Page 559 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
problemleriyle bir daha karşılaşmayacak olmak, onu çok rahatlat- 2. Bu cümledeki bilgi, yazarın yaptığı deney ve gözlem sonucunda
mıştı. elde edilebilir. Bunun için de yazarın deney yapabilecek laboratu-
3. Olası Cevap: Oldum olası dünyayı bir pasta gibi görmüş ve bu varı, gerekli malzemeyi alabilecek parası ve zamanı olması gere-
pastayı tüm insanlıkla paylaşacağımı hayal etmişimdir. Ütopik bir kir. Yazar ve toplum araştırmaya ve bilime açık olmalıdır.
hayal bu, biliyorum ama ömrümüz boyunca dilediğimiz hayali de 3. Sanayi dallarında çalışanlar metalik köpüklerin kendi alanlarında
kuramayacaksak yaşamanın yemek, içmek, çalışmak ve uyumak- kullanılabileceğini yapılan araştırmalardan öğrenebilirler. Bunu
tan ibaret olduğuna ikna olacak ve fâniliğin tüm sıradanlığına ta- da ancak yapılan araştırmaların sonuçlarının anlatıldığı metinleri
hammül etmek zorunda kalacağız. Oysa yaşamak başka türlü bir okuyarak yapabilirler.
şey benim için. Her güne yeni bir umutla uyanmak, elimin uza- 4. Buradaki bilgiler uzun süren bir araştırmanın sonucunda elde
nabildiği kadar birilerinin hayatına dokunmak, her yaşımda yeni edilmiş bilgilerdir. Bunların kaybolmaması için basılı yayın or-
bir şey keşfedip biraz daha okuyup her yıl biraz daha entelektüel ganlarında yayımlanması gerekir. Bunlar da kitap, dergi ve ga-
olmak, mümkün olduğunca seyahat etmek… Bir sürü tanımım zetedir. Bunlardan kitabın yayımlama süreci diğerlerinden daha
ve amacım var yaşama dair. Ancak hiç şüphesiz bunların içinde uzundur. Kitap olamayacak kadar kısa yazılar ise dergi ve gazete-
en ulaşılmaz da olsa en güzeli, yolu bu dünyadan geçmiş herkesin lerde yayımlanarak halka daha çabuk ulaşılabilir.
bir dilim pasta yiyebilmesi.
4. Olası Cevap: Günümüzde sosyal medyanın hepimize dayattığı Etkinlik No.: 93
“görünür olma” çabasını, yaşadığımız şeyi göstermezsek onun bir 1. Olası Cevap: Metni incelediğimde günümüzden çok önce ya-
anlam ifade etmeyeceği fikrini, en güzel görünme zorunluluğu zıldığını rahatlıkla söyleyebilirim. İlk dikkatimi çeken şey, bazı
hissini “olmak dramı” olarak adlandırabiliriz. Yaşadığımız anla- kelimelerin tam Türkçeleşmemiş hâllerinin kullanılması: teyid,
rın tadını doyasıya çıkarmak yerine herkese gösterebilmeyi tercih andlaşma gibi… Bu kelimeleri şu anda “teyit” ve “antlaşma” şek-
ediyoruz. Sosyal medyada yoksak hiçbir yerde var olamayacağı- linde kullanıyoruz. Günümüz dil bilgisi kurallarından farklı ol-
mız düşüncesi dram değildir de nedir? duğunu gördüğüm bir diğer kelime de “Türkler’in”. Günümüzde
özel isimlere gelen çoğul ekleri ve arkasından gelen diğer ekler
Etkinlik No.: 91
kesme işaretiyle ayrılmıyor.
1. “Bulmak” Kelimesinin Yazım şeklinde de günümüzle farklılıklar gözüme çarpıyor: “yap-
Farklı Anlamları Cümle makta idiler”, “durmaz isen”…
Günümüzde ek fiilleri bu şekilde ayrı olarak kullanmıyoruz. Bu
Kaybedilen bir şeyi yeniden Paramı buldum. kullanım elbette yanlış değil ama günümüzde “yapmaktaydılar”,
ele geçirmek. “durmazsan” şeklindeki kullanımları daha yaygındır.
