Page 801 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
3. Ali Bey, içine kapanık ve romantik bir kişidir. Toplumun bek- 3. Dil sürekli değişen, gelişen, kendi yolunda akan canlı bir varlık
lentisi olan melek gibi bir özelliğe sahip, saygılı ve terbiyeli bir olduğu için yapay müdahaleleri kabul etmez. Zamanı gelince
gençtir. Vicdan sahibidir. asıl kaynağına döner. O kaynak da o dilin sahibi olan halktır.
4. Kurmaca metin olmasına rağmen toplumu yansıtmaktadır. Me- O eserlerin muhatabı da halktır. Ve belli bir kültür seviyesine
tin dönemin aile yapısından özellikle de ailelerin çocuklarını sahip bir okurun bile eline alamayacağı kadar ağır bir dile sahip
yetiştirme konusundan bahseder. Çok fazla sarıp sarmalama ve olan eserler türü ne olursa olsun sadeleştirilmelidir. Bu doğal bir
dünyanın kötülüklerinden çocuklarını uzak tutma özelliği top- süreçtir. Tabi eserin sahibi sanatçı sadece edebiyat tarihlerinde
lumun genel değerleri olarak karşımıza çıkar. Bunlara bakarak adı anılan bir kişi olmak istemiyorsa.
dönemin aile ve toplum hayatı tanınabilir. Yine de araştırmak 4. Bana göre bu bir aşamadır. Çünkü emek vermeden yazan insan
için birincil kaynak olarak gösterilemez. Birincil kaynak olması kalabalık yazar. Emek vererek, üzerinde durarak, düşünerek,
için araştırma ve araştırma sonuçlarına bakmak gerekir. Metin kendini eleştirerek eserini olgunlaştıran insan; en sade biçimiy-
her ne kadar toplumu yansıtsa da önceliği kurmaca olmasıdır. le en anlaşılır, kalbe ve ruha en hitap eden ifadeleri bulur. Son
eserinin yalın, süssüz olduğunu söylemesi edebî üslubundaki
Etkinlik No.: 201
gelişimin ifadesidir.
1. Günümüz toplumlarında zaman zaman görülebilen olumsuz-
luklar insanların birbirleriyle iletişimlerinde insanlar arasına Etkinlik No.: 203
mesafe koymaktadır. Bunun yanında olumsuz duygular kitleleri 1. a) Evet katılıyorum. Eser gerçekleri yansıtmalıdır. Konusunu
kimi zaman daha çabuk etkisi altına alabilmektedir. Kimi zaman gerçek yaşamdan almalıdır. Böylece okuyucunun dikkatini
ailede, evliliklerde ve dostluklarda iletişim, empati ve sevgi yö- çekecek, eserin inandırıcılığı artacaktır.
nünde bozulmalar ortaya çıkabilmektedir. İlişkilerde bazı nokta- Hayır katılmıyorum. Eser hayallere yer vermelidir, duyguları
larda tıkanmalar yaşandığı görülmekte ve insanlar bu sorunlara dile getirmelidir.
nasıl çözüm bulacakları konusunda problem yaşayabilmektedir-
ler. Belirsizlik ve empati yoksunluğu öfke duygusunu ön plana b) Gerçekçi bir eserdir. Dünya edebiyatının ilk realist eseri kabul
çıkarabilmektedir. Korku ve endişelerinden dolayı insanlar za- edilir. Kahramanlar gerçekçi bir şekilde ele alınmış, çevre tas-
man zaman gönül kapılarını sevgiye daha geç açabilmektedir. virleri gerçekçi bir şekilde verilmiştir.
2. İnsanlar sevgi, insan onuruna saygı, gerçeğe saygı, eşitlik, kişi- 2. a) Okuduğunuz metinde tasvirlere çok yer verilmiş, tasvirlerle
sel bütünlük, adalet, dürüstlük, alçakgönüllü olmak, çalışkanlık, kahramanların iç dünyalarına girilmiş. Kahramanlar gerçek
sebat, azim, sabır, iyilik ve olumlu yaklaşım gibi ortak evrensel hayatta karşılaşacağımız kişilerden seçilmiştir. Eser bu yönle-
değerlere öncelik vermelidir. riyle realizmden izler taşımaktadır.
