Page 821 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
Türklerinde at önemlidir ve günlük yaşamın en önemli parçası- isterken belki de daha ilk cümlelerini bile söylemeden susmak
dır. Atların o coğrafyada çok oluşu, kıllarından yararlanmayı da zorunda kalacağını düşünmektedir. Yazar her iki durumda da
sağlayacaktır. Yine yazarın bulunduğu coğrafyada tarlalar, bağ söyleyeceklerini tamamlayamama endişesi yaşamaktadır.
ve bahçeler işlenmekte, çocukların zamanının büyük kısmı bu
alanlarda geçmektedir. Bu durum da çocukların doğadaki nes- 4. Başlığa baktığımızda zamanın geçmediğini düşünürken içe-
nelerden oyuncak yapmalarına olanak sağlayacaktır. Odundan rikte zamanın çok çabuk geçmesi ile ilgili yazarın duygularını
yapılan topaçlar, ağaçtan yapılan sapanlar da bu kültürün, gele- öğrenmekteyiz. Yazar çocukluğunda zamanın gittikçe uzadığı-
nek ve anlayışın yansımaları olacaktır. nı düşünmekte ve sürekli zamanın çabuk geçmesi isteğindedir
ama zaman çok yavaş ilerler; bu nedenle kış gelecek mi, Martın
3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. dokuzu ne zaman diye sormakta, mayıs ayını iple çektiğini be-
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Metinden yer yatağı lirtmekte ve bu zaman dilimleriyle ile ilgili düşüncesi olan “Va-
kavramını seçiyorum. Yer yatağı, Türk kültürü ve geleneğinin kit Geçmek Bilmiyordu” ifadesini başlık olarak kullanmaktadır.
bir yansımasıdır. Kültürümüzde misafir kabul etmek, onları Aynı zamanda bu başlıktan geçmişte vaktin geçmediği de anla-
evimizde yatırmak misafirperverliğimizin bir göstergesidir. şılmaktadır. Yetişkin olduğu dönemde ise zaman o kadar çabuk
Ayrıca geleneksel aile yapımızda geniş aile özelliği vardır. Evli geçmektedir ki yazar bu sefer de vaktin çok çabuk geçmesi ile
bir çift, bunların evlenmemiş çocukları ve aile büyüklerinden ilgili telaşlıdır. Zaman çok çabuk ilerlemekte ve yazar zamanı
oluşan bir evde yatak odası sayısı yetersiz kaldığı için yerlere yetirememektedir.
yatak serilir. Bu gelenek özellikle kent yaşamında artık devam
etmemektedir. 5. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: Bir sınav anı yaşıyorsak, hasta
Etkinlik No.:281 isek, yabancı bir yerdeysek, yalnızsak bu gibi zamanların bir an
önce bitmesini isteriz. Böyle zamanlarda sıkılabiliriz. Yaşadığı-
1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. mız zaman dilimi bizi keyiflendiriyorsa, karşımızda hoş sohbet
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Atatürk her anlam- bir arkadaşımız varsa, çok mutlu olduğumuz, kendimizi iyi his-
da örnek bir şahsiyettir. Çocuklarla ilgili düşünceleriyle bütün settiğimiz anlarda da zaman hiç bitmesin isteriz. Anı türünde
insanlığa iyi bir örnek olmuştur. Bence günümüzde çocuklara metin yazarken kişisel yaşam izlenim ve gözlemleri yer alır. Bu
iyi davranılıyor. Eskiden belki yeteri kadar sevgi gösterilmeyen nedenle birinci kişili anlatım ve görülen geçmiş zaman kipi kul-
çocuklar artık daha güzel davranışlarla yetiştirilmektedir. lanılmalıdır. Gerçeklerden uzaklaşılmamalı, anlatım belli bir
2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. plan dâhilinde öncelik sırasına dikkat edilerek yazılmalıdır.
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Günümüzde çocuklar Etkinlik No.: 283
yasaklar ve kısıtlamaların da etkisiyle eve kapanıp kalmışlardır.
