Page 137 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

63 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Bitkilerde görülen tropizma ve nasti hareketlerinin oluşumunu sağlayan hücresel faaliyetleri nasıl
açıklarsınız?

1. Yönerge Bitki hareketleri ile ilgili aşağıdaki metni ve deneyi inceleyerek soruları cevaplayınız.

Bitkiler, diğer canlılarda olduğu gibi yaşamlarını devam ettirebilmek için çevrelerini tanımak ve algı-
lamak zorundadır. Hayvanlar gibi yer değiştirme hareketi yapamazlar fakat kendi durumlarını değiş-
5. Sucul kese otu en hızlı etçil bitkidir. Av, keselerdeki uyarıcı kıllara doğru ilerlerken tuzak kapısı o tirebilirler. Bitki dokularında çeşitli çevre uyarılarının meydana getirdiği hareket; uyarıların algılan-
kadar hızlı açılır ki basınçtaki değişiklik avın keselere doğru çekilerek içeride kalmasını sağlar. Bu ması, uyarının iletimi ve algılanan uyarıya fizyolojik cevabın verilmesi şeklinde gerçekleşir. Bitkiler
canlının avını yakalamada gösterdiği hareket çeşidinin adı nedir? tropizma ve nasti hareketleri ile durum değiştirir.

6. Fototropizma üzerindeki yapılan ilk deneyler: Sadece koleoptilin ucu ışığı algılayabilir ancak kıv-
rılma uçtan belirli bir uzaklıkta oluşur. Bir sinyal çeşidinin, uçtan aşağıya taşınması gerekir. Sinyal,
geçirgen bir engelden (jelatin blok) geçebilir, fakat katı bir engelden (mika) geçemez. Bu durum,
fototropizma sinyalinin taşınabilir bir kimyasal olduğunu göstermektedir.
1 2 3

Koleopt l n ı ık
almayan tarafı Bitkinin kimyasal maddelere yaklaşması veya kimyasal maddelerden uzaklaşmasını (kemotropizmayı)
Koleopt l n ı ık öğrencilerine kavratmak isteyen bir biyoloji öğretmeni aşağıdaki deneyi yapmıştır.
alan tarafı Biyoloji öğretmeni üç adet özdeş büyüklükte yaprak güzeli bitkisini numaralandırmıştır. 1 numaralı

I ık saksıyı kontrol grubu olarak belirlemiş ve oda şartlarına bırakmıştır. 2 numaralı saksıdaki toprağın
bir tarafına derin bir şekilde kaya tuzunu gömerek tuzun yerini işaretlemiştir. 3 numaralı saksıdaki
toprağın da bir tarafına derin bir şekilde gübreyi gömerek gübrenin yerini işaretlemiştir. Daha sonra
bir ay boyunca bu bitkileri düzenli olarak sulamıştır.
Bir ay sonunda numaralandırılan bitki köklerinin yukarıda verilen görsellerdeki gibi olduğunu göz-
lemlemiştir.

A B C Ç D E
Kontrol Uç Uç, Uç, Ka de, opak Uç, Uç, m ka 1. Bitkilerin köklerinde görülen farklılıkların sebebini açıklayınız.
uzakla - b r apka le ı ık geç ren b r koruyucu jelat n blok le b rb r nden
tırılmı örtülmü b r apka le le örtülmü le ayrılmı ayrılmı
örtülmü
Darw n ve Darw n (1880) Boysen - Jensen (1913)

Yukarıdaki şekilde gördüğünüz deneyde oksin hormonunun ışığa bağlı olarak koleoptil üzerindeki
etkisi ve değişimleri izlenmektedir. Bu resimden yararlanarak harflerle (A, B, C, Ç, D, E) belirtilen
yönelim ve değişimler hakkında görüşlerinizi belirtiniz. 2. Pozitif kemotropizma ve negatif kemotropizma nedir? Yapılan deneyde pozitif ve negatif kemotro-
pizma görülmüş müdür? Kısaca açıklayınız.

136
Hazırlayan: Mustafa ERGÜL