Page 766 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

4. Olası Cevaplar alanlar, koşu yolları, sağlıklı yaşam parkurları vb. gibi yerler mut-
luluğumuz üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. İhtiyaçlarımızı
Dede Korkut’un yerinde olmak isterdim. Çünkü belli bir tecrü- karşılayabileceğimiz yerler ne kadar fazlaysa mutluluğumuz o
beye sahip olup aile içinde ve çevremde saygı duyulan ve fikir kadar artar.
danışılan bir insan olup onlara faydalı olmayı ve böylelikle onları Hayır, mutluluğun yaşanılan çevre ile bir ilişkisi yoktur; çünkü
doğruya yönlendirmeyi isterim. mutluluk insanın iç dünyasında gerçekleşen bir kavramdır. Bu-
Boğaç Han’ın yerinde olmak isterdim. Çünkü güçlü, mert ve ce- nun yanında mutlu olmanın birkaç faktörü daha vardır. Bunlar;
sur bir insan olmak insanın hem kendisi hem ailesi için önem- aile, eş, dost, akraba ve arkadaşlardır. Özellikle iyi arkadaşlara sa-
lidir. Aynı zamanda topluma faydalı olmak, ailenin lideri olup hip olan insanların mutlu olduğunu görmekteyiz. Ama yine de
onları iyiye, doğruya yönlendirmek isterim. mutluluk insanın kendi içinde gerçekleştirebileceği bir durumdur.
Etkinlik No.:59 3. Bir köyde, çevresinde yeşil ağaçların bulunduğu, kuşların cıvıl
cıvıl olduğu, yanından ırmak geçen küçük bir çiftlikte, sevdik-
1. tanelerden : kar tanelerinden lerimin yanımda olduğu bir zaman diliminde mutlu bir şekilde
mağazaya : kıraathaneye yaşadığımı hayal ederdim.
mağazanın : kıraathanenin 4. Olası Cevaplar
batışına : doğuşuna Olumsuz bir etkisi vardır. İnsanlar gece olduğunda yalnız baş-
İlk paragraftaki “Fransız” kelimesi “Türk”, mekân olarak alınan larına kalırlar ve bu durum onların ruhsal durumlarını etkiler.
“Paris” de “İstanbul” veya “Anadolu’nın herhangi bir köşesi”yle Gece vakti, gün ışığı olmadığı için olumsuz düşünceler insan
değiştirilirdi. Çünkü paragrafta değiştirilen kelimelerde “ma- zihninde büyük bir yer kaplar; çünkü gün ışığının insan psikolo-
ğaza” yerine “kıraathanenin” seçilmesi bize olayların Avrupa’da jisine olumlu etkileri vardır. Geceleyin insan gün içinde yaptığı
değil İstanbul’da veya Anadolu’nun bir köşesinde geçtiğine dair davranışları sorgulayabilir, kendini suçlayabilir.
ipuçları veriyor. Ayrıca yağmur yerine kar tanelerinin olması da Olumlu bir etkisi vardır. İnsan gece olunca kendini dinleyebilir,
birinci paragraftaki “Yağmur boşandı.” kelime grubunun yerine geliştirebilir, ruhsal durumunu iyileştirebilir. Gece vakti, insan
“Kar yağdı.” gibi bir ifadenin gelmesi gerektiğini gösteriyor. için kendini yenileme zamanıdır. Ertesi güne hem bedenen hem
2. a) Zamanı kendi ruh hâlini de içinde eriterek anlatmak, okuyu- de zihnen hazır olur.
cunun gözü önünde anlatımı canlandırıp somutlaştırmak. Bu 5. Olası Cevaplar
şekilde anlatımın daha canlı ve hareketli bir hâle gelmesini Evet, katılıyorum. Çünkü insanlar sürekli aynı yerde yaşadıkları
sağlamak. için bir süre sonra sıkılabilirler. Bu durum onların psikolojilerini
b) Ona kolaylık sağladığını düşünüyorum. Çünkü kendini ifa- de olumsuz etkiler. Bu yüzden belli bir süre sonra bulundukları
de etmesi gereken durumlarda karşı tarafı ikna etmesi daha yerden ayrılarak başka bir yerde hayatlarına devam etmeleri on-
kolay olur. İfadelerinde ayrıntı kullandığı için çoğu zaman ların mutlu olmasındaki etkenlerden biridir.
