Page 804 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
4. Bir eserin yazıldığı dönemde çok okunması gelecekte de çok olmasına karşın herkesin bu mücadeleye katılmasını dilemesi
okunacağı anlamını taşımaz. Çünkü toplum anlayış, yaşama duygusal-gerçekçi bir yaklaşımdır. O koşulların yansıtılması ve
bakış tarzı, yaşamdan beklentileri vb. bakımlardan devamlı bir karakterler gerçekçi olabilir ama herkesin memleketi kurtar-
gelişim içindedir. Bu nedenle belirli bir dönemde yazılmış bir mak için el ele vermesini istemek duygusalcadır.
eser, zaman içinde toplumun sanat zevkine ve edebiyattan bek- 2. Duygu ortaklığıdır. Bu duygu ortaklığında hem vatanı kurtarma
lentilerine cevap veremez duruma gelebilir. isteği hem de bu isteğin gerçekleşeceğine olan inanç vardır.
Bence zamanında popüler olan bir eser sonraki dönemlerde de
okunurluğunu sürdürebilir. Çünkü artık klasikler içine girmiş- 3. a) Millî Mücadele’ye tanık olan sanatçılar o dönemin gerçekliği-
tir. Nesilden nesile bir kültür mirası olarak aktarılma, okullarda ni belki daha gerçekçi anlatırlar ama duygusal davranmaları
okutulma ihtimali yüksektir. İnsanlar sırf meraklarından, bir da kaçınılmaz olur. Çünkü topyekûn bir milletin hayatta kal-
dönem popüler olmuş bir eserin içeriğini merak ettiklerinden ma mücadelesine yakından tanıklık ediyorlar. Daha sonraki
dolayı bile kitabı okumayı isteyebilir. dönemlerde artık sanatçılar o duygusal atmosferden uzak-
laşıldığı için tarihsel olaylara nesnel bakma olanağına sahip
5. Günümüzde yaşanabilecek gerçekliğe sahiptir. Kurmaca metin olacaklardır.
olsa bile kurmacaya konu olan olaylar hayatın içinden kesitler-
dir. Günümüzde de hayatın amacını gezme olarak gören insan- b) Ben Millî Mücadele Dönemi'nde sıcağı sıcağına yazılanı oku-
lar vardır. Acıyı hayatının merkezine koyan, acıdan beslenen rum. Çünkü yazar bizzat yaşadığı ya da etrafındaki insanlar-
insanlar çevremizde her an karşılaştığımız ya da karşılaşabilece- dan dinlediklerini yazdığından anlattıklarının daha etkileyici
ğimiz tiplerdir. Mekân olarak geçen köşk ve yalı günümüzde de olacağını düşünürüm.
varlığını sürdürmektedir. Ben Cumhuriyet Dönemi’nde yazılanı okurum. Çünkü yakın dö-
neme geldikçe anlatım olanakları, teknikler daha çok gelişiyor.
Etkinlik No.: 211
Eski dönemlerin eksik yönleri bu romanlarda tekrarlanmıyor.
1. Mansur Bey, bulunduğu ortamı eleştiriyor, işten ayrılıyor. Ken- Etkinlik No.: 214
dince sorunu düşünüyor, kafasında çözümlemeye çalışıyor.
Bulduğu çare herkesi okutmak ve eğitmektir. Eğitimin önemini 1. Yükle-
vurgulamıştır. Mansur Bey, Tanzimat aydını olarak karşımıza çık- Yüklemi- minin Yapısına
maktadır. nin Türüne Yerine Anlamına Göre Göre
2. Realizm akımındaki en önemli nokta konunun hayatın içinden Göre Göre
seçilmesidir. Metinde yaşadığı topluma yabancı olmayan, yaşar- kurallı
ken gözlerini gerçeklere kapatmayıp bulunduğu çevreyi gözlem- a fiil cümlesi cümle olumlu cümle bağlı cümle
leyen, sorunları gören, bunları çözmek için kafa yoran Mansur; isim cüm- devrik olumlu-sözde
idealist bir Türk aydını olarak karşımıza çıkar. Mansur ve Man- b basit cümle
sur gibi insanlar toplumsal bir gerçekliktir. Geçmişte olduğu gibi lesi cümle soru cümlesi
günümüzde de hayatın içinde yer almaya devam etmektedir. yapıca olumlu
3. Tanzimat dönemi sanatçıları sanatı halka ulaşmak, halkı aydın- c fiil cümlesi devrik anlamca olumsuz basit cümle
sözde soru
cümle
latmak için bir araç olarak kullanmışlar. Çünkü o dönemde top- cümlesi
luma benimsetmek istedikleri düşünceler toplumun o zamana
kadar yabancısı olduğu düşüncelerdir. Bu kavram, anlayış ve 2. “Kapımı kapar, evceğizimde otururum, bir yere çıkmam.” sıra-
düşünceleri topluma yerleştirmek için halkı eğitmek, bilinçlen- lı cümlesi “Kapımı kapatıp, evceğizimde oturarak bir yere çık-
dirmek ilk adımdır. Bu nedenle de birinci sıradadır. mam.” şeklinde birleşik cümle olarak yazılabilir.
Etkinlik No.: 212 3. a) I. Nokta
II. Virgül
1. Eserin 1920’de yazılmış olması, dilinin sade anlaşılır bir İstanbul III. Üç nokta
Türkçesi özelliği göstermesi ve eserde millî bilincin işlenmesi IV. İki nokta
Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun da Millî Edebiyat Dönemi sanat V. Yay ayraç
anlayışıyla eserler verdiğini göstermektedir. İ B E L P R I Y
2. Millî Edebiyat Dönemi sanatçısı olan yazar, eserlerini milliyetçi
Türkçü fikirlerinin etkisiyle yazmıştır. Sanat toplum içindir, an- K V L C O T A A
layışıyla toplumun içinde bulunduğu durumları eserlerinde işle- İ Z Ü S U J T Y
miştir. Halkın konuştuğu sade Türkçe ile yazmayı önemsemiştir.
3. a) İki romancımız da inandıkları davalarına sahip çıkmış ve N Ü G M K D K A
eserlerinde bunu ifade etmişlerdir. Aynı dönemde aynı dil O K R G F A O Y
anlayışıyla eserler vermişlerdir. K M İ N S H N R
b) Yaşadıkları zaman ülke için çok kritik bir döneme denk gelen bu T Ş V T E Ö Ç A
sanatçılar şahit olduklarına kayıtsız kalamayarak bütün samimi
duygularıyla bunları sanatları vasıtasıyla dile getirmek istemiş- A A T K O N Ü Ç
lerdir. Yaşadıkları adeta gönüllerinden kalemlerine akmıştır.
4. Başka milletlerin dilini, söylemini ve sosyal kalıplarını kullanma- b) Noktalama işaretlerinin farklı kullanım alanlarına örnek
cümleler ve kullanım gerekçeleri şu şekildedir:
ya başladıkça özüne yabancılaşır insan. Kendini yapan değerle- Nokta: Tören 17.30’da, hükûmet daireleri kapandıktan yarım
rin sıcaklığından iyileştirici ve birleştiriciliğinden mahrum kalır. saat sonra başlayacaktır.
Bizi biz yapan değerlerimize sahip çıkmalıyız. (Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.)
Etkinlik No.: 213 Virgül: Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak
seslerini duyar duymaz hasretlisini karşılamaya atılan bir
1. Köylü kızının (Fatma) memlekette verilen kurtuluş mücadele- genç kadın gibi koltuğundan fırladı.
sinin içinde olmasına ve mücadelenin şartlarına yakından tanık (Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi be-

802