Page 255 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Efe, miyoptur ve görüntü retinanın önüne düşmektedir. Görün- Etkinlik No.: 26 - Biyonik Kulak
tüyü sarı benek üzerine odaklamak için kalın kenarlı mercekli
gözlük kullanmalıdır. 1. Elektrotlar, iç kulakta salyangozun içindeki kohlear kanala yerleş-
tirilir. Çünkü elektrotlar sinyali doğrudan sinirlere verir. İşitme
sinirleri, kohlear kanalının içindedir. Elektrotlardan gelen elekt-
riksel sinyalleri, işitme sinirleri alır ve bilgiyi uyartı şeklinde bey-
nin kulakla ilgili bölümüne ulaştırır.
2. Koklear implant takılan kişiler sesi sağlıklı bir insan gibi algılayamaz.
Sağlıklı işiten kişiler sesi, sıvı dalgaları şeklinde kohlear kanalına
Kemal, astigmattır. Kornea veya göz merceğindeki şekil bozuk- iletilirken, koklear implant takılan kişilerde ses elektriksel olarak
lukları sonucunda ışık farklı açılarda kırılır ve retina üzerine da- iç kısımlara doğru gönderilir. Bebeklerde koklear implantı takıl-
ğınık düşer. Retina üzerine dağınık düşen ışınlar nedeniyle net masıyla beraber bebek bu sesi öğrenir ve hayatı boyunca bu sesle
görüntü oluşmaz. Bu göz kusuru, iç içe geçmiş farklı kırma indi- yaşar ve onun dili bu olur. Alacağı iyi bir eğitimle beraber yaşıt-
sine sahip iki mercekten oluşan silindirik mercekle düzeltilebilir. larına yakın konuşma becerisine sahip olabilir. Sonradan işitme
kaybı olan kişiler için ise yeni bir dil öğrenimi gibi bir süreç ilerler.
3. İşitme kaybına bağlı kişiler en başta iletişim konusunda sorun ya-
şarlar. İşitme kaybına bağlı olarak ilk başta yalnızca kendisine söyle-
nenleri tekrar ettiren kişiler, ilerleyen dönemde konuşma açısından
da sorun yaşarlar. Çünkü işitsel kortekse uzun süre ses gitmemesi
nedeniyle bu bölge gittikçe körelir ve bağlantıda olduğu konuşma
bölgesi de körelmeye başlar. Yani nasıl doğuştan işitme kayıplı bir
Etkinlik No.: 25 - Doktor Olsaydın birey ses duymadığı için konuşamazsa bu kişiler de bir süre sonra
harfleri ve kelimeleri duymaya duymaya konuşmaları bozulur. Her
1. Hastanın doktora ilk başvurduğu andaki sorunu orta kulak ilti- geçen zaman konuşmayı anlamaları daha çok bozulur.
habı olabilir. Çünkü hastanın bulgularından ateş, işitme güçlüğü, 4. İşitme kaybının nedenleri şunlardır: doğuştan gelen nedenler, ha-
yakın dönemde geçirilmiş enfeksiyon gibi bulgular orta kulak il- milelik sürecinde annede kızamıkçık, sifiliz enfeksiyonları, bebeğin
tihabı ile benzer bulgulardır. düşük doğum ağırlığı, doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalma-
2. Doktor, orta kulak iltihabı olduğunu düşünürse antibiyotik teda- sı. Diğer işitme kaybı nedenleri ise menenjit, kızamık, kabakulak
visi gereklidir. Çünkü hastalık, bakteriyel kökenlidir ve antibiyo- geçirilmesi, kronik kulak enfeksiyonu, kulakta sıvı toplanması,
tik grubu ilaçlar bakteriler üzerinde etkilidir. bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, baş ve kulak
3. İşitmeyle ilgili duyu hücreleri kulakta yer alır ancak işitme du- yaralanmaları, gürültüye çok maruz kalınması, duyu hücrelerinin
yusunun oluştuğu merkez, beyinde yer alır. Bu nedenle işitme yaşlanması ve dejenerasyonu, kulak kiri ve yabancı cisimlerdir.
probleminin kaynağının beyinde olabileceğini düşünen doktor Tüm işitme kayıpları kalıcı değildir. Dış kulakta ya da orta kulakta
hastasından bu tetkiki istemiş olabilir. olan sorunlar çoğunlukla müdahale edilerek tedavi edilir ve işit-
4. Orta kulak iltihabı enfeksiyonu bazı durumlarda tam tedavi edilemez- me normale döner. Salyangoz ya da işitme sinirinde olan sorunlar
ise çoğunlukla geri döndürülemez şekilde olur ve kişi bu kayıpla
se Meniere hastalığına dönüşebilir. Bu hastalıkta birey denge problem- yaşamak zorunda kalır.
