Page 809 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
2. Sultan Abdülmecit ve Dede Efendi, Batılılaşma konusunda bir 5. Bir ülkede savaş, doğal afet, kuraklık gibi nedenlerle kıtlık yaşa-
orta yol bulmuşlardır sonunda. Sultan Abdülmecit’e ait, metinde nabilir. Kıtlığı önlemek için doğaya karşı daha duyarlı olma zo-
geçen bu sözler meseleyi özetlemektedir: runluluğu vardır. Su kaynaklarının doğru kullanılması, tarımın
“Tedbir alınmazsa korkarım öyle, Dede Efendi. O şanlı ataları- ve hayvancılığın usulüne uygun olarak yapılması, doğaya zarar
mızı inkâr, nankörlük, dahası ihanet olur. Bir var ki bugün bize veren kimyasalların kullanılmaması söz konusu tedbirler ara-
gerekenleri sağlamazsak yine ihanet olur, hem bize hem de o… sında sayılabilir. Ayrıca kıtlığın yaşanmadığı dönemlerde kıtlık
görkemli atalarımıza çünkü Batı’dan alacağımız bilinç aydınlığı günlerine yönelik depolama ve stoklama çalışmaları yapılabilir.
geçmişimizi daha iyi görmemize, kendimizi daha iyi tanımamıza
yol açacaktır.” Etkinlik No.: 228
Öğrencinin metinden yola çıkarak Batı’nın nasıl ve ne ölçüde ör- 1. Olası Cevap:
nek alınması gerektiği ile ilgili düşüncelerini açıklaması beklenir. ERKEK – Ben ne sizin sandığınız gibi bir hırsızım ne de bir kan
Sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. emici.
3. Öğrencinin, Batılılaşma sorunuyla ilgili tarih dersinden öğrendi- KADIN – Dur, şimdi anladım. Seni o gönderdi değil mi?
ği bilgileri de hatırlayarak soruyu cevaplaması beklenir. ERKEK – Kim?
Batılılaşma tabiri, “Osmanlı Devleti ile Cumhuriyet Türkiyesi’nde KADIN – Patron denen o adam. Güya beni yakalayıp intikamını
Batı’nın gelişmişlik seviyesine ulaşabilmek için gerçekleştirilen alacak. Onun nasıl biri olduğunu bilmeyen yoktur.
siyasî, sosyal ve kültürel hareketleri ifade etmek üzere kullanıl- ERKEK – Hayır, beni kimse göndermedi bayan. Niçin bu kadar
maktadır.” (TDV İslâm Ansiklopedisi) Osmanlı Dönemi’nde ilk derin vehimler içerisindesiniz anlamıyorum. Ben illaki kötü biri
olarak askerlik ve eğitim alanında başlayan yenileşme hareketleri mi olmalıyım?
zamanla kapsamını genişletmiş; siyasal, sosyal ve kültürel alanlar- (Kapı hızlı hızlı çalınır. Erkek, kapıyı açar.)
da da görülmeye başlanmıştır. GÖREVLİ – Sizi almaya geldik hanımefendi, nihayet bulduk sizi.
Batılılaşma sürecinin günümüzde de devam ettiği söylenebilir. ERKEK – Kimsiniz siz?
Bazı alanlarda Batı’nın olumlu örneklerinden hâlâ yararlanılmak- GÖREVLİ – Ruh ve sinir hastalıkları hastanesinden geliyoruz. Bu
tadır. Bu süreç aynı zamanda birtakım sorunları da beraberinde kadın yaklaşık üç gündür kayıp.
getirmektedir. Sanattan spora, yeme içme alışkanlıklarından gi-
yim kuşama kadar pek çok alanda Batı’nın etkisi hissedilmek- KADIN – Durun, bileziğimi bu adama bırakmayın, durun!
tedir. “Yerli özelliklerimizin yanında küresel koşullara ne kadar 2. Metnin başlığı “Bay Hiç”tir. Buradan hareketle erkek karakterin
uyum sağlamalıyız?”, “Hangi koşullarda Batı’nın sunduğu stan- gizemli bir kişi olduğu ve kimliğinin oyunun sonuna kadar net
dartları dikkate almalıyız?” gibi sorunlar günümüzde de tartışılan olarak ortaya çıkmayacağı düşünülebilir.
konular arasındadır.
