Page 807 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
3. Metin yönü kuvvetli öyle eserler vardır ki sahnelenmese bile Yaşlı kadından da onay alarak aslında doğru bir davranışta bulun-
okurda estetik bir beğeni uyandırır ya da okuru, oyunu izlemiş duğuna kendini inandırmak istiyor olabilir.
kadar zihinde canlandırma yapmaya yönlendirir. Tiyatronun ses, 5. Kendimizi erkek ve kadının yerine koyduğumuzda bu durum, bir
ışık, efekt, dekor, canlandırma gibi avantajları düşünüldüğünde çaresizliğin sonucu gibi görünebilir. Çalışmak zorunda oldukları
örneğin “Ben, Mimar Sinan” eserini sahnede izlemek daha et- için ve belki de annelerinin yanında bırakacak kimseleri olmadığı
kileyici ve keyifli olabilir. Aynı zamanda, bazı tiyatro eserlerinin için onlar da içten içe çok üzülerek ve istemeyerek böyle bir dav-
sadece okunmak için kaleme alındığı düşünülürse bu, tamamen ranış sergilemiş olabilirler.
kişinin tercihine bırakılacak bir durumdur. Kendimizi yaşlı kadının yerine koyduğumuzda ise farklı bir ça-
resizlikle karşı karşıya kalırız. Tek başına hareket edemeyen, ih-
Etkinlik No.: 221
tiyaçlarını karşılayamayan hatta yardım bile isteyemeyen biri için
1. Metinde geçen olayların, isimlerin ve mekânların tarihî gerçek- bir evde yapayalnız kalmak büyük bir çaresizliktir. Yaşlı kadın,
likleri olmakla birlikte bütün bunların bir kurmaca metin içinde bu durumun bir mecburiyetin sonucu olduğunu düşünse de her
veriliyor olması; Sultan Ahmet Camisi’nin yapımına dair bilgile- şeye rağmen sevdiklerinden bir kişinin daima yanında kalmasını
rin de metne girerken az ya da çok değişikliğe uğradığını düşün- isteyecektir.
dürmektedir.
Etkinlik No.: 223
2. Olası Cevap:
1. İnsanlar, olayları sadece kendi bakış açılarıyla değerlendirdikle-
Kendinden sonraki kuşaklara bir eser bırakmak ve bu eserler yo-
luyla ölümsüzleşmek, genel olarak insanoğlunun doğasına özgü rinde taraflı ve yanlış sonuçlara ulaşabilir. Aynı olayı karşısında-
kinin gözüyle görebilen ve kendini onun yerine koymayı başara-
bir durumdur. Bunun yanında Sultan Ahmet’in bir Osmanlı pa- bilen insan daha geniş ve tarafsız düşünebilmeyi başarır. Bunun
dişahı olarak böyle bir eser yaptırması, bunun aynı zamanda bir
devlet geleneği olduğunun göstergesidir. neticesinde de sorunların ortadan kaldırılması kolaylaşır, çatış-
manın yerini anlayış ve çözüm alır.
3. Olası Cevap: 2. a) İnsanlar, herhangi bir problemle karşılaştıklarında kimi zaman
Bir tiyatro metni okurken; bir tiyatro, film ya da dizi izlerken bu problemlerin olumlu yönlerini görmeyi tercih edebilir. Bu
okurlar ve seyirciler hep “Acaba anlatılanların ne kadarı gerçeği sorunları görmezden de gelebilir. Bu sayede sorunların sıkın-
yansıtıyor?” diye düşünmeden edemez. Bu merakla araştırıp doğ- tılarından bir nebze olsun uzaklaşarak kendini rahatlatabilir.
rusuna ulaştığımız olayların gerçekte çok farklı olduğunu öğren- Ancak bu, geçici bir yaklaşımdır çünkü uzun vadede insanı
mek, kimi zaman hayal kırıklığına yol açsa da bu durum kişiden güçlendiren ve sıkıntılara karşı daha dirençli hâle getiren bu
kişiye göre değişir. sıkıntılara karşı verdiği mücadeledir.