Bir türlü bulamadım caminin 2.
Hatırlamak. Olası Cevap: Bu metin bilgi vermek amacıyla yazılmış. Çünkü
ismini dersem inanır mısınız? sayısal veriler ve tarihe dayalı bilgiler kullanılmış. Bilgi vermek
Herhangi bir görüşe, bir Ben de bunu akıllıca buldum. amacı güdüldüğü için doğal olarak nesnel cümleleri de görebili-
yargıya varmak. yoruz. Demek ki yazar, verdiği bilgileri kanıtlama ihtiyacı hisset-
miş. Ayrıca seçtiği konunun Anadolu’ya ilk gelenler olmasından
Cezaya uğramak. Eden bulur. yola çıkarak güncel olmak zorunda olmadığı sonucuna da ula-
şabiliriz.
2. Olası Cevap:
Masal, hayal, çocuk. 3. a) Olası Cevap: Bu tanımdan yola çıktığımda makale türünün ilk
En sevdiğim masallar Binbir Gece Masalları’dır. gazete ya da ilk dergi yayımlandığında ortaya çıkmış olabile-
ceğini söyleyebilirim. Çünkü tanım, gazete veya dergi yazısı
Gelecekle ilgili çok şey hayal ediyorum. olduğunu söylüyor.
Çocuklar taklit konusunda çok başarılıdırlar.
b) Olası Cevap: Makale türüne ihtiyaç duyulma sebebi gazeteler-
3. de sadece haber yazısı yayımlamak istememeleri olabilir. Oku-
Kelimeler Eş Anlamlıları Cümleler yucuya çeşitli bilgiler vermek, bunu yaparken de kendi dünya
Bir nesil onun şarkılarıyla görüşlerini göstermek istemiş olabilirler. Yukarıdaki metinden
kuşak nesil
büyümüştü. makalenin nesnel cümlelerle yazıldığını anlıyoruz ama seçilen
Kendisi ile bir mesaj yollamak konular o gazetenin dünya görüşü hakkında okuyucuya bilgi
ileti mesaj verebilir. Amaçlardan biri de toplumun çağdaş medeniyetle-
istiyorum. rin gerisinde kalmasını engellemek olabilir. Çünkü bir konu
İnsanın bu dünyada bir gayesi
amaç gaye üzerinde araştırma yapılıp o konuyu kanıtlanabilir bilgilerle
olmalı. okuyucuya anlatmak toplumun bilinçlenmesi ve gelişmesi için
bilinç şuur Ameliyat sonrası şuurunu önemli bir adım olacaktır.
kaybetti.
4. Olası Cevap: Hepimiz teknolojinin hızla ilerlediğinin farkındayız.
4. Olası Cevap: Düşler dünyası, mutluluk diyarı gibi isimler vere- Dolayısıyla bundan sonraki dönemlerde de tıpkı şu anda olduğu
bilirdim. Çünkü özellikle masallarda yaratılan dünya hayalî bir gibi teknolojik gelişmelerle ilgili makaleleri görmeye devam ede-
dünyadır. Masalların sonu hep mutlu biter. ceğimizi düşünüyorum. Buna ek olarak artık garip ve çok teh-
likeli hastalıklarla uğraşmak zorunda olacağımızı tüm dünyayla
Etkinlik No.: 92 birlikte biz de öğrendik. Yani virüsler, hastalıklar, aşılar, ilaçlar vs.
hem makalelerin hem de diğer edebî türlerin konusu olacak gibi
1. Bir bilgi kulaktan kulağa aktarıldığında her aktarım sırasında çe- görünüyor.
şitli nedenlerle (unutma, beğenmeme, yanlış işitme vb.) değişir.
Böyle bir bilginin kesinliği ve tutarlılığı olmaz, söylentiye daya- Etkinlik No.: 94
nır, basittir. Okuduğumuz metindeki bilgiler ise bir araştırmanın
sonucu olmakla birlikte tutarlı, kesin ve ayrıntılıdır. Bu nedenle 1. Metnin konusu astrobiyologların görev ve amaçlarının ne oldu-
yazılı kültürün etkisindedir. ğudur.

557