Page 817 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
4. Muhtemel cevap şöyle olabilir: Etkinlik No.: 268

Kültürlü olma 1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Gelişmişlik Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: Açıklık kavramı,
Türk Kadını Aydın anlatılanların tek anlama gelmesi ve net anlamlı olmasıdır. Akı-
Erdem cılık, anlatımın pürüzsüz olması, hiçbir engele uğramadan akıp
gitmesi demektir. Zorlayan ifadeler olmadı. Çünkü ben çok kitap
Yükselmek okuyan, anlamını bilmediğim kelimelere mutlaka sözlükten ba-
kan bir insanım. Kelime dağarcığım geniş olduğu için metin açık
Etkinlik No.: 266 ve akıcı geldi bana.
Zorlayan ifadeler oldu. Daha önce karşılaşmadığım bazı kelime-
1. Yazma etkinliği öğrencinin birikimine ve hayal gücüne göre leri okurken dilim dönmedi, takıldım. Ayrıca bunların anlamla-
şekillenecektir. Olası cevap şöyle olabilir: Halit Ziya Uşaklıgil rını bilmediğim için anlamakta da zorlandım.
görseldeki duruşuyla, üzerindeki siyah ceket, beyaz gömlek ve
kravatıyla tam bir İstanbul Beyefendisi gibi görünmektedir. Be- 2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
yazlaşmış bıyıkları ve yüzündeki hatlar hayatının uzun bir dö- Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Türlü türlü ve ayrı
nemini geride bıraktığını göstermektedir. Ne çok yuvarlak ne de ayrı ikilemeleri metinde geçmektedir. “Yanakları al al olmuştu.”
uzun bir yüzü vardır. Biçimli bir burun, ince dudaklar... Keskin ve “Onunla renk renk şekerler yedik.” cümleleri örnek olarak ve-
kararlı bakışı, öte yandan yüzüne oturmuş vakur ifadesi tam bir rilebilir. İkilemeler anlamı güçlendirmeye ve pekiştirmeye katkı
edebiyatçı izlenimi veriyor. sağlamaktadır.
2. Bu soruya verilebilecek olası yanıtlar şu şekilde olabilir: “Serveti- 3. a) Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
fünun dergisinin kapağını ben tasarlasaydım dikkat çekici olma- Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: Onu görünce
sı için görseller kullanırdım.”, “Derginin içeriğine dikkat çekmek yüreğim ağzıma geldi. Hasan’ın o hâlini görmeye yüreğim da-
için ana başlıklardan etkileyici sözlerle ipuçları verirdim.”, “Ka- yanmıyor. Az kalsın yüreğime iniyordu.
pakta yer alacak unsurların birbiriyle uyumlu, özgün ve anlam b) Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
bütünlüğü taşıyacak şekilde tasarlanmasına dikkat ederdim.” Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Şimdiye kadar pek
alıcı gözüyle bakmamıştı. Oğullarının artık normal bir yaşam
3. Yazma etkinliği öğrencinin birikimine ve hayal gücüne göre süreceğini sanan anne baba ona güzel de bir kız bularak baş
şekillenecektir. Bu soruya yanıt verilirken anı türünün özellik- göz etmişler. Onlara büyük bir gözdağı vereceğim.
lerine dikkat edilmelidir. Anıda kişisel yaşam izlenimi ve göz-
lemleri yer almalıdır. Anı türü tarihsel olaylarda bizzat bulunan 4. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
veya gözlemci olan kişi tarafından anlatıldığı için birinci kişili Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Çamaşırhaneye girdi-
anlatım ve görülen geçmiş zaman kipi kullanılmalıdır. Gerçek- ğimde keskin bir deterjan kokusu burnumun direğini sızlattı. Üst
lerden uzaklaşılmamalı, anlatım belli bir plan dâhilinde öncelik üste dizilen kirli kıyafetler dağ gibi kocaman olmuştu. Bunları
sırasına dikkat edilerek yazılmalıdır. yıkamak gerekiyordu. Ben de avına saldıran bir panter edasıyla
çamaşırları makineye atmaya başladım. Çamaşırlarmakineden
Etkinlik No.: 267 çıkınca mis gibi olmuştu.
