Page 763 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
hükümdarın yanına gidip onun hizmetine girmek ister. Böylece Bey kendini beğenmiş, başkaları için yaşayan, hayata bir şey
yönetime katılarak aklını, bilgisini ve faziletini tüm ülkenin ya- vermeden hayattan çok şey bekleyen kısacası hem kel hem fo-
rarına sunmak ister. dul olarak niteleyebileceğimiz bir kişidir.
2. Okuduğumuz metinde akıl, bilgi, fazilet ve zekâ kelimeleri te- Ben Siymâ Bey’in arkadaşı olsaydım Salih Bey gibi davranıp
manın belirlenmesinde okuyucuya yardımcı olur. Çünkü me- benzer çatışmaları yaşardım.
tinde bu kavramlar öne çıkarılmış; metnin “akıllı, bilgili, zeki ve 2. Metinde Siymâ Bey’in içinde bulunduğu durum ve sahip oldu-
faziletli olmanın önemi” teması bu kavramlar aracılığıyla dile ğu özellikler ile beklentileri arasında uyumsuzluk vardır. Yazar
getirilmiştir. bu durumu ortaya koymak için Siymâ Bey’in durumunu oku-
3. Okuduğumuz metin parçasında anlatılmak isteneni en iyi yucunun gözleri önüne serecek kişi olarak Salih Bey’i ortaya
temsil eden beyit veya beyitler şunlardır: çıkarır. Salih Bey, Siymâ Bey’e gerçeği çarpıcı bir şekilde dile
getirir.
Orijinal Metin Metnin Günümüz 3. Benzerlikler: İki arkadaş da gezip tozmayı seven, arkadaş ara-
Türkçesiyle İfadesi yan kişilerdir. Her ikisinin de ekonomik durumları pek parlak
değildir.
ukuş kadrini hem ukuşlug bilir Aklın kıymetini yine
akıllı bilir; âlimin sattığı
bilig satsa bilge biliglig alır (470) bilgiyi de bilgili alır. Farklılıklar: Siymâ Bey, sahip oldukları ile beklentileri arasında
büyük farklar bulunan ama içinde bulunduğu durumun farkın-
bilig kıymetini biliglig bilir Bilginin kıymetini bil- da olmayan bir kişi iken Salih Bey sahip oldukları ile beklentile-
ri tutarlı olan, hayalperest olmayan bir kişidir.
gili bilir, akla hürmet
ukuşka aġırlık biligdin kelir (472) bilgiden gelir. Yukarıdaki benzerlik ve farklılıklarını göz önünde bulundur-
Yukarıda yer alan beyitler metinde işlenen “akıllı, bilgili, zeki ve duğumuzda Salih Bey’in toplumda daha çok kabul göreceği
faziletli olmanın önemi” temasını en özlü şekilde anlatmaları anlaşılmaktadır. Çünkü Salih Bey, sahip olduğu özellikleri ile
nedeniyle metni en iyi şekilde temsil etmektedir. hayattan beklentileri tutarlı olan, durumlara ve olaylara gerçek-
çi yaklaşan, olduğu gibi görünen biridir.
4. Bilgi, fazilet (erdem) ve akıl geçmişten günümüze aranan, 4. Günümüzde günlük hayatta ve özellikle de sosyal medyada
geçerliliğini her zaman koruyan kavramlar olmuştur. Bil- kendini olduğundan farklı gösterme çabası içinde olan ve hiçbir
gili, faziletli ve akıl sahibi bireyler kendilerindeki eksiklik ve şeyi beğenmeyip büyük beklentilere sahip olan, gerçekçi olma-
gücün farkında olduklarından tamamlanma, yenilenme ihti- yan insanlar vardır.
yacı duyarlar ve kendilerini sürekli geliştirirler. Başkalarının
da varlığını ve düşüncelerini kabul ederler. Böylece kendile- 5. Bu unsurlar Siyma Bey’in özelliklerini ortaya koymak, okuyu-
rinin ve iletişim içinde bulunduğu insanların mutlu olmasını cuyu meraklandırmak, hikâyeye okuyucunun ilgisini artırmak
sağlar, içinde yaşadığı toplumun daha iyi noktalara ulaşmasına ve ana çatışmaya ortam hazırlamak üzere verilmiştir. Bunlar
yardımcı olurlar. Bu kişiler iyi yönetici, bilim insanı, sanatçı, olmasaydı ana çatışma eksik kalacak ve Siymâ Bey’in davranış-
zanaatkâr, öğretmen, tüccar… olarak hayatın bütün alanlarında ları okuyucular tarafından tam olarak anlamlandırılamayacaktı.
