Page 561 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
Küresel ısınmanın önüne geçmek için acele etmezsek hiçbir yaşanabileceklerin sınırlarıyla henüz yüzleşmemiş olduğumuz
sorunumuz susuzluktan daha büyük olmayacaktır. için masallar bize ulaşılamaz ya da garip gelmez. Orada dünya-
c) Olası Cevap: Uzun yıllar yaşadığımız çevreye ve doğaya saygılı ya dair sahip olmaya başladığımız az sayıda gerçekliğin bizim
davranmanın gerekliliği konusunda çalışmalar yapılıyor. İn- çevremizde olmayan ve şaşırtıcı hâllerine rastlarız. Karakter-
sanlık olarak bu bilince nedense tam olarak sahip olamıyoruz. ler ya da olaylar etrafımızdaki gibi değildir belki ama verilen
Duyarsız olmanın faturasının yine kendimize kesileceğini bir mesajlar, bizde oluşması beklenen davranış biçimleri ailemizin
türlü anlayamıyoruz. Gözümüz gibi bakmamız gereken doğa- öğretmek istediklerinden farklı değildir.
yı âdeta el birliğiyle yok ediyoruz. İşler bu noktaya gelmişken b) Olası Cevap: Metinde Tanpınar’ın “Acaba arının bal yapışı gibi,
tüm insanlık için bir felaket olarak ortaya çıkan COVID-19 çocuk da resim mi yapar?” ifadesine değinilmiştir. Buradan
salgını, doğanın imdadına yetişti sanki. Hepimiz evlere kapa- yola çıkacak olursak arı nasıl düşünmeden, içgüdüsel olarak
nınca doğa derin bir nefes aldı. Sular temizlendi, hava temiz- bal yapıyorsa çocuk da düşünmeden çizim yapar. Ne kadar
lendi… Tam sokaklar da çöplerden kurtuldu demiştik, bu sefer düzgün göründüğüyle ya da anlatmak istediklerini karşılayıp
de salgının çöpleri sardı dört bir yanı. Maskeler, eldivenler… karşılamadığıyla ilgilenmez. Ancak büyüdükçe ve gerçekliği
Ne zaman öğreneceğiz doğanın ne kadar kıymetli olduğunu? öğrenmeye başladıkça ne yaptığıyla değil nasıl yaptığıyla il-
gilenmeye başlar. Örneğin bir tavşan resmi çizdiğinde çizdi-
3. Metnin türü olan makale dışında fıkra, eleştiri gibi yazılı türlerde ği resim tavşana benzememişse resmi beğenmez ve kimseye
yani öğretici metinlerde bu anlatım yöntem ve teknikleri kulla- göstermek istemez. Bu durumun yaşanma sıklığı da çocuğun
nılabilir. Ansiklopedi ve ders kitaplarında sıkça karşımıza çıkar. çizme hevesinin ortadan kalkmasına neden olur.
Ayrıca münazara, açık oturum gibi sözlü türlerde de kullanılması
yerinde olacaktır. Çünkü saydığımız bu türlerin tamamında orta- 2. Olası Cevap: Metinde çocuk gözünden dünyanın mitolojik, fan-
ya konulan görüşün açıklanması, tutarlı gerekçelere dayandırıl- tastik göründüğünden bahsedilmiştir. Ben de bir resim defteri
ması ve somut göstergelere başvurulması gerekmektedir. üzerinde çocuğun gözünden dünyayı gösteren bir resim çizmek
isterdim. Varlıkların şekline, rengine, ne işe yaradığına çocuğun
Etkinlik No.: 99 karar verdiği bir dünya…
1. Makalede, CNC tezgâhlarının üretimin her alanında kullanılma- 3. Olası Cevap: Mağara resimlerinin çizildiği dönemlerde insanla-
sının kolaylık sağladığı yargısına okuru inandırmak için konu rın tek iletişim yolları oydu. Yani o resimleri, söylemek istedik-
çeşitli yönleri ile ele alınarak açıklanmıştır. Bu araçların kullanı- lerini ve yaşadıklarını anlatmak için kullanıyorlardı. Yanlarında
mının nasıl bir yararının olacağı anlatılmış, uygulaması ile ilgili kim var, ne yaşıyorlar, ne yediler, kiminle savaştılar… Çocuklar
örnekler verilmiştir. da kendilerini anlatmak için çoğu zaman resim yapmaya başvu-
ruyorlar. Mutlu ya da mutsuz hâllerini, isteklerini, varsa dertlerini
2. Makaledeki “Örneğin, titreşim, sıcaklık, amper bilgileri ile bir resimlerle anlatma yoluna gidiyorlar. Hatta psikolog ya da peda-
CNC tezgâhında hangi ucun ne zaman bozulacağının tahmini gogların da terapilerinde çocuklara resim çizdirerek çocukların
yapılabilir.” ifadesi anlatılan yargıyı somutlamak amacıyla kulla- yaşadıklarını anlamaya çalıştıklarını biliyoruz.
