Page 187 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

88 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Aşağıdaki soruları metin ve görselden yararlanarak cevaplayınız.

1. Böbrekleri iflas etmiş bir kişi tedavi edilmezse çok kısa bir süre içerisinde yaşamını yitirebilmek-
tedir. Ancak diyaliz ile bu durum önlenebilmektedir. Buna göre böbreklerin iflas etmesi sonucu
yaşamsal tehlikenin ortaya çıkmasında en etkili faktörün ne olduğu söylenebilir? Kısaca açıklayınız.
Yönerge Böbreklerin homeostasiyi sağlamasındaki görevleriyle ilgili metin ve görselden yararlanarak soru-
ları cevaplayınız.
Bir maddenin kanda bulunması gereken normal değerine eşik değer denir. Bir maddenin kandaki
yoğunluğu, eşik değerin üzerinde ise bu değeri aşan kısım nefron kanalcıklarından geri emilmez, id-
rarla dışarı atılır. Homeostasinin bozulmaması için böbrekler, ADH ve aldosteron gibi hormonlarla

2. Böbrek hastası bir insanın ilaç kullanımı sırasında yaşayabileceği sıkıntıların neler olabileceğini açıklayınız. beraber, su ve elektrolit dengesini düzenler. Kan basıncının ve kanın ozmotik basıncının dengelenme-
sine yardım eder. Ayrıca böbrekler, metabolik atıkların atılmasını sağlar. Üre, ürik asit, bilirubin gibi
vücuda zararlı olan metabolizma ürünlerini ve kreatinini uzaklaştırır. Besin, katkı maddeleri ve ilaçlar
gibi dışarıdan alınan yabancı maddeleri ve toksinlerin çoğunu da vücut dışına atar. Böbrekler, asit
baz dengesinin düzenlenmesine de katkıda bulunur; akciğerlerle beraber kan pH’sini 7,3-7,4 arasında
sabit tutar. pH değiştiğinde böbrekler farklı zamanlarda hidrojen veya bikarbonat iyonları salgılayarak
kan pH’sini düzenler.
3. Diyaliz böbreğin hangi işlevlerini yerine getirmesinde yetersiz kalır?

KAN OZMOTİK
BASINCI NORMAL
H potalamus uyarılır.

D stal tüpten suyun ger em l m artar.
Plazma ozmot k basıncı artarsa
4. Yapay bir böbrek tasarlayacak olsaydınız kansızlığın (aneminin) oluşmaması için bu böbrekte hangi
özelliğin olmasını sağlardınız? Böbreğin görevlerini dikkate alarak açıklayınız.

Su çme steğ artar.

ADH

5. Kişinin kanında bulunup diyaliz aygıtının atık haznesinde bulunamayacak üç farklı madde belirti-
niz. Cevabınızı gerekçesiyle yazınız. H pof z n arka lobundan ADH salgılanır.

Görsel: Suyun hormonal kontrolü

1. Diyabet hastası Oktay Bey, üzüm yedikten bir süre sonra çok susamıştır. Bu durumun nedenini
6. Böbrek hastalarının vücudunda ödem birikmesi sonucunda yüzde, ellerde ve ayaklarda şişkinlikler açıklayınız.
görülebilmektedir. Bu şişkinliklerin neden oluştuğunu açıklayınız. Açıklamanızı destekleyecek en az
iki tane argüman sununuz.

184
Hazırlayan: Serpil AKTEPE