3. Hayır, insanın başkaları için olumlu yönde herhangi bir çaba b) Çevre tasvirleri realist eserlerde çok önemlidir. Yazar çevreyi
göstermesinin zaman kaybı olacağını düşünüyorum. İnsanın uzun uzun betimleyerek çevrenin insan ruhu üzerindeki etki-
bu şekilde bir kazanım elde edebileceğini düşünmüyorum. Ben sini vermeye çalışmıştır.
merkezli insanlar daha mutlu olacaktır. c) Realist eserlerde yazar çevreyi tanıtırken kendi düşüncelerine
İnsan, hayatta var oluş amacını sorgulamalıdır. Toplumsal fay- yer vermez, gördüklerini olduğu gibi yansıtır.
daya dayalı amaçlar belirlemelidir. Anlamlı bir yaşam için bu 3. Charles’in çalışma odasının tasvirinden yola çıkarak yaptığı
şarttır. İnsanın herhangi bir kimseye fayda sağlamadan yaşama- mesleğe uzak, alanında yeterli olmayan, düzensiz, pasif bir kişi
sının insanı ruhen eksilteceğini düşünüyorum. olduğu söylenebilir.
4. a) “Bu çirkin teklifinizi kabul etmem mümkün değil madam. Etkinlik No.: 204
Hatta bu anlayışta insanların yaşadığı bir pansiyonda da artık
kalmam mümkün olamayacak. İzninizle, yarın buradan ayrı- 1. Kimi eserler, yazıldıkları döneme kaynaklık edecek seviyede
lacağımı bildirmek istiyorum. Kinin ve çirkinliğin girdabına dönemi yansıtır. Yazarlar yaşadıkları döneme damga vuran, kit-
beni de katmanıza izin veremem.” leleri derinden etkileyen olaylara eserlerinde yer vermeyi tercih
b) Hayır, şahit olmadım. İnsanların aklı vardır ve başkalarının edebilir. Bu bu tür eserler, yazıldıkları dönemin tarihsel gerçek-
karanlık fikirlerine kapılmazlar. liğine tanıklık eden önemli birer kaynaktır.Kimi eserler direkt
Evet, ne yazık ki şahit oldum. İnsanlar, çevrelerindeki insan- olarak tarihsel tema içermese de dönemin zihniyetini yansıtacak
ögelerden izler taşıyacaktır.
ların tutumlarından etkilenme eğilimindedirler. Çünkü bir
gruba dahil olma ihtiyacı duyarlar. Başkaları tarafından onay- 2. a) Millî Edebiyat Dönemi İstanbul’un işgalini de içine alan bir
lanmak ve yalnız kalmamak adına grup halinde korkunç ha- dönemdir. Metinde, 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgal edildi-
talara varan davranışlarda bulunabilirler. Oysaki insan, man- ğini ve Anadolu’daki büyük direnişi görüyoruz.
tığını ve iradesini daima diri tutmaya çalışmalı ve başkalarını b) Bireysel konular işlenirdi. Karamsar konularla hayal kırıklı-
incitecek eylemlerden kaçınmalıdır. ğı, bireyin toplumdaki yalnızlığı, üzüntü ve başarısız aşklar
romanlara konu olabilirdi. Kurtuluş mücadelesi eserlerde yer
Etkinlik No.: 202
almazdı. Sosyal içerikli temalardan uzak durulurdu.
1. Realist bir anlayışla yazılmış. Çünkü çok gerçekçi hem hasta bir 3. Kurtuluş Savaşı Dönemi'ni anlatan bir roman okumayı tercih
çocuğun başta annesi olmak üzere çevresindekilere yaptığı kap- ederim. Çünkü o dönemde yaşayan insanları, dönemin atmos-
risler hem de çocuğu hasta bir annenin onun isteklerine boyun ferini, insanların psikolojilerini romanın kurmacası içinde daha
eğişleri. Çocuğun uzun tasviri, onu tek boyutlu bir varlık olmak- iyi anlayabileceğimi, o ortamı daha iyi hissedebileceğimi düşü-
tan çıkarıp günlük yaşamımızda benzer durumlarıyla karşılaştı- nüyorum.
ğımız kardeşimiz gibi canlı ve inandırıcı yapmış. Ben o dönemi anlatan bir tarih kitabını okumayı tercih ederim.
2. Dünya edebiyatını az çok takip ediyorlarsa yaşadıkları dönemin Çünkü tarihsel gerçekleri duygulardan arındırılmış, zamanın
edebiyat anlayışından etkilenmiş olabilirler. Memlekette her ko- süzgecinden geçmiş, tarihsel önemi değerlendirilmiş bir biçim-
nudan bahsetmelerine uygun bir ortam bulunmayabilir. Baskı- de öğrenmek daha çok ilgimi çeker.
lar, ceza alma korkusu kendi iç dünyalarına çekilip toplumdan 4. Necdet o kirli partiden adeta boğuk bir nefesle çıktı. İstanbul’un
kopuk bireysel konular işlemelerine neden olmuş olabilir.
tertemiz havasına karşılık bazı evlerin salonları hainlik kokan

799