nılmıştır. Bu da örnekler verilerek yapılmıştır.
3. Metindeki anlatım biçimleri konuyu ayrıntılarıyla ortaya koy- 4. Olası Cevap:
mak, okuru bu konuyla ilgili bilgilendirmek ve verilen bilgilerin
doğru olduğu konusunda inandırmak için kullanılmıştır. %20
4. Olası Cevaplar:
Uygun planlama yapılmadığı için maliyeti %15 artmıştır.
Doğru planlamanın yapıldığı aylardaki üretim 500 adet olurken %30 %30
planlamada bir hata olduğunda üretim 380 olmuştur.

Etkinlik No.: 100
%20
1. a) Makalede Türkiye’nin iklim değişikliğine bağlı olarak kuraklık
yaşanacağı konusuna dikkat çekilmiş. Görsel de kuraklık ko-
nusunda dikkat çeken bir görseldir. Görselde, önlemler alın- Yazı boyutu ve rengi Kapak Sayfa görselleri Konu
mazsa dünyanın yaşanabilir bir yer olmayacağına dikkat çekil-
mektedir. Yani makalenin konusuyla görsel arasında uyumlu Etkinlik No.: 102
bir ilişki vardır.
b) Olası Cevap: Kuraklığı vurgulayan kupkuru, çatlamış bir top- 1. Yazar metinde sade, anlaşılır bir dil tercih etmiştir. Bu da metnin
rak; kurumuş, kavrulmuş tek bir ağaç görseli ya da kuraklığın kolay, anlaşılır olmasını sağlamıştır.
yıllara göre tehlikeli hâle geldiğini gösteren istatistik bir tablo 2. Olası Cevap: Makalede temel unsur düşüncedir. Yazar herhangi
kullanabilirdim. bir konuda görüşlerini kanıtlar, veriler kullanarak anlatmaya ça-
2. Olası Cevap: Metinde konuyla uyumlu bir görsel kullanıldığında lışır. Böylece okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar. Burada da sa-
metin daha ilgi çekici hâle gelebilir. Metnin okunurluğu daha ko- yısal veriler kullanılarak metin daha inandırıcı hâle getirilmiştir.
lay olup görsel, öğrenmeye katkı sağlayabilir. 3. Olası Cevap: Makaleler öğretici metinlerdir. Öğretici metinlerde
3. Olası Cevap: Sürdürülebilir su kaynakları için yeşil alan ve or- amaç okuyucuya doğrudan bilgiyi iletmektir. Bu bilgiler geniş
manlar korunmalı, ağaçlandırma yapılmalı, yağmur suyundan araştırmalar inceleme ve gözlem sonucunda elde edilir. Edebî
faydalanılmalı, evlerde bireysel tedbirler alınmalı… metinlerde ise amaç estetik zevk uyandırmak ve okuyucuyu iç
dünyasında etkilemektir. Dolayısıyla bu konu edebî bir metinde
Etkinlik No.: 101 ele alınsaydı dil sanatsal işlevde kullanılacak, kelimeler daha çok
yan ve mecaz anlamlarda olacaktı. Anlatımda verilmek istenilen
1. a) Olası Cevap: Masal, çocukların dünyasında gerçek ve hayal mesaj doğrudan değil sezdirilerek verilecekti. Cümleler öznel ola-
arasındaki köprü gibidir. Çocukken yapabileceklerimizin ve cak ve metin her okunduğunda farklı yorumlanacaktı.

559