ülkelerine yararlı olurlar.
Etkinlik No.: 51
Etkinlik No.: 49
1. Kam Pürenin Oğlu Bamsı Beyrek hikâyesinden alınan bu bölü- 1. a) Nine ile genç kızın farklı eğitimler alması
mün teması ad koymadır. b) Kuşak çatışması
2. Avnik Kalesi’nin kâfirleri haksız bir eylem gerçekleştirmek üze- c) Nine, mutluluğu eskide bulurken torun için mutluluk yenide-
dir.
reyken Bamsı bu davranışa karşı çıkar. Aslında bu karşı çıkış, ç) Nine gelenek ve âdetlerle yaşarken torun bu gelenekleri unut-
toplumun haksızlığa karşı duruşu ve bunu Bamsı’nın şahsında muştur.
idealleştirmesidir. Avnik Kalesi’nin kâfirleri ise haksızlığı imle-
yen karşı değerdir. 2. Bence, bugünkü nesil güvenilmesi gereken bir nesildir. Genç
3. O dönemde Tanrı, Gök Tanrıdır. Bu toplumun Beyrek’in dav- kuşak artık araştırıyor, sorguluyor ve kendine ters gelen olay ve
ranışının Tanrı tarafından da sevildiğine olan inancının göster- durumlardan uzak duruyor. Kendi fikirleriyle kendine güvene-
rek hareket eden bu nesil, her zaman sorumluluğunu bilen bir
gesi olabilir.
nesildir.
4. a) Yiğidin yalnız kalmaması ve arkadaşlarının olması, babası- 3. Olası Cevaplar
nın onu sağına oturtması, minnet etmeme, beye saygı, zor
durumda kalıp yardım isteyene yardım etmek, içeri girince Nineye göre, “alaylılar” daha başarılıdır çünkü onların oynadığı
filmlerde alaylıların insana olan bakış açıları, sevgi, samimiyet
selam vermek, iyilik için dua etmek gibi değerlerimiz yer al-
maktadır. ve dostluk olarak filmlere yansımıştır. Onların özellikle sinema-
ya olan sevgileri, bugün bile tekrar tekrar seyredilen filmlerinde
b) Dede korkut hikâyeleri oluştuğunda sözlü olarak nesilden hissedilmektedir.
nesile aktarılmaktadır. Türk kültürüne ait değerlerin korun-
ması ve aktarılmasında tema önemli bir unsurdur. Değerle- Genç kıza göre, “okulluların” çektiği filmler daha başarılıdır. Rol
rin dikkat çekmesine, dönemin kavranmasına toplum için aldıkları bu filmler eğitimlerinin de etkisi ile eskiye göre daha
değerinin gözler önüne serilmesine; kullanılan tema katkı üst düzeydedir. Onların oynadığı filmler, dünya sinemasında
yer bulmakta, birçok ülkede film festivallerine katılmakta, bu
sağlamaktadır.
festivallerden ödüller almaktadır. Bu filmler böylelikle ülkemizi
Etkinlik No.: 50 dünyaya tanıtmaktadır.
1. Siymâ Bey, metinde başkalarında aradığı özellikler kendisinde 4. Olası Cevaplar
bulunmayan bir kişi olarak çizilmiştir. Toplumumuzun büyük Evet, vardır çünkü çatışma, insanların birbirinin düşüncesine
çoğunluğu bu türden insanlarla çatışma yaşar. Çünkü Siymâ katılmaması demektir. Ne kadar çok farklı fikir ortaya atılırsa

761