Page 557 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
b) Olası cevap: Servetifünun ve Fecriati Dönemi’nde görülen ilgilidir. Bu dönem şairleri parnasizm ve sembolizmin etkisiyle
hayal-hakikat çatışması bu şiirde de kendini göstermektedir. şiir yazmışlardır.
Güneş gerçekleri tüm çıplaklığıyla ortaya koyduğundan Abes-muktebes tartışması Tanzimat Dönemi’yle ilgilidir. Kulak
söyleyici güneşten ve güneşin getirdiklerinden hoşlanma- için kafiyeyi savunan Recaizade Mahmut Ekrem’le göz için
maktadır. Akşam ve gece ise söyleyicinin hoşlandığı zaman kafiyeyi savunan Muallim Naci arasında gerçekleşen tartışma-
dilimleridir. Bu zaman dilimlerinde gerçeklerin yerini sı- nın diğer adıdır.
nırsız hayaller almakta, eşya ve varlıklar gerçeğinden farklı Sade dille şiir yazma Millî Edebiyat Dönemi’yle ilgilidir. Millî
algılanmaktadır. Söyleyici bu durumdan oldukça hoşnuttur. edebiyat sanatçıları Yeni Lisan makalesiyle dille ilgili görüşle-
Böylece söyleyici gündüzün gerçeklerinden gecenin hayalle- rini açıkladıktan sonra bu görüşlerine uygun sade dille eserler
rine sığınmaktadır. yazmışlardır.
4. Şiir, Ahmet Haşim’in hayatından izler taşımaktadır. Çünkü her Saf şiir anlayışı Fecriati Edebiyatı ve Millî Edebiyat dönemle-
sanat eseri sahibinden izler taşır; onun duygularını, düşünce- riyle ilgilidir. Fecriati sanatçısı Ahmet Haşim ve Millî Edebiyat
lerini, hayallerini yansıtır. Şairin küçük yaşta annesiz kalması, sanatçısı Yahya Kemal Beyatlı bu dönemlerde “saf şiir” anlayı-
akşam ve gecenin ona annesiyle Dicle kıyılarında geçirdiği şıyla şiirler yazmıştır.
zaman dilimlerini hatırlatması, sürekli bu zaman diliminde ya-
şamak istemesi, hayalî de olsa bu zaman dilimlerinde annesiyle 3. Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı şairleri, divan edebiyatı na-
birlikte olduğunu düşünmesi gibi nedenlerden söyleyici akşam zım şekillerini kullanılmaya devam etmiş, içerik olarak “vatan,
saatlerinde göllerde bir kamış olmak istiyor olabilir. millet, hürriyet” gibi toplumsal temaları işlemişlerdir. Bu şairler,
5. a) Şiirin bir tablosu yapılsaydı “sarı ve kızıl” renkler yoğun dili sadeleştirmeye çalışsa da başarıya ulaşamamışlar, toplum
için sanat anlayışı benimsemişlerdir.
olarak kullanılırdı. Şair ilk iki bentte güneşin doğuşunu, son
iki bentte güneşin batışını öne çıkarmıştır. “Fecr, güller, gün, İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı şairleri ise divan edebiyatı
altın kuleler, akşam, sırma kemer, kamış…” gibi ifadeler sarı nazım şekillerini terk etmiş, “aşk, ölüm, tabiat” gibi bireysel
ve kızıl renkleri çağrıştırmaktadır. temalar işlemişlerdir. Bu şairler, ağır bir dili ve sanat için sanat
anlayışı benimsemiştir.
b) Şaire “Akşam Şairi” takma adı akşam vakitlerini sevmesi,
şiirinde en anlaşılır ifadenin akşam vakti göllerde bir kamış 4.
