Page 819 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
min edebî ve siyasi anlayışına göre şekillenebilir. Yazar ger- tır. Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir:
çekliği olduğu gibi vermeyi amaçlarken kendi görüşlerinden a) Sadece bilgi içeren cümleler olsaydı sıkıcı olurdu. Sonuçta anı
tamamen bağımsız hareket edemeyebilir ancak yine de anlat- okurken o yazarın yorumlarını da merak ediyorsunuz. Herhangi
mak istediği özden ayrılmaz. Aralara kendi yorumunu ekle- bir konuya karşı bakış açısını ve değerlendirmelerini öğreniyor-
yebilir. sunuz.
Bu da gerçeği değiştirmez. Bir tarihçi gibi olmasa da edebiyat- b) Sadece bilgi anlamı içeren cümeleleri okumayı severim. Anı türü
çıların geçmişle gelecek arasında bir bağ kurması gerekir. Sa- de olsa yazarın verdiği bilgileri öğrenmek hoşuma gider.
natçının bir amacı da içinde bulunulan topluma ait özellikleri
gelecek kuşaklara anlatmaktır. 4. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
4. Öğrenciler bu soruyu kendi hayal dünyası ve bilgi birikimi Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir. Mihran Efendi’yi
doğrultusunda cevaplayacaktır. Metinde anlatılan dönem Os- severdim. Çünkü çok çalışkan ve azimliydi. Bana gülen yüzüyle
bakar ve sürekli hâlimi hatırımı sorardı. Bir şeye ihtiyacım olsa
manlı Devleti’nin son dönemleridir. Saraya herkes rahatlıkla
girememektedir. Saraya davet edilen kişiler saray kurallarına mahcup bir ifadeyle yüzüne bakardım. O, hemen ne isteyeceği-
mi esprili şekilde tahmin etmeye çalışırdı.
uygun davranmalıdır. Büyüklere hürmette kusur etmemek ge-
rekmektedir. Padişah bilgili ve kendinden emin bir kişiliğe sa- Etkinlik No.: 276
hiptir; karşısındaki kişiler de söyledikleri sözlere dikkat etmeli,
maksadı aşmamalıdır. 1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
5. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. Muhtemel cevaplardan birkaçı şöyle olabilir: Abdükhakim
Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: “Toplumuzda saygı ve edep Bey metnin başında yazar için vefalı, hoşa giden tarafı çok
her dönemde önemli unsurlardan biri olmuştur. Eskiden ol- olan bir arkadaş iken metnin sonunda yazara hakiki bir uçu-
duğu gibi günümüzde de büyüklerin sözünü kesmeden din- rum ve korkunç bir boşluk gibi görünmektedir. Yazar, sene
leme; eş dost, komşuya hâl hatır sorma; tanıdıklarımıza selam sonu imtihanlarında çocukların Fransız gramerini çok iyi öğ-
rendiklerini fakat Fransızca bilmediklerini ifade etmektedir.
verme, misafirleri kapıya kadar uğurlama gibi geleneklerimiz
devam etmektedir.” Her iki durum da bu metinde hem duygusal hem de mantıksal
çelişkiler doğurmuştur. Dolayısıyla bu cümleler metindeki tu-
Etkinlik No.: 274 tarsız ifadelerdir.
2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
1. "Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. Muhtemel cevaplardan birkaçı şöyle olabilir: Yazar, “Dostoiev-
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Metinde geçen “Ka-
bataş Lisesi’nde ona duyulan sevgi ve saygı şaşırtıcı değildir.” sky’yi ise yeni yeni tadıyordum. Muazzam bir şeydi bu. Her an
dünyam değişiyordu. İnsan ıztırabiyla temasın sıcaklığı her sa-
ve “O, usta bir çevirmendir.” cümleleri birer yorum cümle- hifede sanki kabuğumu çatlatacak şekilde beni genişletiyordu.
sidir. Metindeki “İlk şiir kitabı 1945’te yayımladığı Kapalı Düşüncem adetâ bir kaç gece içinde boy atan o mucizeli nebat-
Çarşı’dır.“ ve “Şairin 14 şiir kitabı vardır.” cümleleri birer bilgi lara benziyordu. Cildden cilde atladıkça ufkum başkalaşıyor,
cümlesidir." insanlığa ve hakikatlerine kavuştuğumu sanıyordum.” cümle-
2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. lerinde belirttiği görüşlerini kanıtlama ihtiyacı duymamıştır.
