Page 86 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

40 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

den? Elli kuruşluk yolu ne için üç yüz kuruşa gelecekti? Enayi miydi? Paraları yeniden cebine sokarken
aklından gene kavga, karakol, dolmuş müşterilerinin tanıklığı geçti. Vazgeçti cebine koymaktan. Dayak
yese de yemese de karakola düşünce haksız çıkabilir hele şoföre hakaret dümeni işin içine girerse de-
ğil üç lira, kim bilir kaç üç liralar düşebilirdi işin içine. Gözü yeniden dikiz aynasındaki şoförün “pis”
yüzüne ilişti: “Suratından belli ne pis olduğun. Haram zıkkım olsun, yiyeme inşallah. İlaç parası yap.
Hem de varsa en sevdiğin çocuğuna!” Cağaloğlu’na gelmişlerdi: “Ben uygun bir yerde ineyim!” “Peki
abi...” Şoför arabayı uygun yere yanaştırıp durdurdu. O, avucundaki elli kuruşu tam uzatacaktı, şoför
iki buçukluğun üstünü uzattı: “Buyurun abi iki liranızı!” Aldı, dolaşan ayaklarıyla hızla uzaklaştı. Yüzü
alev alev yanıyor, kendi kendinden utanıyordu.

Orhan Kemal, Önce Ekmek

Kelime Dağarcığı:
kaşalot: Bir tür balina; (argoda) kaba, şişko. panayot: Bulgaristan’da bir yer ismi, yabancı biri.

1. Hikâyedeki kahramanın kendi kendine konuşmaları ve kararsız davranışları metnin kurgusunu
nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

2. Hikâyeye göre kahraman, dolmuştaki yolcular ne der, endişesiyle kendi hakkını aramaktan vazgeç-
miştir. Kahramanın bu tutumu hikâyenin sonunu nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

3. Öyküde başkahraman kâğıt para kullanmaz; kahramanın şoföre verdiği para bir, iki ya da üç lira
değil, iki buçuk liradır. Yazar, büyük şehirde ekmeği için çalışıp çabalayan kahramanı anlatırken
sizce neden buçuklu bir paranın üstünde durmuştur? Öykünün olay örgüsünü de düşünerek açık-
layınız.

4. …hatta iki buçuğun lafını bile etmeden, yeni elli kuruş vermeliydi şoföre.

Öyküden alınan bu cümleden de anlaşılacağı üzere yazar, modern hayatın sorunları içinde temiz
kalabilmiş dürüst insanların bir örneği olarak sunduğu kahramanına öykünün sonunda şoför için
düşündüklerinden dolayı kendinden utanma duygusunu da yaşatır. Yazarın yerinde olsaydınız
öyküyü nasıl bitirirdiniz?

84
Hazırlayan: Hüseyin AYHAN