Onları daha fazla mutlu edecek ve enerjilerini harcayabilecekle- 1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
ri sosyal aktivite ortamları oluşturulmalıdır. Ayrıca çocukların Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: Edebiyatımızda benzetme
geleceklerini daha iyi planlayabilmek adına da mutlaka bir şey- sıklıkla kullanılan bir söz sanatıdır. Metinde Atatürk’ün hem
ler yapılmalıdır. fiziksel hem kişilik özellikleriyle bir arslana benzetildiği görül-
3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. mektedir. Arslan hayvanlar âleminde lider olma, güç, gurur, ka-
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Evet bazen duyuyo- rarlılık gibi özellikleri ile ön plana çıkmaktadır. Bu yönleriyle
rum ne yazık ki. Çocuklar merak ediyor ve bir şeyler öğrenmeye yazar tarafından arslana benzetilmiştir. Atatürk’ün bir türkü
çalışıyorsa çok soru soracaktır. Sabretmeli ve sorularına teker mırıldanması da yazara aslan kükremesini andırmıştır. Ancak
teker cevap verilmelidir. Çocukların araştıran ve sorgulayan bi- türkü sözleriyle düşüncelere dalan Mustafa Kemal’in hüznü ya-
reyler olması için onlara karşı anlayışlı olmak gerekir. zara yaralı bir aslanı çağrıştırmıştır.
4. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. 2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Atatürk’e ilk sorum Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: Atatürk hem Türk halk mü-
gerçekleştiremediği hayallerinin neler olduğu. Atatürk’e ço- ziğini hem de Türk sanat müziğini çok seven, ait olduğu toplu-
cukların onunla ilgili yazdığı şiirlerden oluşan bir kitap hediye mun kültürüne vakıf bir liderdir. Bu anıda da anlatıldığı üzere
ederdim. çokça bilinen bir halk türküsünü mırıldanması ve sözleri üzeri-
ne kafa yorması kendisinin halk kültürüne olan derin sevgisi-
Etkinlik No.: 282 ni düşündürebilir. “Birader tabiat önünde insan bir hiç, amma
hiç!” sözünden de anlaşıldığı üzere insanın dünyada gelip geçici
1. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. olduğunun bilincinde olan Mustafa Kemal Atatürk, asıl kalıcı
Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: “Zamanın hızlı ya da yavaş olanın fikirler olduğunu düşünmektedir.
geçmesi algımızla alakalıdır. Tatil günlerinin çok hızlı geçtiği-
ni düşünmek gibi.”, “Yaşın ilerlemesiyle geçmişe dönüp değer- 3. a) Yazma etkinliği öğrencinin bilgi birikimine ve hayal gücüne
lendirme yapıldığında, anılar gözden geçirildiğinde zamanın göre şekillenecektir. Olası cevap şöyle olabilir:"İzmir’de yaşa-
çabuk geçmiş olduğu izlenimine kapılırız.” yanlar bilir, Bornova genciyle yaşlısıyla cıvıldayan bir ilçedir
2. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır. İzmir’de. İşte ben, takvimler 30 Ekim 2020’yi gösterirken
Bornova’nın en işlek caddesinde, yanımda kızımla yürüyor-
Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: “Zamanın kısalması, yetme- dum. Asfalt, ayağımızın altından çekiliveren bir halıya dö-
mesi; küçük, kısa bir an ifade etmesi vb.” Zamanla ilgili geçmi- nüştü bir an. Kızımla ben kalakalmıştık. Karşımızda sarsılan
şi değerlendirme ve gelecekle ilgili zamandan beklentilerini, binalardan biri aniden bir toz bulutuna dönüştü ve yerini bir
zamanla ilgili düşüncelerini öğrenciler farklı şekillerde cevap- moloz yığınına bıraktı. Depremin bitmesiyle kendimi sakin-
layabilirler: “Zaman su gibi akıp gitmektedir.”, “Zaman göz leştirmeye çalıştım, kızımın elinden tutarak Büyük Park’a
açıp kapayıncaya kadar geçmektedir.”, “Fotoğraflara bakarken yürüdüm. Bir yandan kızıma deprem anında ve sonrasında
zamanın farkına varıyorum.” yapılması gerekenleri anlatıyordum, öte yandan göçük altın-
3. Yazar zamanın ilerlemesiyle muhatabının fiziksel olarak de- da kalanlar için dua ediyordum."
ğiştiğini düşünür, yüzünde kırışıklıklar, çizgiler oluşmuştur. b) Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır ve yoruma açıktır.
Yazar daha yeni anlatmaya başladığı sırada muhatapları yorul- Muhtemel cevaplar şöyle olabilir: “Ben bir anı yazarı olsay-
muş, uykunun eşiğine gelmiştir. Bunu anlatırken bir yandan dım ilkokul öğretmenimle olan bir anımı anlatırken Reşat
da yazarlığını düşünerek altmış beş yıllık dertlerini anlatmak Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanındaki Feride’nin idealist

819