Page 186 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 88

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.6.2. Homeostasinin sağlanmasında böbreklerin rolünü belirtir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Hipotez Kurma Becerisi

Etkinlik İsmi BÖBREK DEYİP GEÇME 40 dk.
Amacı Böbreklerin insan yaşamı için önemini açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Böbreklerin görevleri ve diyaliz olayının nasıl gerçekleştiği ile ilgili aşağıdaki metni okuyunuz.

Böbrekler insan vücudu için son derece önemli görevlere sahiptir. Homeostasinin korunmasını sağlayan
bu görevler şöyle sıralanabilir:
1. Vücut sıvı ve elektrolit dengesinin korunması: Su, sodyum, potasyum, hidrojen, bikarbonat, kalsiyum,
fosfor, magnezyum…
2. Metabolik artık ürünlerin atılması: Üre, ürik asit, kreatinin...
3. İlaçlar, toksinler ve metabolitlerin detoksifikasyonu ve atılması
4. Hücreler arası sıvı hacmi ve kan basıncının hormonal düzenlenmesi
5. Eritropoietin hormonu üretimi ile alyuvar yapımının sağlanması
6. D vitamini üretilmesi
7. Kan pH’sinin düzenlenmesi
8. Uzun süreli açlık durumlarında amino asit ve diğer bazı öncül maddelerden glikoz sentezlenmesi
http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/bobreklerin_temel_fonksiyonlari.pdf (Düzenlenmiştir.)

Bir insanın böbrekleri tamamen ya da kısmen çalışamaz hâle geldiğinde ciddi sorunlar ortaya çıkar.
Kişinin yaşamına devam edebilmesi için ya böbrek nakli yapılması ya da diyaliz denilen tedavi yöntemi-
nin uygulanması gerekir. Otuz-kırk yıl önce ileri böbrek yetmezliği olan hastalar günler haftalar içinde
kaybedilirdi. Diyaliz teknolojisinde sağlanan gelişmeler bu hastalarda önce yaşam süresini uzatmış, daha
sonra yaşam kalitesinin artmasını sağlamıştır.
Diyaliz, yarı geçirgen bir zar aracılığıyla hastanın kanında biriken atık maddeler ile fazla suyun vücuttan
uzaklaştırılması esasına dayanan bir tedavi şeklidir. Hasta kanı, ince zarlardan meydana gelen boru-
cukların içerisinden geçirilir. Bu zarlar diyaliz sıvısı içeren filtreden geçer. Diyaliz sıvısı normal vücut
sıvılarının yoğunluğuna sahip özel bir sıvıdır. Kan hücreleri ve proteinleri hariç kanda biriken atık mad-
deler difüzyon ile diyaliz sıvısına geçer. Daha sonra diyaliz sıvısı uzaklaştırılır. Böylece kandaki madde
yoğunluğunun dengesi korunmuş olur.

Kandak atık
maddeler n d yal z
Kan sulandırıcı Tem z d yal z sıvısı le
eklen r sıvısı uzakla tırılması

F ltre

D yal z

Hastanın kolundan Tem zlenen kan
alınan kan toplardamara ver l r
(Atardamar b r
aparat yardımıyla
toplardamarla
b rle t r lm , Hava tutucu
s steme toplardamar
üzer nden kan ver l yor.)

Görsel: Diyaliz işlemi

183