Page 803 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 207 rünmesini sağlar. Romanın görme duyusuna da hitap etmesini
sağlayarak hem kendini hem de metni adeta yeniden var eder.
1. Piskopos’un Jean Valjean’ı affedişi beklenmeyen bir davranıştır. Bence romanlar senaryolaştırılarak sinema filmi hâline getiril-
Bu durum karşısında Jean Valjean, Piskopos’un bu davranışın- memelidir. Bu durum, okurun hayallerinin istilasıdır.
dan çok etkilenmiş ve sürekli kendisini iç konuşmalarıyla sorgu-
lamaya koyulmuştur. Bu sözle Piskopos’un davranışı karşısında b) Yüzüklerin Efendisi uyarlamasını çok beğendim. Çok katman-
ruhunun çaresizliğinin ne kadar fazla olduğunu dile getirmiştir. lı bir metin olan Yüzüklerin Efendisi’nin senaryosu yazılırken
2. Piskopos’un Jean Valjean’ı affedişi yüce gönüllülüktür. Piskopos romanın aslına temelde sadık kalınmış. Büyülü, fantastik bir
dünyanın kapılarını açan roman, etkileyici görseller eşliğinde
bu hareketi ile ona dürüst ve doğru olmayı öğreterek onu kazan- izleyiciye ulaşıyor.
mak istemiştir.
Piskopos’un yerinde ben olsaydım Jean Valjean’a aynı şekilde Etkinlik No.: 209
davranır onu kazanmayı tercih ederdim.
Piskopos’un yerinde ben olsaydım Jean Valjean’a bu şekilde dav- 1. O dönemin Rusya’sındaki yoksul insanların yaşadıklarını ger-
ranmazdım. Çünkü başkasın ait bir şeyi sormadan almak yanlış çekçi bir biçimde yansıtmış. Makar’ın odanın kirası, eşyaların
bir davranıştır. Bu yaptığının ne kadar yanlış olduğunu anlaması fiyatı ile ilgili yaptığı küçük hesaplar; çay için para ayırmayı
için onun cezalandırılmasını isterdim. bile sözü edilecek kadar ciddiye alması; Varvara’nın günün her
3. Dürüst olan insanlar, güvenilirdir ve doğru bir şekilde hareket saatinde çalışmak zorunda olması küçük insanların yaşam mü-
eder. Hiçbir zaman çıkar gözetmez, yalan söylemezler. Dürüst- cadelesinin gerçekçi yansımalarıdır. Bunları bizzat yaşamayan
lük sayesinde insanlar güven kazanır. Bu da toplumda suç oranı- bir kişinin en azından tanık olmamış bir kişinin bu denli küçük
nın azalmasını ve güven ortamının oluşmasını sağlar. ayrıntılarla gerçekçi sahneler çizmesi güç.
4. Jean Valjean, Piskopos'un evinden ayrıldıktan sonra sürekli ola- 2. a) Makar Alekseyeviç, çayı sevmemesine üstelik ona verecek
rak yaşadıklarını düşünür ve kendisini sorgular vaziyettedir. ekstra bir parası olmamasına karşın sırf görüntü olsun diye
5. Evet, ders çıkarmıştır. Çünkü Piskopos’un kendisini cezalandır- herkes içiyor diye çay içiyor.
mak yerine affedişi karşısında sarsılmış ve kendisini sorgulama- b) Kendini olduğundan farklı göstermeye çalışsa da insan her
ya başlamıştır. Bu sorgulamalarının kendisine doğru kararlar sabah kendisiyle kalkıyor, akşam kendisiyle yatıyor. Yani ki-
aldırması gerekir. şinin kendisinden kaçma olanağı yok. Bu nedenle kendini
Hayır, ders çıkarmamıştır. Çünkü insanlar alışkanlıklarından farklı gösterme çalışması sonu hayal kırıklığı olacak, insanı
hemen vazgeçemezler. kendinden uzaklaştıracak bir çaba.
Ben yazar olsaydım romanda Jean Valjean’ın hayatının geri ka- İnsanlar genelde toplumun dayattığı bir görsellik algısını be-
lanını şu şekilde devam ettirirdim: Jean Valjean, Piskopos’un nimsediklerinde böyle davranıyorlar. Toplumsal baskı bireyi
evinden ayrılıp kendisini sorguladıktan sonra hayatını düzene kendinden uzaklaştırıyor, bunun sonu bireysel-psikolojik çö-
sokmak için bazı kararlar aldı. Artık daha dürüst ve doğru bir küntüye ve hatta toplumsal çöküntüye kadar varabiliyor.