1. a) Görsellerden ikincisine ait olabilir. İkinci görsel metinde an- Etkinlik No.: 269
latıldığı gibi yassı, silindir biçiminde ve metalden yapılmıştır;
kilidi alt kısmındadır. 1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: Bu sözcükler beni
b) Bu kumbara bana ait olsaydı tüm birikimimi aileme hediyeler rahatsız etti. Çünkü yabancı dilden alınan bu sözcükler metni
almak üzere gönül rahatlığıyla harcardım. Bu, beni çok mutlu okurken dikkatimi dağıttı. Bu sözcükler beni rahatsız etmedi.
ederdi. Aile, benim kültürümde önemli bir yer tutar. Aileme Çünkü günlük hayatta da sıklıkla karşılaştığım bu sözcükler
değer verdiğimi hem saygılı davranışlarımla göstermeyi ter- okuma esnasında özellikle dikkatimi çekmedi.
cih ederim hem de hediyeler alarak yüzlerini güldürmek iste- 2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
rim. Aldığım hediyenin maddi yönden ziyade manevi olarak
onları mutlu etmesi beni de mutlu eder. Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: “Bursa’da bir gün,
babam eve bir koyunla geldi.” cümlesi nesneldir. “Birkaç yıl bana
Kumbaramdaki birikimlerimi kendi ihtiyaçlarım için kullan- et yediremediler.” cümlesi nesneldir. “Hayvan … hürmeten arka-
mayı tercih ederim. Kendi ihtiyaçlarımı ve istediğim şeyleri da sessiz ve şaşkın bekliyor...” cümlesi özneldir. “…koyunu olan
almak için ailemden para istememe gerek kalmaz. Bu durum ilk çocuğum ve çok karizmatiğim.” cümlesi özneldir.
da ailemi mutlu etmemi sağlar. Metnin geneline bakıldığında kişisel yorum içeren cümlelerin
2. Metinlerde kullanılan görseller, birçok kelimeyle anlatılabilecek daha fazla olduğu görülmektedir. Bu bakımdan metnin öznel an-
bir metnin daha çabuk anlaşılmasını ve okuyanlar tarafından latıma sahip olduğu söylenebilir.
daha ça buk algılanmasını sağlayacaktır. Kelimelerle hafızaları- 3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
mızda belirlenen görüntünün somut hâle gelmesiyle anlatılan- Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: Evet, düşünüyo-
ların daha kolay hatırlanması mümkün olur. Görsel unsurlar rum. Yazarın duygu ve düşüncelerini içinden geldiği gibi, sami-
ilgi çekicidir, bu nedenle okunan metnin daha iyi anlaşılmasına mi bir biçimde yazmasına içtenlik denmektedir. Bu metinde de
olanak sağlar. yazar olaylar karşısındaki duygu ve düşüncelerini yazarken içten
3. Bu etkinlik, öğrencinin birikimine ve hayal gücüne göre şekille- bir anlatıma başvurmuştur. Bu anlatımı babasının ona koyun al-
necektir. Hazırlanacak olan anı defterinde önce fotoğraflar belir- masından duyduğu mutluluğu ve kurban bayramındaki üzüntü-
lenecek ve sıraya konulacaktır. Bu planlamadan sonra yaşanan sünü ifade ederken kullandığı dilden anlayabiliriz. Hayır, düşün-
anı ile ilgili kısa notlar tutularak öğrenciler o anki hislerini an- müyorum. Yazarın anlatımında abartıya başvurması, “Tarzan’dan
latacaktır. Böylece anılar hem görsel hem de yazılı olarak kalıcı daha zeki ve daha hızlı koşuyor. Yemin ederim, frizbi atsan geti-
hâle getirilecektir. recek." benzeri cümleleri çokça kullanması bana içten gelmedi.

815