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Metin, savunduğu Çünkü yazar, bu metni deneme türünde kaleme aldığından
düşünce doğrultusunda ilerlediği için tutarlıdır. Yazar; metnin okuyucusunu kendisi gibi düşündürme kaygısı taşımamak-
başından itibaren öğretmeni B. Necatigil’in sevilen, sayılan bir tadır. Bu cümleler yazarın bireysel düşüncelerini ifade eden
kişi olduğundan, onun Türk edebiyatı içindeki özgün kimliği yorum cümleleridir.
ve yerinden, üreticiliğinden bahsetmiştir. Düşüncelerini ka-
nıtlayıcı cümlelerle desteklemiştir. Metinde duygusal ve dü- 3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
şünsel çelişkiler söz konusu değildir." Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Yazarın okunan
kitapların insan ufkunu arttırdığı, ona yepyeni gerçeklikler
3. "Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açık- kazandırdığı görüşüne katılıyorum. Çünkü her kitap; yeni bir
tır. Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Metindeki bilgi hayattır, bilgidir, görüş ve düşünüştür. Yazarın bir dilin gramer
cümlelerini “Şair, harika geçirdiği 44 yılına birbirinden de- metotlarına ihtiyacı olmadığına dair görüşüne katılmıyorum.
ğerli üç sözlük ve oldukça başarılı kitap çevirileri sığdırmış- Çünkü bir dilin gramer kurallarını öğrenmeden o dili tam ola-
tır.” ve “65 yıllık keyifle geçen ömrünün 32 yılını çok verimli rak öğrenmiş sayılamazsınız. Bunu sağlamak için de gramer
ve çalışkan bir öğretmen olarak yaşamıştır.” şeklinde yorum öğretimiyle ilgili bazı metotlara başvurulması kaçınılmazdır.
cümlelerine dönüştürebilirim."
4. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Etkinlik No.: 275 Muhtemel cevaplardan birkaçı şöyle olabilir:
Gerekçe: Yazar bu metni, kitap okumamanın insanı öğrenme is-
1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. tek ve merakından uzaklaştıracağını ve kitap okumayan bir in-
Muhtemel cevaplardan birisi şöyle olabilir: Bu cümle yorum sanla ortak bir duygunun, paylaşımın gelişemeyeceğini anlatmak
cümlesidir. Cümlenin içinde geçen “olacak ki” ve “sanırım” için yazmıştır.
ifadelerinden bunu anlamamız mümkündür. Olacak ki ifadesi
cümleye bir değerlendirme anlamı kattığından cümlede ya- Kanıt: Kanıtlayıcı anlatım; inandırmaya, aydınlatma ve bir baş-
zarın yorumu bulunduğunu söyleyebiliriz. Sanırım ifadesi de kasına kendi görüşünü kabul ettirmeye dayalı bir anlatımdır. Ya-
tahmin anlamı içermektedir. zarın metin boyunca böyle bir kaygısı olmamıştır. Dolayısıyla bu
metin, kanıt içeren cümleler barındırmamaktadır.
2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Muhtemel cevaplardan bazıları şöyle olabilir: İçinde değerlen- Tutarlılık: Metinde duygusal ve düşünsel çelişkiler bulunmakta-
dır.
dirme anlamı olmayan cümleler bilgi cümlesidir. “Sokak üs-
tündeki oda da Mihran Efendi’ye ayrılmıştı.” ve “Matbaalarda Geçerlilik: Metinde savunulan düşünceler günümüzde de savu-
eskiden makineler motörlerle değil, elle çevrilirdi.” cümleleri nulmaya devam etmekte, geçerliliğini korumaktadır.
bilgi içeren cümlelerdir. Doğruluk: Metinde savunulan düşünceler kişisel görüşlere
3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açık dayandığı için bunların doğruluğu tam olarak kanıtlanamaz.

817