Page 221 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 42 - Enerji Sistemleri 7. B şişesindeki bezelye tohumlarının çimlenmesi için uygun koşullar
1. a) 50 gramlık jelde 613 kJ enerji vardır. Bu atlet 100 gram jel tü- mevcuttur. Sıcaklık bezelye tohumlarının çimlenmesi için uygundur.
Tohumlar çimlenirken oksijenli solunum yapmıştır. Oksijenli solu-
kettiğine göre jel, 1.226 kJ enerji içerir. numa bağlı ısı artmış ve termometredeki değer bir süre yükselmiştir.
b) 1 gr karbonhidrattaki enerji 15 kJ bilgisi verilmiştir. Buna göre Oksijenli solunum belli bir süre optimum hızda devam etmiştir.
jelde toplam 36 gram karbonhidrat olduğuna göre 540 kJ ener-
ji sadece karbonhidrattan gelmektedir. Bu enerjinin 90 kJ’si Etkinlik No.: 44 - Hücresel Solunumu Etkileyen Faktörler
glikozdan elde edilir. Jelde toplam 613 kJ enerji olduğuna göre 1. Bağımsız değişken glikoz miktarıdır. Glikoz, hücre solunumunda
bu enerji 540/613×100= %88 oranında karbonhidrattan elde enerjinin elde edildiği ham madde durumundadır.
edilir. Jel içeriğinde hiç yağ ve protein bulunmamaktadır. Geri 2. Bağımlı değişken ATP miktarıdır. Artan glikoza bağlı olarak üre-
kalan enerjinin (%12) kaynağı hakkında tablodaki bilgilere tilen ATP miktarı da artar. ATP hücre solunumunda açığa çıkan
göre bir şey söylenemez. Detaylı içerik bilgisi gerekmektedir. enerjiyi temsil eder.
c) Atlet, enerji jelini enerji kaynağı olarak karbonhidrat desteği 3.
sağlamak ve koşu süresi boyunca terleme yoluyla kaybedeceği Glikoz arttıkça solunum da hızlanır. Ancak solunum sınırsız ola-
elektrolitleri yerine koymak amacıyla kullanmış olabilir. rak artış göstermez, ortamdaki enzim miktarına bağlı olarak bir
2. a) Kısa mesafe koşucusu bir atletin bacak kasları daha kuvvetlidir süre sonra solunum hızı sabit kalır. Kas hücrelerinde enerji elde
edilişi hem oksijenli solunum ile hem de laktik asit fermantas-
ama daha dayanıklı değildir. Hızlı koşma egzersizleri sayesin- yonu gerçekleşir.
de bacak kasları kuvvetlenir. Bacak kaslarının daha dayanıklı 4. Laktik asit fermantasyonunda 1 molekül glikoz kullanımında net 2
olabilmesi için kas hücrelerine uzun süreli oksijen girmesi ve
oksijenli solunum yoluyla enerji üretebilmesi gerekir. Hızlı ATP elde edilirken oksijenli solunumda 1 molekül glikoz kullanı-
koştuğu için kaslara yeterli oksijen iletilemez. mında 30-32 ATP elde edilir. Grafiği incelediğimizde kas hücreleri
2, 4, 6 glikoz kullanımlarında ürettikleri ATP miktarı daha az iken 8,
b) Tempolu ve yavaş koşma egzersizleri, kas dayanıklılığını artı- 10, 12 glikoz kullanımında ATP değeri çok daha yüksektir. Bu yüz-
ran egzersizlerdir ve bu egzersizleri yaparken soluk alıp verme den 2, 4, 6 glikoz kullanımlarında hücreler fermantasyon yaparken
hızlanır ve derinleşir, kalp daha güçlü ve hızlı atmaya başlar. 8, 10 ve 12 glikoz kullanımlarında hücre oksijenli solunum yapmıştır
Bu sayede kalp ve akciğerler, vücut hücrelerine daha fazla ok- diyebiliriz. Yani hücreler hem oksijenli solunum hem de laktik asit
sijen iletir ve sürekli oksijen girişi olur. fermantasyonu yapmıştır. Hem laktik asit fermantasyonu hem de
3. a) Uzun atlama yapan bir atlet, kasları için gerekli enerjiyi kaslarında oksijenli solunum yapabilen hücre, çizgili kas hücresidir.
bulunan kreatin fosfatın %60’ını kullanarak yaklaşık 2 saniyede
baskın enerji sistemi olan ATP-KP sistemiyle elde etmiştir. ATP- Grafikte verilen değerler logaritma hesaplayıcı kullanarak değer-
KP sisteminde mevcut olan enerji sınırlıdır. 10 saniyede çoğun- lendirildiğinde aşağıdaki sonuçları elde edebiliriz.
lukla anaerobik glikoliz sistemiyle ve daha sonra oksijenli solu- • 2 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 4 ATP elde edilir. Oksi-
num sistemiyle kasları için gereken ATP enerjisini sağlamıştır. jenli solunumda kullanırsa 60 ATP elde edilir. 4 ATP’nin 2 taba-
b) Şekil II’deki grafiğe göre ilk 1-2 saniye içerisinde baskın enerji nında logaritmik değeri 2’dir. Bu değer grafikteki değerle örtüş-
sistemi ATP-KP’dir. Ama bu sürede az da olsa glikoliz ve oksi- mektedir (60 ATP’nin 2 tabanında logaritmik değeri ise 5,90’dır).