hayat yaşamaya karar verdi. Yaşadığı yere dönüp ailesiyle birlikte 3. Makar Alekseyeviç, kendisi maddi sıkıntı çekmesine karşın
mutlu, huzurlu bir hayat sürdü. Varvara Dobroselova’ya bir sözüyle çiçek alıyor, kısıtlı parasına
Etkinlik No.: 208 karşın bonbon şekeri yolluyor. Varvara da parasızlık çekmekte-
dir. Ancak o da Tereza adındaki kadına para vermiştir. Yani iki
1. a) Oldukça etkilidir. Realiteden, gerçeklerden hareket edilerek karakter de içinde bulundukları zor yaşam koşullarına rağmen
yazılan metinlerin okura dokunuşu daha etkilidir. Gerçekle şikâyet yerine kendilerinden daha zor durumda olanlara yardım
teması güçlü konular, yazarın da ifade gücüyle birleştiğinde eli uzatmaktadır.
çarpıcı olabilir. Bu anlamda kimi metinler tarihe tanıklık ko- 4. Eserin okur tarafından sevilmesine, ödül alarak dikkat çekmiş
nusunda oldukça başarılıdır. Bu türden eserler, tarihi ve insan olmasına, ilgi çekici bir konuya ve karakter(ler)e sahip olma-
doğasını anlamada önemli birer kaynak durumuna gelebilir. sına, sinemaya uyarlanmasında avantaj sağlayabilecek anlatım
Asıl başarı, yazarın konuyu kendi süzgecinden geçirerek tekniklerine sahip olmasına, üslup ve atmosferin sinemaya ak-
hayal gücüyle işleme biçiminedir. Yaşanmış olaylardan yola tarılabilecek özellikte olmasına vb.
çıkılmasının eserin yankı uyandırmasına katkısı olduğunu
düşünmüyorum. Etkinlik No.: 210
b) Eserin inandırıcılığı artar. Anlatıcı anlatmak istediğini çok 1. Metin kolay okunuyor, halka okuma sevgisi kazandırması bu
boyutlu aktarma olanağı bulur. Eseriyle -amacı olmasa bile- yönüyle doğaldır. Servetifünun dönemindeki dil anlayışının
toplumsal ve tarihsel gerçeklikleri yansıtır. Bu tanıklık, eserin yansımaları da var çünkü bugün kullanılmayan bazı kelimeler
-konu bazında, kültürel derinlik bazında- zenginliğini arttırır. göze çarpıyor. Seçkin insanların konu edilmesi, kökş, yalı gibi
2. Olumlu yönde bir etkisi olacaktır. Çünkü insanlar şahit olduk- mekânların seçimi yine bu anlayışın yansımalarıdır. Karakter-
ları durumları, kişilerin tutumlarını olumlu şekilde aynalayabi- lerdeki duygusallık olay örgüsünün gelişimine yansımış.
lirler. Metin okumaları da birer yaşam tecrübesi sayılabilir. Bu 2.
anlamda dünyanın çeşitli bölgelerinde kanayan yaraların dile Evet. Yazarın ruh hâli ile ilgili çıkarımlarda bulunabiliriz. Çünkü
getirilmesi, o çeşit acımasız eylemlerin benzerlerinin yapılma- eserlerinde yazarların ruh hâlleri hakkında ipuçları yer alır. Ya-
ması konusunda bir bilinç geliştirilmesine yardımcı olacaktır. zarın yaşamındaki insanlardan ve kendinden yola çıkarak eser
Sanatın iyileştirici gücü, daha adil bir dünya kurulmasında il- verdiği düşünülebilir. Bu metinde de yazar romantik kişiliğini
ham olacaktır. kahramanlarında yansıtmış olabilir.
İnsanların davranış değişikliğine gitmeleri çok zordur. Hele hele Hayır. Eserden yazarla ilgili çıkarımda bulunamam. Çünkü ya-
bir kitapta yaşananlardan ilham alarak olumlu davranışlar sergi- zar ne kadar inandırıcı yazarsa yazsın bu metinler kurmaca me-
lemeleri ihtimaline inanmak gerçekçi değildir. tinlerdir. Kahramanlar üzerinden sanatçının kişiliğine varmam
kolay değil o yüzden.
3. a) Sinema resim, edebiyat, müzik, tiyatro gibi sanat dallarının
bir bileşkesi gibidir. Edebiyat ve sinema birbirini güçlü şekilde 3. Yazar aşırı duygusal ve romantik biridir. Duygusallığı metinde
besleyen sanat dallarıdır. Sinema güçlü bir bağını romalarla olayların akışını etkilemiştir. Necdet’in çektiği acı yaşamını ta-
kurmuştur. Her ikisi de çok ayrıntılı, uzun öyküler anlatır. mamen alt üst etmiş, hayatını ele geçirmiştir. Annesiyle birlikte
Sinema, bizi tesiri altına alan romanların farklı formlara bü- yaşamdan kopmuş bir şekilde yaşamaktadır.

801