leri yaşar. Hastanın 15 gün sonra şikâyetleri bu yönde olduğundan
doktor hastada denge sorununa bağlı bu hastalığı düşünmüş olabilir. 5. Sesi çok açmadan kulaklık kullanılsa bile kulağa zarar verebilir. Çün-
5. Boğaz enfeksiyonunun etkeni kulağa ulaşmış olabilir. Çünkü kulak kü kulaklıklar, kulağın hava almasını engelleyerek kulak içine basınç
yapmakta; sinirleri uyaran duyu tüylerinin hassasiyetini azaltmakta-
ile yutak arasında östaki borusu denilen kanal aracılığıyla bazen te- dır. Ayrıca kulaktaki sıvı hareketlerinin artmasına, kulaktaki kristal-
davide gecikilen boğaz enfeksiyonları orta kulak iltihabıyla sonuç- lerin konumunun bozulmasına ve denge kaybına neden olmaktadır.
lanabilir. Hasta bir süredir solunum yolu enfeksiyonunu geçirdiğini
ve kendi kendine geçmesini beklediğini bildirmiştir. Bu durumda Etkinlik No.: 27 - Hem Kasılır Hem Gevşerim
hastalık ilerleyerek orta kulak iltihabına neden olmuş olabilir.
1. Çizgili kaslar, istemli çalışan kaslardır. İstemli kas hareketlerinin kont-
6. İşitme ile ilgili problemler günümüzde kök hücre tedavisiyle çö- rolü beyin korteksi ve omurilik tarafından gerçekleştirilir. Düz kaslar
zümlenebilmektedir. Erişkin bireylerde kanda ve kemik iliğinde ve kalp kası istemsiz olarak çalışır. İstemsiz kas hareketlerinin kontrolü
bulunan kök hücreler ve kan tetkiki yapılabilmesi için doktor bu ise beyin sapının (omurilik soğanı, pons ve orta beyin) otonom bölge-
tahlilleri hastasından istemiş olabilir. leri tarafından gerçekleştirilir. Hipotez doğrudur, desteklenebilir.
7. Kulak ile boğaz arasında kanal vardır ancak bu kanal kulak zarı 2. Bu girinti çıkıntıların amacı yüzey alanını arttırmaktır. Bu çıkın-
ile kapalıdır. Kulak zarı ilacın boğaza gelmesine manidir. Kulak tılar üzerinde sinir hücrelerinden gelen uyarıların kas hücrelerine
zarı delik ya da anatomik olarak açıklık bulunması durumunda aktarılmasını sağlayan sodyum ve kalsiyum kanalları bulunur.
dahi ilacın boğaza gelme ihtimali düşüktür. Çünkü damlatılan 3. Kas hücrelerinin sahip olduğu çekirdek sayısı ile bantlaşma ara-
ilaç emilime uğrayacaktır. Büyük olasılıkla bu durum hastanın sında bir ilişki söz konusu değildir. Çizgili kaslarda çok sayıda çe-
psikolojik olarak algıladığı bir durum olabilir. kirdeğin bulunması, embriyonik dönemde çok sayıda hücrenin
8. İşitme kaybının tedavisinde, işitme cihazları ve kulak içi implantlar kaynaşması sonucunda gerçekleşir. Bantlaşma ise aktin ve miyo-
mevcuttur. İşitme cihazları (işitme protezleri), hafif ve orta derecede zinlerin düzenli diziliminden kaynaklanmaktadır. Düz kaslarda
işitme kaybı olan hastalar için tasarlanmıştır. İşitme cihazları sesi alır, ise aktin ve miyozin proteinleri düzenli sıralanmadığından bant-
yükseltir ve normal işitme kanalı boyunca iletir. Koklear implantlar laşma görülmez. Düz kaslarda ise embriyonik gelişim sırasında
ise işitme cihazlarıyla dahi hiçbir ses algılayamayan ileri derecede hücrelerin kaynaşması gerçekleşmez.
işitme kaybı olan hastalar için tasarlanmıştır. Koklear implantlar; sesi 4. Kalp kası hücrelerindeki aksiyon potansiyeli, çizgili kas hücre-
alır, işler ve hasarlı bölümleri geçerek işitme sinirini elektriksel olarak lerindekinden yaklaşık 20 kat daha uzun sürer. Kalp kasındaki
uyarır. İleri ya da tam işitme kaybı vakalarında, işitme cihazları ye- bu bağlantılar, hücreler arasında doğrudan elektiriksel bağlantılar
terli güce sahip değildir. Eğer kohlea hasar görmüşse, sesi yükseltmek sağlamaktadır. Bu nedenle kalp kasında oluşan aksiyon potansi-
işe yaramaz. Sinyalin doğrudan işitme sinirine iletilmesi gerekir. yelleri kalpteki tüm kas hücrelerine yayılır ve tüm kalbin kasılma-
(the-implantation-step-by-step--turkish--docext0114.pdf’den düzenlenmiştir) sını sağlar. Ayrıca tetanosu (kramp) önler.

252