Page 213 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
5. Olası cevap: Üretim maliyeti yüksek olan antifriz proteinleri, 7. Gıda Endüstrisinde Kullanılan
ucuz ve bol miktarda bakteriler kullanılarak elde edilebilir. An- Biyoteknolojik Yöntemler
tifriz geni taşıyan bir canlıdan (havuç veya balık) alınan antifriz
geni bakteriye aktarılır ve antifriz proteini bu bakteriden saf-
laştırılır. Dondurma işleminden önce balık ve dana eti antifriz 1 6 9 10 12
proteini içeren solüsyona daldırılır. Böylece antifriz proteinleri
et üzerindeki boşluklara girer. Donma işlemi sırasında meydana Tarım ve Hayvancılıkta Kullanılan
gelecek yapısal bozulmaların önüne geçilmiş olur. Biyoteknolojik Yöntemler
Etkinlik No.: 16 - Genetik Müh. ve Biyoteknoloji Uygulamaları
1. A- Genetik Mühendisliği 1 3 6 8 10 12

2 5 7 8 11 Sağlık-Tıp Alanında Kullanılan
Biyoteknolojik Yöntemler
B- Biyoteknoloji
3 4 8 11 12
1 3 4 6
Etkinlik No.: 17 - Vücudumuzun Gizli Kasları
9 10 12 13
1. Bu hücrelerin farklılaşmamış hücre olması ve kendini yenileme
özelliğine sahip olmasıdır. Ayrıca özelleşmiş hücre tiplerine farklı-
2.
X- Klasik Y- Modern laşabilme yeteneğine sahip olmalıdır.
Biyoteknolojik Yöntemler Biyoteknolojik Yöntemler 2. Göbek kordonu kanından elde edilen kök hücreler sadece bulun-
duğu dokudaki hasarı onarmakla kalmaz, başka dokudaki hasar
4 6 9 13 1 3 10 12
durumunda da diğer dokuya geçer ve onarımı sağlar. Göbek kor-
donundan elde edilen kök hücreler -196 derecede sıvı nitrojen içe-
3. Soğuk bölgelerde yaşayan balık, böcek gibi canlıların genetik ya- ren özel yapılarda saklanır.
pılarındaki antifriz proteinlerinin şifrelerinin bulunduğu genle- 3. • Doku üretimi
rin, domates bitkisi gibi canlıların genetik yapılarına plazmitler • Organ üretimi
aracılığı ile aktarılması sayesinde soğuğa dayanıklı domates bit-
kilerinin elde edilmesini örnek olarak verebiliriz. Doku ve organ nakli günümüzde önemli bir hayat kurtarma yönte-
midir. Ancak organ nakillerinde en önemli kaynak sağlıklı birey veya
4. Genetik mühendisliği alanındaki çalışmaların hızlanması biyo- beyin ölümü gerçekleşen bireylerdir. İşte bu noktada kök hücre tekno-
teknolojik çalışmaların artmasını sağlamaktadır. Örneğin genetik lojisi yıllarca organ nakli bekleyen birçok insan için umut olmaktadır.
mühendisliği alanında yapılan çalışmalar sonucunda rekombinant
DNA teknolojisi gelişmiştir. Bu teknoloji sayesinde bakterilere ilgi- 4. Embriyonik kök hücreler vücuttaki her tip hücreye gelişme po-
li genler plazmitler aracılığı ile aktarılmaktadır. Bu uygulama neti- tansiyeline sahiptir. Diğer kök hücre kaynakları, yetişkin kemik iliği
cesinde bakteriler tarafından insülin ve büyüme hormonu gibi elde ve göbek kordonu kanıdır, vücuttan toplanması kolaydır ancak di-
edilmesi zor olan moleküller kısa zamanda büyük miktarlarda üre- ğer hücre tiplerine dönüşümü sınırlıdır.
tilmektedir. Günümüzde bu teknoloji sayesinde Gen Terapisi adı 5. • Diyabet
altında genetik mühendisliğinin alt bilim dalı kurulmuştur. Gen • Omurilik yaralanmaları
terapisi ile normal aktivitelerini yerine getiremeyen, mutasyona • Karaciğer sirozu
uğramış genlerin yerine doğal aktivitesini gerçekleştirecek sağlıklı • Parkinson, Alzheimer
genlerin çeşitli transfer yöntemleri ile aktarılmasını sağlayan yön-
temler çalışılmaktadır. Bu şekilde özellikle insan sağlığına olumsuz • Farklı kanser türleri
yönde etki eden hastalıkların önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Yukarıda saydığımız ve birçok hastalık için son derece umut verici
tedavilere olanak sağlayacaktır. Ayrıca, uzun süreli bu hastalıkların
5. Genetiği değiştirilmiş organizmalar insan vücuduna yabancı pro- tedavisinin ekonomik olarak da çözümüne yardım edecektir.
teinler içerdiği için özellikle alerjik reaksiyonlar çok görülmekte-
dir. Vücudumuz, savunma sisteminin tanımadığı protein yapıla- 6. • Dünyayı bekleyen büyük sorunlara çözüm bulmada ekibin par-
rını düşman olarak algılamakta ve savaş açmaktadır. Bunun daha çası olmak,
ileri durumlarında ise kanser gibi hastalıklar görülebilmektedir. • Su ve besin kıtlığı tehlikesine karşı çalışmalara katılmak,
6. Biyolojik silahların oluşturulması, genetik yapıların bozularak kısır- • Tedavisi çok pahalı ya da imkânsız hastalıklara çare bulmak,
lığın artması ve nesillerin devamlılığının tehlikeye düşmesi sayıla- • Organ nakli bekleyen insanlara daha hızlı yardım etmek.
bilir. Biyolojik silahlara karşı hangi önlemleri almamız gerektiğini 7. Kök hücre bankalarında kanların saklanmasındaki amaç bireyin
AFAD gibi kuruluşlardan öğrenebilir, gerekli eğitimleri alabiliriz. ileride kemik iliği nakli gerektirecek bir hastalığa yakalanması duru-
munda kendine ait sağlıklı kök hücreleri kullanılarak tedavi edilebil-
Genetik bozukluklar oluşturularak toplumların sağlıklı yapısı bo- mesi ve bu sayede uygun kemik iliği vericisi aranması gerekliliğinin
zulmaya ve toplumların gelişmesi engellenmeye çalışılmaktadır. ortadan kalkmasıdır. Bu sayede kemik iliği nakline gerek kalmaya-
Bu sebeple özellikle yediğimiz, içtiğimiz gıdaların genetiğinin caktır. Ayrıca bu şekilde doku uyum sorunu da yaşanmayacaktır.
değiştirilmemiş doğal gıda olmasına özen göstermeliyiz. Bilinçli
tüketici olmalı, Sağlık Bakanlığından onay almış besinleri tüket- 8. Aziz Sancar
meliyiz. Çünkü GDO’lu besinleri vücudumuza aldığımızda bu 9. • Temizlik sanayi
besinler bizim hücrelerimizdeki metabolik faaliyetlerin bozulma- • Gıda sanayi
sına ve hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilmektedirler. • Tekstil
• Kâğıt üretimi

212