorum. Daha etkileyici olması ama-
cıyla eserime olağanüstü kişiler ve varlıklar ekleyip bu olayları cekti.
düşsel unsurlarla süsleyerek aktarırdım. c) Bülbülün gayet sabırlı olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu
Anlatacaklarımı şiirle ifade ederdim. Çünkü tarihî olayların ve kadar acıya, eziyete göğüs germek herkesin harcı değildir. Bir
kişilerin ahenk unsurları (ölçü, kafiye, ses ve kelime tekrarları) de bu durumu divan şiiri geleneği çerçevesinde düşününce
bülbülün, aşkının büyüklüğünü göstermesi için bir fırsat ola-
ve duygu yoğunluğu ile daha iyi anlatılacağını düşünüyorum.
Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Savaşı’nı ele aldığı Çanakkale rak görmekteyim. Bu nedenle bülbülün tutumunu olağan kar-
Şehitlerine adlı şiiri bunun en güzel örneğidir. şılıyorum.
Hikâye türünü seçerdim. Çünkü yaşanmış olayları gerçeklerden 3. Hem Halk edebiyatında hem Divan edebiyatında aşkın sembolü
olarak gül ve bülbül motifi kullanılmaktadır. Çünkü bu aşk, çok
uzaklaşmadan anlatmanın daha inandırıcı olacağını düşünüyo-
rum. Bu türü seçerek olayların inandırıcılığını artırmış olur- eski zamanlardan beri efsaneleşmiş bir hikâyedir. Bu nedenle
şairin, bu motifi kullanmasını gayet normal karşılıyorum.
dum. Böylelikle tarihî belgelerden yararlanma imkânım daha
fazla olurdu. Ben olsam ay ve dünyayı; güneş ve dünyayı; su ve ağacı vb. kul-
3. Olası Cevaplar lanırdım.
Günümüzde özellikle gençler arasında düş ürünü anlatılar 4. Şiir tarzında yazılan metinlerde bir olay anlatılsa bile lirizm
ilgiyle okunmakta ve izlenmektedir. Çünkü bu eserler gençlerin kendini hissettirmektedir. Bunda ses tekrarlarının, ölçünün
hayal dünyasına hitap ediyor ve onlara farklı dünyalar sunuyor. etkisi büyüktür. Ayrıca sanatçı şiirde sanatını, hayal gücünü
Birçok karakterin farklı yaşamı var ve onların yaşadığı olay- daha çok yansıtabilir. Bu nedenle şiirlerde de aynen bir hikâ-
lar merak unsurlarını artırıyor. Özellikle filmlerde teknolojik yedeki gibi olayın konu edilmesini olumlu buluyorum, sanatsal
imkânların, bilgisayar efektlerinin kullanılması anlatılanlar düş bir zenginlik olarak görüyorum.
ürünü olsa da olayları gerçekçi bir havaya büründürüyor. Ayrıca Etkinlik No.: 48
bu tür eserlerin özellikle gençler arasında çok tercih edilmesi
bunlara olan ilgiyi daha da artırıyor. 1. Ay-toldı; sakin tabiatlı, akıllı, bilgili, zeki ve iyi gönüllü, faziletli
Film: Dünyanın Merkezine Yolculuk, Charlie’nin Çikolata Fab- bir kişidir. Kendisi gibi akıllı, bilgili, yumuşak huylu bir bey ol-
rikası, Avatar… duğunu öğrendiği ve faziletli insanları aradığını duyduğu

760