Yani hücreler fermantasyon yapmıştır.
jenli solunum sistemleriyle enerji üretimi vardır. Bu durum tüm
enerji sistemlerinin yapılan bir egzersiz sırasında vücuda enerji • 4 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 8 ATP elde edilir. Ok-
sağladığını gösterir. 10 saniye içerisinde glikoliz yoluyla enerji sijenli solunumda kullanırsa 120 ATP elde edilir. 8 ATP’nin 2
üretimi baskın hâle geçmiş, 60 saniyeden sonra da oksijenli so- tabanında logaritmik değeri 4’tür. Bu değer grafikteki değerle ör-
lunum sistemiyle enerji üretimi baskın olmuştur. Bu durumda tüşmektedir (120 ATP’nin 2 tabanında logaritmik değeri 6,90’dır).
Yani hücreler fermantasyon yapmıştır.
egzersiz süresi arttıkça baskın olan enerji sistemi değişmiştir. • 6 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 12 ATP elde edilir. Ok-
Etkinlik No.: 43 - Hücrede Enerji sijenli solunumda kullanırsa 180 ATP elde edilir. 12 ATP’nin 2
1. Birinci tüpte fenolftaleine bağlı olarak renk önce pembedir. Çün- tabanında logaritmik değeri 3,58’dir. Bu değer grafikteki değer-
kü deneyde kullanılan suyun pH’ı 8.2’den büyüktür (8.5). Ancak le örtüşmektedir (180 ATP’nin 2 tabanında logaritmik değeri
daha sonra çimlenen bezelye tohumlarının yapmış olduğu solu- 7,49’dur). Yani hücreler fermantasyon yapmıştır.
numdan karbondioksit gazı açığa çıkacaktır. Karbondioksit, kal- • 8 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 16 ATP elde edilir. Ok-
siyum hidroksit ile reaksiyona girecek ve suyun rengi pembeden sijenli solunumda kullanırsa 240 ATP elde edilir. 16 ATP’nin 2
bulanıklığa dönüşecektir. tabanında logaritmik değeri 4’tür. 240 ATP nin 2 tabanında loga-
2. İkinci tüpte deney tüpünün içinde bulunan kurtçuklar solunum ritmik değeri ise 7,90’dır. Bu değer grafikteki değerle örtüşmek-
gerçekleştirecek ve ortama karbondioksit verilecektir. Buna bağlı tedir. Yani hücreler 8 glikozu oksijenli solunumda kullanmıştır.
olarak önce pembe olan renk giderek bulanık bir hâl alacaktır. • 10 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 20 ATP elde edilir. Ok-
3. Üçüncü tüpün etrafı alüminyum folyo ile kaplı olduğundan ışık sijenli solunumda kullanırsa 300 ATP elde edilir. 20 ATP’nin 2
tabanında logaritmik değeri 4,32’dir. 300 ATP’nin ise 2 tabanında
geçirmez ve su bitkisi sadece solunum yapar. Bu nedenle açığa logaritmik değeri 8,22’dir. Bu değer grafikteki değerle örtüşmek-
çıkan karbondioksit, kalsiyum hidroksitle tepkimeye girecek ve tedir. Yani hücreler 10 glikozu oksijenli solunumda kullanmıştır.
pembe renk kaybolacak, ortam bulanıklaşacaktır. • 12 glikozu fermantasyonda kullanırsa net 36 ATP elde edilir. Oksi-
4. Dördüncü deney tüpü kontrol grubu olarak hazırlanmıştır. jenli solunumda kullanırsa 360 ATP elde edilir. 36 ATP’nin 2 taba-
5. Tüpün etrafında alüminyum folyo olmasaydı su bitkisi ışık alacak ve nında logaritmik değeri 5,16’dır. 360 ATP’nin 2 tabanında logarit-
fotosentez yapacaktı. Fotosentez hızı solunum hızından büyük olur- mik değeri ise 8,49’dur. Bu değer grafikteki değerle örtüşmektedir.
sa açığa karbondioksit gazı çıkmayacaktı. Ortam, suyun pH’ına bağlı Yani hücreler 12 glikozu oksijenli solunumda kullanmıştır.
bazik kalacağından fenolftaleinle pembe renk oluşacaktı. 5. Solunum hızı için açığa çıkan karbondioksit ya da kullanılan ok-
6. Çünkü A şişesindeki bezelye tohumları ısıtılmıştır. Isıtma işle- sijen miktarı ölçülebilir.
miyle bezelye tohumunda bulunan enzimler zarar görür. A şişe- 6. Sıcaklığın artışı bezelyede solunumu hızlandırmıştır. Çünkü 25
0
sinin içinde solunum olayı gerçekleşmediğinden termometredeki 0 C’de oksijen kullanım hızı 10 C’ye göre daha fazladır. Bu durum
sıcaklık değerleri de değişmemiştir. da oksijenli solunumu ve ATP üretimini arttıracak, böylece bitki
biyosentez (protein sentezi vb.) olaylarını hızlandırarak büyüme
gerçekleştirecektir.

220