4. Olası Cevap: b) Ben herhangi bir sıkıntıyla karşılaştığımda o sıkıntıyla boğu-
Bazen derslerde birçok kez anlatılan, daha önceden hiç farkında şup kendimi daha da fazla üzeceğime hayata olumlu yönlerden
olmadığımız tarihî bir bilgiyi bir tiyatro metninden öğrenmek bakarak sorunlardan uzaklaşmayı tercih ederim. Çünkü üzeri-
daha kolay ve eğlenceli gelebilir. Buradan hareketle, anlatılanla- ne gidilen her sıkıntı beraberinde yeni sıkıntıları doğuracaktır.
rın aslını araştırma ihtiyacı hisseder, tarih kaynaklarını tararız. Ben herhangi bir sıkıntıyla karşılaştığımda korkmadan o sıkın-
Edindiğimiz bilgiler, birey olarak genel kültürümüzü artırdığı tıyla mücadele ederim. Hayatın her alanında mücadele, güçlü
gibi gerekli durumlarda derslerde veya günlük hayatta da işimize olmanın temel koşuludur. Hayatı mücadelelerle geçmiş insan-
yarayabilir. lar gücü, başarıyı ve mutluluğu yakalamayı diğer insanlara
Örneğin, bu metni okuduktan sonra, bir İstanbul gezisi sırasında göre çok daha rahat elde ederler.
Sultan Ahmet Camisi’ni ziyaret etme ihtiyacı hissedebilir, hikâye- 3. a) Burada “nefsini tepelemek” insanın dünyevi birtakım istekle-
sini bildiğimiz için de bu camiyi daha bir keyifle ve ayrıntılarına rine yenik düşmeyerek aklının kılavuzluğunda tercihlerde bu-
dikkat ederek gezebiliriz. lunması anlamında kullanılmıştır.
Etkinlik No.: 222 b) İnsan, nefsiyle mücadele sürecinde aklının kıymetini anlar,
günlük ve geçici birtakım arzuların kısa vadeli mutlulukların-
1. Metnin başlığı “Pencere”dir. Buradan hareketle yaşlı kadının pen- dan vazgeçip uzun vadeli doğru kararlar alabilmeyi başarır.
cereden gelen herhangi bir kişi, varlık ya da sesten korktuğu dü- Nefsiyle mücadele içinde olan insan, doğru ve yanlış arasında-
şünülebilir. ki tercihlerinde aklının rehberliğinde hareket etmeyi öğrenir
2. a) Metinde kahramanlara isim verilmemiş, bunun yerine “I. Er- ve iradesini güçlendirerek ikilemli durumlarda doğru kararlar
kek, I. Kadın” gibi adlandırmalar yapılmıştır. Bu durum, içe- vermeyi başarır.
riğe yönelik bir merak duygusunun oluşmasını sağlamıştır. 4. İnsan, günlük hayatta çok sayıda karar alır ve bu kararları uygular.
Oyunda kahramanların değil, konunun ön plana çıkacağı iz- Ancak bunların birçoğu, kendi irade ve isteğinin dışında gerçek-
lenimini yaratmıştır. leşir. Başkalarının isteklerine, düşüncelerine ve beğenilerine göre
b) Ben de olsam bu merak unsurunun devamını sağlamak için alınan bu kararlar ve sergilenen davranışlar insanın farklı ve sahte
kahramanlarıma isim vermezdim./Ben olsam kahramanları- bir karakter taşımasına neden olur. Yaptığı her işte, aldığı her ka-
ma karakterlerine uygun adlar verirdim çünkü kahramanların rarda kendi irade ve düşüncesini ön plana almaya başaran insan,
adları çoğu zaman metnin okuyucu/izleyici tarafından daha gerçek anlamda kendi olmaya başlar. Sadece kendi gibi olabilen,
iyi anlaşılmasını ve unutulmamasını sağlar. kendi duygularını samimi olarak yaşayabilen insanlar özgür sayılır.
3. Daha önce de benzer bir olay yaşamış olabilir ve bu olayın tekrar-
lanmış olabileceğini düşünebilir. Etkinlik No.: 224
Yaşlı kadının, oğluna olan duygularını çok iyi bildiğinden onu an- 1. a) Parçada yolcunun yıldızları görememesi, mecazi anlamda ve-
cak bu durumun korkutabileceğini düşünmüş olabilir. rilmiştir. Yolcu, gündelik işlerle yaşadığı meşguliyet ve geçmiş
Yaşlı kadının oğlu kötü, vefasız bir insan olabilir. yıllarda karşılaştığı birtakım zorlukların etkisiyle kendine, ha-
4. Burada kadın, annesini evde yalnız bırakmanın kendisinde mey- yallerine ve umutlarına yeteri kadar önem verememiştir. Bu-
dana getirdiği üzüntü ve pişmanlığı hafifletebilmek için bu sözü nun sonucu olarak da artık o hayallerin, umutların ve hayatın
söylemiş olabilir. çok uzağında kalmıştır.

805