anlatacaklarını eksiksiz ve yanlış anlamaya mahal vermeye- Hayır, katılmıyorum. Çünkü bana göre insanların yaşadıkları
cek şekilde anlatabilir. Bu da insanlar arasındaki iletişimini yerlerdeki düzenlerinin bozulması onları rahatsız edebilir. Aynı
kolaylaştırır. zamanda yaşadıkları yerdeki sosyal çevrelerinin ve aile bireyleri-
Ona kolaylık sağlamadığını düşünüyorum. Çünkü anlatacak- nin gidecekleri yerde olmaması onları yalnızlaştırabilir. Bu yüz-
larını ayrıntılı ve uzun uzadıya anlatması insanları sıkabilir. den yer değiştirmek onları mutsuz eder.
Bu şekilde anlatacaklarını uzun cümleler hâlinde vermesi
onun anlaşılmasını da zorlaştırabilir. Etkinlik No.: 61
3. Evet, her zaman yansır. Çünkü yazarlar bence eserlerinde hep 1. Köy ve kasabada yaşayanların sosyal statülerini ve iç dünyalarını
kendilerini anlatırlar. O yüzden yazarın ruh hâli ile kurguladığı yansıtması açısından hikâyedeki mekân kişilerle uyuşmaktadır.
zaman, mekân ve olay arasında bir ilişki olmak zorundadır. Kişiler yaşadıkları çevre içinde tanıtılır.
Hayır, bence her zaman yansımaz. Çünkü bence yazarlar her za- 2.
man kendi ruh hâllerinden yola çıkarak eserlerini kurgulamaz- Mekân betimlemelerinde duyulara hitap edilmiştir: görme (Çı-
lar. Onların empati kurma yetenekleri çok geliştiği için içinde raların alevi vurmuş, içindeki bir sabun köpüğü gibi rengârenk
kabarıyordu.), işitme (Üfüre üfüre zevkle içiyordu. Dışarıda bir
bulunduğu ruh hâlinden çok farklı bir zaman, mekân ve olayla
karşımıza çıkabilirler. inek uzun uzun böğürüyordu.) gibi. Bu okuyucuya mekânı yaşar-
casına hissetme imkânı vermiştir. Ayrıca yazar, bir kameraman
gibi önce olaya sahne olacak geniş Anadolu coğrafyasını, sonra
Etkinlik No.: 60
da asıl olayın geçtiği iç mekânı anlatmıştır. Genelden özele, dıştan
1. Olası Cevaplar içe doğru geçişleri tercih etmiştir. Böylelikle okuyucunun adım
Vardır. İnsanlar köyün temiz havasını alarak daha sağlıklı olurlar. adım olaya odaklanması ve bütün gerçekliğiyle durumun anla-
tılması sağlanmıştır.
Şehirdeki kalabalık, gürültü, çevre kirliliği köyde yoktur. İnsanlar
birbirleriyle daha samimidir. Herkes birbirini tanır, zor zamanla- 3. Yazar, kasaba ile bağlantı kurmanın güç olduğunu belirtmek için
rında birbirlerinin yanında olur. mekânlar arasındaki mesafenin köylüler için önemli bir mesele
Yoktur. Şehirde eğitim-öğretim ile sağlık hizmetleri en üst düzey- olduğunu vurgulamıştır. Yazar, tıpkı Anadolu gibi mekânların
dedir. Ulaşım daha kolay ve rahattır. Marketlere ve birçok sanayi da hatta hükûmet konağının bile yıpranmış, ihmal edilmiş, ba-
kımsız olduğunu belirtilerek memleketin hâlini mekânlar ara-
maddesine ulaşım çok daha kolaydır. Her türlü inşaat işi rahat-
lıkla istenilen yere yaptırılabilir. Elektrik ve su hizmetleri şehirde cılığıyla dile getirmiştir. Canlı, hareketli tablolarla okuyucuyu
zaman ve mekânda Anadolu’ya götürmüş, ilgisini o coğrafyanın
daha büyük ağlara sahiptir.
insanına çekmiştir.
2. Olası Cevaplar 4. Günümüzde benzer olaylar yaşansa da o zamanların yardım-
Evet, mutluluğun yaşanılan yerle ilişkisi vardır; çünkü içinde sever, iyi kalpli Anadolu insanının saf düşüncelerine aynısıyla
yaşadığımız yerde bulunan alışveriş merkezleri, parklar, yeşil rastlamak mümkün müdür? Kaldı ki iletişim ve ulaşım imkân-

764