Page 240 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

117 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Cumhuriyet’in düşünce temellerini oluşturan Türkçülük düşüncesinin işlendiği makalelerin top-
lumumuzun değişmesinde önemli payı vardır. Bu, Cumhuriyet’in ilanından sonra da devam eder.
Cumhuriyet’in atılımları ve bilimde, teknolojide, sanayideki gelişmeler daha fazla makale yazılma-
sını sağlar. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Edebiyat Üzerine Makaleler”, Yahya Kemal Beyatlı’nın “Aziz
İstanbul, Eğil Dağlar” Yaşar Nabi Nayır’ın “Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri”, Hasan Ali Yücel’in
“Pazartesi Konuşmaları, İyi Vatandaş İyi İnsan”, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Kadınlık ve
Kadınlarımız, Ergenekon” makaleleri bu dönemin düşünce dünyasını biçimlendirir.
Makale, 1860’tan itibaren her zaman düşünce dünyamızı belirlemiş, yaşanan sorunlar karşısında
-edebiyatta, bilimde, sanatta, siyasette- çözüm arayan aydının, köşe yazarının, bilim insanının ve
siyasetçinin çözümlerini taraflara duyurmakta kullanılmıştır. Her ne kadar bir edebî metinde olduğu
gibi türün bir “tanınmış, ünlü” yazarı/eseri söylenemeyecek olsa da makale düşünen, düşündüğünü
açıklıkla, cesaretle anlatan toplumların adsız kahramanlarıdır.
Metin Çetin, Makale ve Biz

1. Okuduğunuz makaledeki Şiir, eski edebiyatımızda da olan ve oldukça köklü bir geleneğe sahip bir tür
olduğu için içerikte yeniye uyarak kolayca halka ulaşabildi. Düz yazımızın ise böyle bir şansı yoktu.
cümlesinde anlatılan düz yazımızın köklü bir geleneğe sahip olmamasının makalemizin öncü yazar-
larına ve onların makale yazımına sizce nasıl bir etkisi olmuştur?

2. Şinasi’nin Tercüman-ı Ahval’de yayımladığı makaledeki “Mademki bir sosyal toplulukta yaşayan halk
bunca kanuna ait vazifeler ile yükümlüdür, elbette sözle ve yazı ile kendi vatanının yararına dair fikir-
lerini açıklamayı kazanılmış hakları arasında görür.” cümlesi günümüzdeki hangi özgürlük anlayışı
ile ilişkilendirilebilir? Açıklayınız.

3. Yazıldığı dönemi de dikkate alarak Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Kadınlık ve Kadınlarımız”
makalesinin içeriği ile ilgili tahminlerde bulununuz.

4. Gazetelerde ilk sütuna veya birinci sayfaya konan, yayın kurulunun önemli gördüğü bir konu hak-
kında ve genellikle imzasız ama gazetenin en saygın, deneyimli yazarı tarafından yazılan yazıya
başmakale (başyazı) denir. Metindeki hangi makale başmakale olabilir? Niçin?

238
Hazırlayan: Metin ÇETİN