3. a) Kadının sözünde geçen “bile” kelimesinden hareketle kadının
Etkinlik No.: 228 erkeğe karşı aşağılayıcı, küçümseyici ve onu ciddiye almayan
bir tutum içinde olduğu söylenebilir.
1. Hintli kız, b) Kadının mahcup olmak ve özür dilemek yerine erkeğe karşı bu
• İhtiyarlardan birinin torunu olarak diyaloğa katılabilir. sözü söylemesi, onun kibirli bir kişi olabileceğini ya da psiko-
• Kıtlıktan etkilenip hastalanan ve köylülerin direnişini başlatan lojik birtakım rahatsızlıklarının bulunabileceğini ortaya koyar.
biri olabilir.
• Kıtlıktan dolayı ölebilir ve bu durum köylülerin isyan etmesine 4. Olası Cevaplar:
neden olabilir. Hırsızlık gibi bir iftira bana atılmış olsaydı duygularımın esiri
• İngiliz askerlere karşı tek başına mücadeleye girebilir. olmaz, özür dilemesi hâlinde o kişiyi kendi vicdan azabıyla baş
2. İhtiyarların yalvarmaları ve ısrarları karşısında Sir Bortel, tutu- başa bırakırdım.
munu değiştirmemiş; baskıya devam etmiştir. Onun bu tutumun- Böyle bir iftira karşısında sinirlerime hâkim olamaz ve o kişiye
da kendisini sürekli öven ve yanlış bilgilendiren subayların da gereken cevabı verirdim. Bununla da kalmaz hakkımı hukuki yol-
etkisi olmuştur. larla da mutlaka arardım.
3. İhtiyarların, konuşmalarının sonunda sürekli “Kıtlığın ne demek İçinde bulunduğum haksız durum karşısında ne yapacağımı, ne
olduğunu bilmiyor musunuz?” diye sormaları o bölgede kıtlık söyleyeceğimi bilemez bir hâlde tutulur kalırdım. Ben esas itiba-
acısının ne denli yoğun hissedildiğinin anlaşılmasında oldukça rıyla heyecanlı bir insan olduğum için karşılaştığım bir kriz duru-
önemlidir. Bu soru, kendilerinin hâllerinden anlamayan subaya munda fazlasıyla heyecanlanıyorum.
yönelik de bir isyan olmanın yanı sıra metnin kalan bölümünde Etkinlik No.: 230
de kıtlık konusunun hâkim olacağı yönünde ipuçları vermektedir.
4. Olası Cevaplar: 1. Olası Cevaplar:
Türk Subayı – Sir Bortel, içinde bulunduğunuz coğrafyanın ve Ben başçavuşu haklı buluyorum çünkü başçavuş, Âdem’in değil
karşınızdaki insanların sorunlarından bihaber görünüyorsunuz. devletin çıkarlarını düşünmek zorundadır.
Sir Bortel – Peki, siz benimle bu konuşmayı hangi cesaretle ya- Ben Âdem’i haklı buluyorum çünkü başçavuş bilerek işi yokuşa sür-
pıyorsunuz? mekte ve Âdem’in boş yere zarara uğramasına neden olmaktadır.
Türk Subayı – Ben bir Türk subayıyım. Haksızlık karşısında su- 2. Olası Cevaplar:
sulmayacağını öğrendim atalarımdan. Kimseden korkum yok! Ben Âdem’in yerinde olsaydım isteklerimin gerekçelerini daha
Merhametin en önemli vasıf olduğunu bilirim. Bu insanlara karşı akılcı yollarla anlatır, kendimi acındırmaktan ziyade mantıklı se-
merhamet duymak zorundasınız. beplerle karşı tarafı ikna etmeye gayret ederdim.
Sir Bortel – Biz burada bu insanların daha rahat ve huzur içinde Ben Âdem’in yerinde olsaydım Yakup’un duygularına hitap eder,
yaşamaları için bulunuyoruz. Kıtlık bizim arzuladığımız bir şey benimle duygudaşlık kurmasını sağlardım.
değil, bizi bu şekilde suçlayamazsınız.
Türk Subayı – Siz yalnızca kendi menfaatleriniz için buradasınız. 3. Olası Cevaplar:
Bu insanları ise menfaatlerinize aracılık eden sömürülecek köle- Ben Yakup’un yerinde olsam karar vermez, onu başçavuşa yön-
ler olarak görüyorsunuz ve bu kıtlığın müsebbibi sizsiniz. lendirirdim. Böylece işin sorumluluğundan kurtulmuş olurdum.

807