olmak istemesi, akşam kelimesini çok fazla kullanması gibi a) Seyfi Baba, Küfe, Mahalle Kahvesi, Has- Safahat
gerekçelerle verilmiş olabilir. ta adlı manzumelerinde halkın yaşamını ve
yoksulluklarını bütün canlılığıyla anlatan Millî Edebi-
sanatçının yedi bölümden oluşan eseridir. yat Dönemi
Etkinlik No.: 84
1. Şiirin dili incelendiğinde şiirde sade, anlaşılır bir dil kullanıldığı b) Eski ve yeni edebiyat arasında ikilemde Harabat
görülmektedir. Kullanılan kelimeler, herkesin anlayabileceği kalan sanatçının divan edebiyatı şiirlerin- Tanzimat
tarzda kelimelerdir. Böylelikle de örtülü anlamların yok dene- den oluşan antolojisidir. Dönemi
cek kadar az olduğu bir şiir tespit edilir. Şiirin ifade biçimi de
incelendiğinde mecaz anlatımların pek yer almadığı, sanatsız, c) Neoklasisism anlayışıyla Batı şiiriyle divan Kendi Gök
doğrudan bilgi vermeye yönelik bir anlatım hemen dikkati şiirini kaynaştırmaya çalışan sanatçının Kubbemiz
çeker. Türk edebiyatında bu özelliklerin ağır bastığı dönemde yeni nazım biçimleri ve sade bir Türkçeyle Millî Edebi-
Millî Edebiyat Dönemi’dir. yazdığı şiirlerinin toplandığı eseridir. yat Dönemi
2. Okuduğumuz şiir 11’li hece ölçüsü ile yazılmış ve örtlüklerden
oluşmuştur. Bu unsurlara bağlı kalarak şiirlerini yazan grup ise ç) Tarih-i Kadim, Doksan Beşe Doğru şiirleri Haluk’un
Beş Hececilerdir. Beş Hececileri temsil eden şairler; Faruk Nafiz büyük tartışmalara neden olan sanatçının Defteri
Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi oğlunun kişiliğinde Türk gençlerine öğüt Servetifü-
Orhon ve Enis Behiç Koryürek’tir. veren şiirlerini topladığı eseridir. nun Dö-
nemi
3. Faruk Nafiz Çamlıbel; Han Duvarları, Şarkın Sultanları, Dinle
Neyden, Çoban Çeşmesi… d) Çok renkli ve geniş bir hayal gücüne sahip Elhan-ı Şita
Halit Fahri Ozansoy; Şadırvanlar, Paravan, Kâbûs… olan sanatçının Kış Nağmeleri anlamına Servetifü-
Orhan Seyfi Orhon; Fırtına ve Kar, Peri Kızı ile Çoban Hikâye- gelen, kar yağışının bıraktığı izlenimi ve nun Dö-
si… kış manzarasını anlattığı ünlü şiiridir. nemi
Yusuf Ziya Ortaç; Akından Akına, Giden Gelmez, Zeybekler… e) Bütün şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanan
Enşis Behiç Koryürek; Buhran, Tuna Kıyısında, Gemiciler, Eski sanatçının ön sözünde Şiir Hakkında Bazı Piyale
Korsan Hikâyeleri… Mülahazalar adlı poetikasını yazdığı ese- Fecriati
ridir. Dönemi
Etkinlik No.: 85
f) Kafiyesiz şiir yazarak nazmı nesre yaklaş- Sahra
1. Olası cevap: Fecriati Edebiyatı sanatçıları arasında sanat anla- tıran sanatçının Türk edebiyatındaki ilk
yışlarından da anlaşılabileceği gibi tam bir birlik yoktu. Fecriati pastoral şiir kabul edilen eseridir. Tanzimat
Dönemi
sanatçıları büyük iddialarla ortaya çıkmalarına karşın Serveti-
fünun’u taklitten öteye gidememişlerdi. 1911 yılında Selanik’te
çıkarılan Genç Kalemler dergisinde Yeni Lisan makalesinin g) Halk şiiri geleneğiyle şiirler yazan, “Filozof Serab-ı
yayımlanmasıyla dilde sadeleşme benimsenmiş, Millî Edebiyat Rıza” olarak da tanınan sanatçının şiirleri- Ömrüm
Dönemi başlamış, bu anlayışa yakın olan sanatçılar Millî Ede- ni topladığı eseridir. Millî Edebi-
biyat’a katılmıştır. Bu nedenle hem Fecriati hem Millî Edebiyat yat Dönemi
dönemlerinde yer almışlardır.
2. Divan edebiyatı nazım biçimleri Tanzimat Dönemi’yle ilgilidir. ğ) Beş Hececilerin en başarılı ismi olan sanat- Han
Duvarları
Tanzimat Dönemi’nde divan edebiyatı nazım biçimleri kullanıl- çının Niğde-Kayseri arasındaki üç günlük Millî Edebi-
maya devam etmiştir. yolculuğunu anlattığı ünlü şiiridir. yat Dönemi
Yeni Lisan makalesi Millî Edebiyat Dönemi’yle ilgilidir. Ömer
Seyfettin, Ali Canip Yöntem gibi Millî Edebiyat sanatçıları Yeni h) Servetifünun Edebiyatı’nın oluşumuna Zemzeme
Lisan makalesiyle dille ilgili görüşlerini açıklamışlardır. zemin hazırlayan sanatçının ön sözünde Tanzimat
Parnasizm ve sembolizm, Servetifünun ve Fecriati dönemleriyle şiirle ilgili görüşlerini açıkladığı eseridir. Dönemi

555